اي بنده ي ناتواني كه ندانسته فراموش مي كني، و ناآگاهانه مغلوب خواب مي گردي، و ناخواسته بيمار و مسن مي گردي، و ناآگاهانه به گرفتاريهاي سخت مبتلا مي شوي، و ناخواسته به واسطه ي از دست رفتن امور دلخواهت دردمند مي شوي، و سرانجام ندانسته جان مي سپاري! چه چيزي تو را بر سوء ادب نسبت به پادشاه عالميان، توانا و گستاخ گردانيده است، كه نداي تلويحي او را كه براي قيام به عبوديت و بندگي اش فرا مي خواند، مكرر مي شنوي، ولي آن را كوچك شمرده و توجه به دعوتش نمي كني، تا اينكه تصريحاً ندايش را اعاده نموده و مكرر در اذان و اقامه مي فرمايد:

«حي علي الصلاة، حي علي الفلاح، حي علي خير العمل»

اي بيچاره، و اين همه در حالي است كه با دو گوش خويش آن را مي شنوي و هيچ اقدامي در پاسخ آن نمي كني. اگر يهود و نصاري آن را مي شنوند و التفاتي به آن ندارند، و تو نيز چنين مي كني، پس واقعاً فرق ميان تو و آنان چيست؟ آيا تو عاقل نمي داني كه حال تو، مانند حال تصديق كنندگان نيست؟! واي بر تو، اگر از اهل بصيرت بودي، احتمال اينكه اين ندا از سوي پادشاه اولين و آخرين باشد، كافي بود كه با شتاب بپا خاسته و نسبت به خواطر و باطن خويش اهتمام ورزي؛ زيرا اگر ندايي از پشت خانه ي خويش بشنوي و گوينده اي كه از صدق گفتارش باخبر نيستي به تو بگويد كه اين صداي فلان خليفه و پادشاه، و يا صداي كسي است كه به



[ صفحه 274]



بخشش او اميد داري، آيا كارهايت را رها نمي كردي و براي پاسخ دادن به آن ندا برنمي خاستي؟

بنابراين، نداي تمام پيامبران و اوصيا عليهم السلام و تمام دعوت كنندگان به سوي پادشاه زمين و آسمان در نزد تو بي اهميت تر از گفتار يك شخص است كه يقيناً از راستگويي او بي خبري. تو بيماري خود را درمان مكن، زيرا اگر عقل خود را به كار بيندازي مي بيني كه يا بيمار دل هستي و درد پنهان داري، و يا در مسير هلاكت و نابودي گرفتار آمده اي.

پس هنگامي كه اين ندا را شنيدي، مبادا به آن پشت كني، بلكه همچون كسي كه مژده داده اند و مولايش به او اجازه ملاقات داده كه در محضر گفتگو و توجه و پذيرش او وارد شود و به او خوشامد گفته است، بپا خيز، كه من در مقام خيرخواهي و مهرباني، عذري براي تو نمي بينم.

و اگر خود را معذور مي داني، توجه داشته باش كه همه بر انجام نماز مكلف هستند، حتي جنگجو و زخم خورده و كسي كه در حال غرق شدن، و يا بيمار و اسير است، و هيچ عاقلي در انجام ندادن آن عذري ندارد، پس به جان خود رحم كن، كه روز سخت و خطر بسيار بزرگي را در پيش داري.

با اين همه، اگر اين تهديد شديد و وعده ي عذاب نيز در بپا خاستن تو براي خواندن نماز اول وقت سودبخش نيست، ما برخي از نويدهايي را كه درباره ي تعجيل در نماز و خواندن آن در اول وقت وارد شده، مي آوريم:

از آن جمله در روايت آمده كه امام صادق عليه السلام فرمود: «فضيلت اول وقت بر آخر آن، همانند فضيلت آخرت بر دنياست.»

باز روايت شده كه امام صادق عليه السلام فرمود: «مسلماً فضيلت اول وقت بر آخر آن، براي مؤمن، از فرزند و دارايي اش بهتر است.»

حال اگر نه به خاطر وعده ي عذاب، و نه به خاطر نويدهاي خداوند، براي انجام نماز اول وقت بپا نمي ايستي، آيا واقعاً گفتار مقدس، يا حرمت جلال و عظمت را تصديق مي كني؟!



[ صفحه 275]