و زماني كه نمازگزار بعد از ركعت سوم يا چهارم با سلام و درود خود مي خواهد نمازش را به پايان برساند. در اين مرحله نيز اسرار عجيبي نهفته است كه با آگاهي از آن نمازگزار مي داند كه سلامي را كه مي دهد به چه مفهومي است.

مولاي بزرگوار، امام صادق عليه السلام در زمينه اسرار سلام نماز مي فرمايند:



[ صفحه 269]



«معني سلام در پايان هر نماز، امان است، يعني هر كس امر خدا و سنت پيامبرش را با خشوع قلبي در مقابل خدا به جا آورد، از بلاي دنيا در امان و از عذاب آخرت بر كنار است.

و «سلام» نامي از نامهاي خداوند تبارك و تعالي مي باشد كه ميان خلق خود به وديعت نهاده تا معنا و محتوي آن را در داد و ستدها، امانتداري ها در روابط با يكديگر و براي تأييد و تصديق معاشرت ها و صحت آميزش با يكديگر به كار برند.» [1] .

سلام نمازگزار، پايان بخش نماز او است در حالي كه اگر نمازش را با شرايط خاص انجام داده باشد، در امان خداوند متعال مي باشد و از عذاب او مصون و محفوظ خواهد بود.

مولاي بزرگوار، امام صادق عليه السلام مي فرمايند:

«... پس سلام دادن نشانه بيرون آمدن از حال نماز و حلال گشتن سخن و ايمني از انجام عملي است كه نمازش را باطل مي كند.

و سلام نامي از اسماء خداي عزوجل مي باشد و آن سلامي است كه نمازگزار به دو فرشته خدا، كه موكل او هستند مي دهد.» [2] .

زماني كه نمازگزار با ذكر

السلام عليكم و رحمة الله و بركاته

نماز را به پايان مي برد، با ذكر اين سلام خود، دو فرشته موكل اعمال خود را مورد خطاب قرار داده و بر آنان درود مي فرستد.

در سلام نماز حالت عرفاني خاصي وجود دارد كه اگر نمازگزار، سلام خود را با حالت خضوع و حضور قلبي خطاب به پيامبر بزرگوار صلي الله عليه و آله و سلم و بندگان صالح خدا و ملائك موكل اعمال خود، ادا كرده باشد، لطفي از جانب خداوند متعال و فرشتگان موكل متوجه او



[ صفحه 270]



خواهد گرديد.

مولاي بزرگوار، امام حسن عسگري عليه السلام در اين زمينه مي فرمايند:

«پس زماني كه بنده نمازش را سلام داد، خداوند و ملائكه بر او سلام و درود مي فرستند.» [3] .

سعادتي بالاتر از اين نمي تواند باشد كه نماز بنده اي مورد قبول درگاه حضرت احديت قرار گيرد و خداوند متعال و ملائك، در پايان نمازش بر او درود بفرستند.

چنين حالت عرفاني را اگر بنده نمازگزار متوجه باشد و بداند كه در پيشگاه چه مقامي قرار گرفته است، سر از پا نخواهد شناخت و از حالت ذوق و مسرت در خود نخواهد گنجيد.

براي رسيدن به چنين سعادت و موهبت والايي، نمازگزار بايد تلاش نمايد كه روز به روز نمازش با كيفيتي كه براساس دستورات ائمه معصومين عليهماالسلام مي باشد، مطابقت بكند.

در چنين حالتي است كه نمازگزار متوجه خواهد شد كه سزاوار چنين موهبتي مي باشد.

روايات ارائه شده الگوهاي بسيار مناسبي هستند كه يك نمازگزار مي تواند با پيروي از آنها و با مراجعه به رساله هاي آيات عظام، نمازهاي خويش را به طريق صحيح و آگاهانه و عارفانه انجام دهد.

بنابراين نمازي صحيح است و مورد قبول خداوند متعال مي باشد كه براساس دستوراتي كه ائمه معصومين عليهماالسلام از سوي خداي تعالي دريافت داشته اند و به ما ارائه داده اند، اجرا گردد.

به طور يقين اجراي هر نمازي جز از اين طريق، موجب بطلان نماز خواهد بود.



[ صفحه 271]