جهان خلقت يكي از اسرارآميزترين حقيقتي است كه خداوند متعال براساس قوانيني استوار و محكم آن را بنا نهاده است.

مطالعه قانون حاكم بر خلقت، از آغاز پيدايش نسل انسان وجود داشته است؛ زيرا انسان از بدو پيدايش خود كه يكي از كنجكاوترين موجودات روي زمين به شمار مي رود، همواره در پي كشف اسرار ناشكفته خلقت بود و مي خواست به حقيقت اسرار قوانين حاكم بر خلقت پي ببرد.

با تأكيد بيشتري مي توان گفت كه يكي از اهداف مهم خلقت انسان بر روي كره زمين، پي بردن او به قوانين حاكم بر خلقت مي باشد؛ زيرا اگر انسان به اين آگاهي عظيم برسد و به طور علمي اين قوانين را مورد بررسي قرار دهد، مي تواند به شناخت خداي تعالي نايل گردد؛ زيرا كه براساس استدلال عقلي، در وراي هر قانوني، جاي پاي قانونگزاري نهفته است و انسان كه به شناخت هر يك از قوانين خلقت موفق گردد، بدون ترديد يك قدم به شناخت خداي تعالي نزديك خواهد گرديد و استدلال خواهد نمود كه هر قانوني به قانونگزاري نيازمند است.

به طور يقين مي توان گفت كه شناخت عميق از جهان خلقت مي تواند راهگشاي انسان به سوي شناخت پروردگار متعال گردد و براساس اين شناخت است كه عبادت انسان ارزش پيدا مي كند. بنابراين هدف خلقت انسان، رسيدن به شناخت و قوانين حاكم بر خلقت و در نتيجه رسيدن به شناخت خالق پديده هاي خلقت مي باشد. پس از اين مرحله است كه عبادت انسان داراي ارزش مي شود.

مطالعه و شناخت قوانين نماز نيز، براساس قوانيني كه خداي متعال بيان فرموده، پايه گذاري گرديده است.

براساس اينكه انسان موجود كنجكاو و متفكر عالم آفرينش به شمار مي رود، همواره مي خواهد بداند كه هدف از برگزاري نماز و اعمالي كه در آن انجام مي دهد، بر چه اساسي



[ صفحه 189]



استوار است.

اگر انسان بتواند به شناخت و كشف اين حقيقت موفق گردد، مي توان گفت كه به علمي والا دست يافته است.

انسان زماني مي تواند به عظمت و ارزش نماز پي ببرد كه به اسرار آن كه از سوي ائمه معصومين عليهم السلام بيان گرديده است، پي ببرد.

تفكر و مطالعه و بررسي در اسرار نماز، قدرت شناخت انسان را تقويت مي نمايد و جهل و ناداني او را از بين مي برد. اكثر گمراهي هاي انسان ها، از ناآگاهي و عدم شناخت آنان سرچشمه مي گيرد و افراد ساده لوح و نادان، در رديف بزرگترين طعمه شياطين جن و انس قرار دارند. هر چقدر انسان خود را به عبادت خداوند مشغول سازد اما داراي قدرت شناخت نباشد همواره در گمراهي به سر مي برد و هر لحظه امكان دارد لغزشي براي او اتفاق بيفتد.

مولاي بزرگوار، امام رضا عليه السلام فرموده اند:

«عبادت به زيادي خواندن نماز و اداي روزه نيست، بلكه عبادت، تفكر در امر خداي عزوجل مي باشد.» [1] .

عبادتي كه براساس تفكر و مطالعه قوانين خداي تعالي باشد، به طور مسلم از عبادت ناآگاهانه و بدون تفكر با ارزش تر است.

افراد متفكر و آگاه نه تنها از گمراه شدن مصون و مبرا هستند، بلكه در زمينه شناخت خداي تعالي، از طلايه داران شناخت حقيقت به شمار مي روند.

بدين جهت لازم است برخي از اسرار اعمال نماز را مورد بررسي قرار دهيم.