بررسي صفات ويژه ي خداوند متعال در سوره ي توحيد بسيار جالب است. خداوند متعال در اين سوره ي مبارك، صفات خود را به جهانيان شناسانده است.

مهمترين صفتي كه از ذات حضرت باريتعالي در جهان خلقت جلوه گر است، صفت احد مي باشد.

مولاي بزرگوار، امام رضا عليه السلام مي فرمايند:

«اولين گام در عبادت خدا، شناخت او است و پايه و اساس شناخت خداوند، به وحدانيت شناختن او مي باشد.» [1] .

مولاي بزرگوار عليه السلام در اين روايت، پايه و شناخت خداوند متعال را اعتقاد به يگانگي او بيان مي فرمايند، يگانه دانستن خداوند و اعتقاد قلبي داشتن به اين مفهوم، از موضوعات بسيار مهم توحيد صفات مي باشد.

وحدانيت خداوند متعال به طور آشكار در جهان خلقت جلوه گر است.

از مولاي بزرگوار، امام صادق عليه السلام پرسيدند: دليل يگانگي خداوند متعال چيست؟

آن بزرگوار فرمودند:

«(دليل يگانگي خداوند متعال) پيوستگي تدبير و كامل بودن آفرينش او مي باشد. چنانچه خداي عزوجل مي فرمايد:

لو كان فيهما الهة الا الله لفسدتا (انبياء 22)



[ صفحه 247]



«اگر در جهان خلقت خداياني جز خداوند متعال مي بود جهان خلقت تباه مي شد.» [2] .

منظور امام بزرگوار عليه السلام در اين روايت اين است كه جهان خلقت از يك انسجام كامل در اجراي قوانين، برخوردار است. اگر خدايان متعددي بر جهان حكومت مي كردند، اين نظم و انسجام در خلقت از بين مي رفت و جهان تباه مي شد.

در زمينه ي انسجام پديده هاي هستي و در يگانه شناختن خداوند متعال روايتي از مولاي بزرگوار، امام جواد عليه السلام بيان گرديده است كه مي تواند ما را در شناخت اين موضوع ياري كند.

ابوهاشم جعفري مي گويد؛ از مولاي بزرگوار، امام جواد عليه السلام پرسيدم:

مقصود از صفت واحد چيست؟

آن بزرگوار فرمودند:

«(مفهوم واحد) آن است كه همه پديده هاي جهان هستي، يك زبان بر يگانگي خداوند متعال گواهي مي دهند.» [3] .

كلام مولاي بزرگوار عليه السلام مبتني بر وحدت قوانين تمام پديده ها و اطاعت از يك قانونگذار است.

قوانيني كه بر پديده هاي خلقت حاكم است براساس يگانه بودن خداوند متعال استوار است و اگر قانون تشكيل دهنده ي آن ها را مورد مطالعه قرار دهيم، متوجه خواهيم شد كه از قانون يك قانونگزار تبعيت مي كنند و آن قانون خداي يگانه مي باشد.

همه ي موجودات روي زمين اعم از موجودات زنده و غير زنده، همگي براساس يك قانون به زندگي خود ادامه مي دهند و يك قانون بر زندگي آنها حاكم است و اگر قانون قانونگزاران ديگري بر زندگي آنها حاكم مي گشت، بدون ترديد زندگي همه ي آنها تباه مي شد.