هرگاه نمازگزار از اين راهها پي به قبله نبرد، و آسمان تمام ابري بود يا به برخي از موانع مانند گرد و غبار يا غير آن در اثر تدبير خداوند حسابگر پوشيده بود، اگر ظن غالب به جهت قبله داشت بر ظن و گمان خويش عمل كند، و اگر گمانش نسبت به تمام جهات مساوي بود، يا اصلاً ظن مساوي به جميع جهات براي او حاصل نشد، بلكه شك محض نسبت به تمام جهات داشت و راهي نبود كه بتواند به وسيله ي آن جهت قبله را قطعاً و يا به ظن غالب استعلام كند، اگر خواست نماز نافله بخواند به هر جهت كه خواست نماز بگزارد، و اگر نماز واجب باشد بايد آن را چهار بار رو به سوي جهات چهارگانه بخواند، و اگر به خاطر برخي از امور ضروري اين كار براي او ممكن نبود، بايد نماز واجب را يك بار به هر جهت كه خواست بخواند.

اگر بعداً جهت قبله معلوم شد، چنانكه پيشتر رو به سوي همان جهت نماز خوانده باشد، نمازش صحيح خواهد بود، و همچنين اگر در زمين عراق باشد و نمازش به سوي ما بين مغرب و مشرق قبله واقع شده باشد، ولي اگر رو به سوي خود مشرق يا مغرب بوده و وقت نيز باقي باشد، بايد نماز را دوباره بخواند، و اگر



[ صفحه 233]



وقت گذشته باشد لازم نيست اعاده كند، و اگر نمازش پشت به قبله باشد در هر دو حال [1] آن را دوباره بخواند.