چنانچه در آن دو سوره ي مباركه كه گذشت گفته شد، اظهر آن است كه



[ صفحه 333]



بسم الله هر سوره متعلق به خود آن سوره باشد. بنابراين، در سوره ي مباركه ي «قدر» چنين مي شود كه حقيقت شريفه ي قرآنيه و لطيفه ي مقدسه ي الهيه را به اسم الله، كه حقيقت جمعيه ي اسمائيه و اسم اعظم ربوبي است و متعين به رحمت مطلقه ي «رحمانيه» و «رحيميه» است، در ليلة القدر محمديه صلي الله عليه و آله نازل فرموديم؛ يعني، ظهور قرآن تبع ظهور جمعي الهيت و قبض و بسط «رحيميت» و «رحمانيت» است؛ بلكه حقيقت قرآن مقام ظهور حضرت اسم الله الاعظم است به ظهور «رحمانيت» و «رحيميت» و جامع جمع و تفصيل است؛ از اين جهت، اين كتاب شريف «قرآن» است و «فرقان» است؛ چنانچه روحانيت رسول ختمي، و مقام مقدس ولايت آن سرور، نيز قرآن و فرقان است و مقام احديت جمع و تفصيل است.

پس، ذات مقدس به حسب اين احتمال گويي چنين فرمايد: ما به تجلي به مقام اسم اعظم، كه مقام احديت جمع و تفصيل است، به ظهور رحمت «رحمانيه» و «رحيميه» قرآن را تنزل داديم در ليله ي قدر محمدي. و چون در عالم فرق، بلكه فرق الفرق، فرقانيتي بين «قرآنين»، يعني قرآن مكتوب منزل و قرآن منزل عليه يعني كتاب الهي و حقيقت محمديه، حاصل شده، در ليله ي وصال وصل بين القرآنين و جمع بين الفرقانين فرموديم؛ و به اين اعتبار نيز اين شب «ليله ي قدر» [است] ولي قدر آن را به آن طور كه شايد، جز خود حضرت خاتم النبيين صلي الله عليه و آله كه صاحب ليلة القدر است بالاصالة و اوصياء معصومين او كه صاحب آنند بالتبعية، كسي نداند.