وصيت را با مهم ترين چيزي كه در روز موعود بدان نيازمند است، شروع كند، سپس آنچه كه در مرحله ي بعد مهم تر است و همينطور تا آخر. پس ابتدا مسأله تجهيز، دفن، كفن و ساير مراسم خاكسپاري و انتقال خويش به سوي خداوند - جل جلاله - را كاملاً ذكر كند. و اگر حالش از انجام اين كار تنگ باشد، تا حد امكان كوشش كند.

سپس اگر امكان داشته باشد مظالم بندگان خدا را رد كند، يا از صاحبان آن به هر صورت كه باشد حلاليت طلبد، يا به برادران ديني اش وصيت كند كه نسبت به حقوق واجب و مستحب و بخشش و خيرات گوناگون و پرداخت بدهيها و اداي حقوق و اعمال واجب و نيز انجام هر عمل واجبي كه نيابت بردار است به نيابت از او، به همان ترتيبي كه در رد مظالم و اصلاح گناهان ذكر نموديم [1] ، او را بريي ء الذمة نمايند.

و بايد در رابطه با افراد تحت تكفل و اموال خود تأمل كند، و حقيقتاً و در معني،



[ صفحه 132]



خداوند - جل جلاله - را مخاطب قرار داده، و او را وصي و وكيل و كارگزار خويش بگيرد، كه خداوند براي برآوردن آرزوهاي او كفايت مي كند، بعد صورتاً و ظاهراً هر كس را كه در ايام زندگي اش به مراقبت و پاييدن خداوند - جل جلاله - در گفتار و كردار مي شناسد، وصي قرار دهد، و اگر امكان نداشت هر كس را كه مي شناسد و يا اميد دارد كه از جوانمردان و صاحب خاندان و ريشه دار باشد، و اگر آن نيز امكان نداشت توانگران و كساني را كه با وجود قدرت، صاحب حيا هستند، و اگر اين نيز امكان نداشت به همان صورتي كه گفتيم با تفويض امور خويش به خداوند - جل جلاله - و توكل بر او، او را وصي خود قرار دهد، كه اگر در تفويض و توكلش صادق باشد، خداوند - جل جلاله - به صورتي بهتر و كاملتر از آنچه كه اميد دارد كسي را جانشين او در امور عيال و اموالش مي گرداند، و اگر حالش در حسن ظن و يقين به خداوند - جل جلاله - به اين مقام والا نرسد، كسي را كه از همه بيشتر به پيمانهاي خويش وفا مي كند و بهتر به امور اهتمام مي ورزد و اميد مي رود كه به وصيت عمل كند، وصي خويش قرار مي دهد.