[اباحه در اين جا به معناي غاصبانه نبودن است]

وقتي سالك الي الله مراتب مكان را به حسب مقامات فهميد، بايد در رعايت آداب معنوي آن بكوشد تا نماز او از تصرفات غاصبانه ي ابليس در امان باشد. پس در مرحله ي اول بايد آداب ظاهري بندگي را رعايت كند و جسم و ظاهر خويش را از سيطره و تصرف شيطان دور كند تا با خدا رابطه ي دوستي پيدا كند كه تصرفاتش در عالم غاصبانه نباشد. ابليس، دشمن خدا است و تصرفات او و هر تصرف ابليسي در عالم طبيعت، ظالمانه و غاصبانه است. حال اگر سالك الي الله خود را از سيطره ي ابليس بيرون كشيد، تصرفاتش الهي شده و مكان، پوشاك، خوراك و ازدواج او مباح و پاكيزه خواهد بود؛ اما اگر تحت سيطره ي شيطان قرار بگيرد، به اندازه ي سلطنت



[ صفحه 71]



شيطان بر او، اعضاي بدنش شيطاني شده و چون اين اعضا ملك حقند او غاصب به حساب مي آيد. اگر سالك دست شيطان را از زمين دل خويش كه منزلگاه خاص حق است، كوتاه نمود و غير حق را در آن راه نداد، مساجد ظاهر و باطن براي او مباح شده، نمازش نماز اهل معرفت خواهد شد.



[ صفحه 72]