2- بعد از نماز واجب سجده شكر نمايد، چنانكه روايت شده كه امام رضا عليه السلام فرمود: «سجده كردن بعد از نماز واجب، به جهت سپاسگزاري از خداوند متعال



[ صفحه 290]



براي توفيق يافتن بنده به اداي نماز فريضه است، و كمترين سخني كه در آن كفايت مي كند اين است كه سه بار بگويد:

«شكراً لله»

- خدا را شكر و سپاس.

راوي مي گويد عرض كردم: معناي «شكراً لله» چيست؟ فرمود: يعني اين سجده من، براي سپاسگزاري از خداست، به خاطر اينكه مرا به خدمت و بندگي و اداي فرايض مؤفق گردانيد. و شكر، موجب افزوني است، و اگر كوتاهي و نقصي در نماز باشد كه با نمازهاي نافله، جبران و كامل نشده باشد، با اين سجده كامل مي گردد.»

3- حسين بن زيد بن علي بن حسين - كه بعد از شهادت پدرش توسط امام صادق عليه السلام تربيت يافته و فقيه و از ديگران بي نياز گرديد - مي گويد: «ما وقتي سلام نماز را گفتيم و خواستيم كه دعا بكنيم، هر چه مي خواهيم در حال سجده دعا مي كنيم. زيرا يكي از اهل بيت عليهم السلام را ديدم كه چنين مي كرد، لذا من نيز چنين مي كنم.»

اينك مي گويم: من نيز اين عمل را انجام مي دهم، و افزون بر آن در حال سجده، از خدا مي خواهم كه تمام نقصهايي را كه ممكن است در نماز باشد عفو فرمايد و نمازم را به خداوند - جل جلاله - مي سپارم؛ زيرا اين مطلب در سلام روزهاي ماه رمضان در هنگام افطار نقل شده است و ديگر اينكه: سجده، جاي قرب و نزديكي به خداوند است، آنجا كه خداوند متعال مي فرمايد:

(و اسجد و اقترب.) [1] .

- و سجده و كرنش نما، و نزديكي جوي. [2] .

4- بگويد آنچه را كه شايسته است در تعقيب نمازهاي واجب گفته شود:



[ صفحه 291]



«لا اله الا الله الهاً واحداً، و نحن له مسلمون، [لا اله الا الله إلهاً- واحداً - و نحن له مخلصون]، لا اله الا الله لا نعبد الا اياه، مخلصين له الدين، و لو كره المشركون، لا اله الا الله ربنا و رب آبائنا الأولين، لا اله الا الله وحده وحده وحده، أنجز وعده، و نصر عبده و هزم الأحزاب وحده، فله الملك و له الحمد، و هو علي كل شي ء قدير.»

- معبودي جز خداوند كه معبود يگانه است وجود ندارد، و ما همگي تسليم اوييم، [معبودي جز خداوند - يگانه - نيست و ما اعمال خود را براي او خالص نموده ايم] معبودي جز خدا نيست، در حالي كه عبادت خود را براي او پاكيزه نموده ايم جز او را نمي پرستيم، هر چند ناخوشايند مشركان باشد. معبودي جز خدا نيست، هم او كه پروردگار ما و پروردگار پدران نخست ماست. معبودي جز خداوند يگانه ي يگانه ي يگانه نيست، به وعده ي خويش وفا نمود، و بنده اش را ياري فرموده، و به تنهايي احزاب و گروهها را نابود كرد، پس فرمانروايي و ستايش تنها از آن اوست، و او بر هر چيز تواناست.

5- سپس بگويد:

«أستغفرالله الذي لا اله الا هو الحي القيوم، و أتوب اليه.»

- طلب آمرزش مي كنم از خداوندي كه معبودي جز او نيست، و زنده و پاينده و برپادارنده است، و به سوي او توبه مي نمايم.

6- بعد بگويد:

«أللهم اهدني من عندك، و أفض علي من فضلك، و انشر علي من رحمتك، و أنزل علي من بركاتك، سبحانك لا اله الا أنت، اغفرلي ذنوبي كلها جميعاً، فانه لا يغفر الذنوب كلها جميعاً الا أنت. أللهم، اني أسألك من كل خير أحاط به علمك، و أعوذبك من كل شر أحاط به علمك. أللهم، اني أسألك عافيتك في أموري كلها، و أعوذبك من خزي الدنيا و عذاب الآخرة، و أعوذ بوجهك الكريم، [و سلطانك القديم]، و عزتك التي لا ترام و قدرتك التي لا يمتنع منها شي ء، من شر الدنيا [و الآخرة] و شر الأوجاع كلها، لا حول و لا قوة الا بالله العلي العظيم، توكلت علي الحي الذي لا يموت، و الحمد لله الذي لم يتخذ [صاحبة و لا] ولداً، و لم يكن له شريك في الملك، و لم يكن له ولي من الذل و كبره تكبيراً.»

- خداوندا، مرا از ناحيه ي خويش هدايت فرما، و از فضل و بخششت كاملاً بهره مندم



[ صفحه 292]



ساز، و از رحمتت بر من بگستران، و از بركاتت بر من فروفرست. پاك و منزهي تو، معبودي جز تو نيست، همه ي گناهان مرا بيامرز، زيرا همه ي گناهان را كسي جز تو نمي تواند بيامرزد، خدايا، به راستي كه من از تمام خيرات و خوبيهايي كه علم تو بر آن احاطه دارد خواستارم، و از تمام بديهايي كه آگاهي ات بر آن احاطه دارد به تو پناه مي برم. خداوندا، همانا در تمام امورم عافيت تو را درخواست مي نمايم، و به تو پناه مي برم از رسوايي دنيا و عذاب آخرت، و پناه مي برم - به روي [و اسماء و صفات] باكرامت و [فرمانروايي ديرينه و بي آغاز]، و سرافرازي و عزتت كه كسي نمي تواند آهنگ آن را بنمايد، و به قدرتت كه هيچ چيز نمي تواند از آن سرپيچي كند، از شر دنيا [و آخرت] و شر همه ي دردها. هيچ دگرگوني و نيرويي نيست جز به وسيله ي خداوند بلندمرتبه بزرگ، توكل كردم بر خداوند زنده اي كه هرگز نمي ميرد، و ستايش خدايي را كه هيچ كس را به [زني و] فرزندي نگرفته، و شريكي در فرمانروايي ندارد، و سرپرستي از روي خواري و ذلت براي او نيست، و او را به گونه ي ويژه اي بزرگتر بدان.