اوقات نمازهاي نافله و واجب را در توضيحي كه خواهد آمد يادآور خواهيم شد، در اينجا تنها روايتي را كه در بردارنده ي علت تعيين اوقات نمازهاي واجب است ذكر مي كنيم، تا بدين وسيله علت و سر آن روشن گردد:

حسن بن عبدالله به نقل از پدرش از جدش حسن بن علي بن ابي طالب عليهم السلام در ضمن حديث طولاني كه در بردارنده ي پرسشهاي يهود از پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله از امور مهم است، روايت نموده كه آنان از حضرت صلي الله عليه و آله از علت اوقات نمازها پرسيدند به اين صورت كه يكي از آنان عرض كرد: اي محمد، مرا از ناحيه ي خداوند - عزوجل - خبر ده كه علت وجوب نمازهاي پنجگانه در پنج وقت بر امتت در ساعتهاي شبانه روز چيست؟ پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله فرمود: «وقتي كه آفتاب به نقطه ي زوال مي رسد، حلقه اي دارد كه در آن وارد مي شود، و هنگامي كه در آن داخل شد، وقت ظهر و زوال مي شود و همه ي اشياء مادون عرش در برابر اسماء و صفات پروردگارم تسبيح مي گويند، و آن همان ساعتي است كه پروردگارم بر من درود و رحمت مي فرستد، لذا خداوند - عزوجل - نماز گزاردن در آن هنگام را بر من و امتم واجب نموده، و فرموده است:

(أقم الصلوة لدلوك الشمس الي غسق الليل.) [1] .

- از وقت زوال آفتاب تا تاريكي شب نماز بپا دار.

و آن همان ساعتي است كه جهنم را در روز قيامت مي آورند، پس هر مؤمني كه در آن ساعت مؤفق به سجده يا ركوع يا قيام شده باشد، خداوند بدن او را بر آتش جهنم حرام مي كند.

و وقت نماز عصر، همان ساعتي است كه حضرت آدم عليه السلام از ميوه ي درخت بهشتي تناول نمود، و در نتيجه خداوند او را از بهشت بيرون راند، لذا خداوند به



[ صفحه 227]



فرزندانش دستور داده كه اين نماز را تا روز قيامت بخوانند، و آن را براي امت من برگزيد، و آن نماز از محبوبترين نمازها در نزد خداوند - عزوجل - مي باشد، و خداوند به من سفارش فرموده كه به خصوص آن را از ميان ديگر نمازها پاس بدارم.

و وقت نماز مغرب، همان ساعتي است كه خداوند توبه ي حضرت آدم عليه السلام را پذيرفت، و فاصله ي بين تناول ميوه درخت بهشتي و پذيرش توبه اش، سيصد سال از روزهاي دنيا نسبت به روزهاي آخرت بود، كه هر روز از آن مانند هزار سال از سالهاي دنيا مي باشد [2] ، يعني از وقت عصر شرعي تا شام و مغرب مي باشد، پس حضرت آدم عليه السلام سه ركعت نماز خواند، يك ركعت براي ترك اولي و خطاي خود، و يك ركعت به خاطر خطيئه حوا، و يك ركعت براي توبه اش، لذا خداوند - عزوجل - اين سه ركعت را بر امتم واجب فرمود، و آن همان ساعتي است كه دعا در آن مستجاب مي شود، و پروردگارم وعده داده كه هر كس از امتم در آن ساعت دعا كند، دعايش را مستجاب نمايد، و اين همان نمازي است كه خداوند - عزوجل - به من دستور داد و فرمود:

(سبحان الله حين تمسون، و حين تصبحون.) [3] .

- پاك و منزه است خداوند هنگامي كه شب مي كنيد، و آن هنگام كه صبح مي كنيد. و اما وقت نماز عشا، به راستي كه قبر تاريكي و ظلمتي دارد و روز قيامت را تاريكي و ظلمتي است، لذا خداوند به من و امتم دستور داده كه اين نماز را در اين هنگام بخوانيم تا بدين وسيله قبرهاي امتم را روشن، و بر پل صراط به آنان نور و روشنايي عنايت شود. هر گامي كه براي خواندن نماز عشا برداشته مي شود، خداوند بدن صاحب آن گام را بر آتش جهنم حرام مي گرداند، و اين همان نمازي است كه خداوند براي فرستادگان پيش از من برگزيده بود.



[ صفحه 228]



و اما وقت نماز صبح، هنگامي كه خورشيد طلوع مي كند، بر شاخهاي شيطان طلوع مي كند، و خداوند عزوجل - به من دستور داده كه نماز صبح را پيش از دميدن آفتاب و پيش از آنكه كافر آفتاب پرست بر آن سجده مي كند بخوانم، و امتم براي خدا سجده و كرنش نمايند، و زود خواندن آن در نزد من محبوبتر است، و آن همان نمازي است كه فرشتگان شب و ملائكه ي روز آن را مشاهده مي كنند.

يهودي گفت: راست گفتي اي محمد، (سپس ادامه ي حديث را ذكر نموده است.)