جبرئيل، اولين مؤذن


در تفسير علي بن ابراهيم از امام صادق(عليه السلام) نقل شده است كه فرمود: پيامبر اكرم(صلي الله عليه وآله وسلم) فرمود: وقتي به معراج رفتم وبه سدرةالمنتهي رسيدم... ناگاه مشاهده كردم فرشته اي اذان مي گويد. آن فرشته در آسمان قبل از آن شب ديده نشده بود.

فرشته گفت: «اللَّه اكبر، اللَّه اكبر». خداوند فرمود: بنده ام راست مي گويد؛ من بزرگترم (از آنكه به وصف درآيم).

او گفت: «اشهدان لااله الااللَّه، اشهدان لا اله الااللَّه». باز خداوند فرمود:



[ صفحه 13]



راست مي گويد، خدايي جز من نيست.

ادامه داد: «اشهد ان محمداً رسول اللَّه، اشهد ان محمداً رسول اللَّه». فرمود: راست مي گويد، محمد بنده من و پيامبري است كه او را برگزيده ام.

گفت: «حيّ علي الصلوة، حيّ علي الصلوة». فرمود: راست مي گويد بنده ام دعوت مي كند به دستور واجبم، هر كه با رغبت و ميل به اميد ثواب بسوي اين دستور بشتابد «كانت كفارة لما مضي من ذنوبه» نماز كفاره گناهان گذشته او است.

باز فرشته گفت: «حي علي الفلاح، حي علي الفلاح». خداوند فرمود: آري، نماز صلاح و نجاح و فلاح است.

پس از آن من امامت ملائكه را عهده دار شدم و نماز جماعتي با فرشته ها خواندم. چنانكه قبلاً امامت انبياء را در بيت المقدس كرده بودم [1] .

اما اذان جبرئيل كه قبل از سدرة المنتهي گفته شد چنين است: پيامبراكرم(صلي الله عليه وآله وسلم) فرمود جبرئيل در شب معراج مرا به محلي رسانيد، پرسيد: مي داني در كجا هستي؟ گفتم: نه. گفت: اينجا بيت المقدس است؛ بيت اللَّه اقصي. در اينجا حشر و نشر است. جبرئيل در بيت المقدس بپا ايستاد و انگشت سبابه دست راست خود را در گوش راست نهاد و شروع به گفتن اذان نمود، دو جمله دو جمله (يعني مثلاً «اللَّه اكبر، اللَّه اكبر») كه در آخر آن دو بار گفت «حي علي خيرالعمل» اذان كه تمام شد اقامه را شروع كرد باز، دو جمله دو جمله، اقامه را نيز پايان داد و در آخر آن دو مرتبه گفت: «قدقامت الصلوة» انبياء دعوت جبرئيل را لبيك گفتند و چهار هزار و چهارصد و چهارده نفر از انبياء جمع شدند و هركدام در محل خويش در



[ صفحه 14]



صفي ايستادند. من چنين پنداشتم كه جبرئيل اقامه نماز خواهد كرد. اما وقتي صف ها مرتب شد، بازويم را گرفت و گفت: يا محمد! پيش برو و بر برادران خويش نماز بگزار. تو خاتمي و خاتم بر مختوم (كساني كه پيش از تو آمده اند) مقدم است [2] .

پس اولين اذان توسط جبرئيل در بيت المقدس و اذان دوم توسط فرشته مخصوص در سدرة المنتهي گفته شد. باور كردني نيست چنين شعاري با جملاتي كه فقط مي تواند انشاء و ابداع خدا باشد (كه از طريق وحي بوسيله پيك بزرگ خداوند، جبرئيل، به ما مسلمانان ارزاني شده) با خواب عبدالله بن زيد و... ابداع گرديده باشد.


پاورقي

[1] مستدرك الوسائل ج4 ص40 در جلد 84 بحارالانوار ص141 روايتي مشابه همين از معاني الاخبار نقل شده است.

[2] بحارالانوار ج18 ص317.


بازگشت