با توجه به اينكه همه ي ارزشها و كمالات در خداوند تبارك و تعالي خلاصه مي شود و انسان هم نسبت به خداوند در فقر ذاتي به سر مي برد ناگزير بايد ارتباط خوب و مستمري با حضرت حق داشته باشد. در سايه ي همين ارتباط است كه انسان به هدف خلقت خودش نزديك مي شود و سرزندگي و طراوت انساني و نيرو براي مبارزه با شيطان و جهات ناصواب را به ارمغان مي آورد.

كه البته هر چه اين ارتباط آگاهانه تر و از سر شوق و شور و خضوع بيشتر باشد آثار و بركاتش بيشتر است.

و جلوه ي زيبا و پرفايده ي اين ارتباط با خداوند، همان نماز است. انسان وقتي در برابر حضرت حق به ركوع و سجده مي رود و يا وقتي كه در حالت قيام، جملات زيباي اياك نعبد «تنها تو را مي پرستم» و اياك نستعين «تنها از تو ياري مي جويم» را بر زبان



[ صفحه 20]



جاري مي سازد در حقيقت، ضمن پرستش خداوند، با ماهيت حقيقي خودش آشنا مي شود. به بيان ديگر، خداوند از طريق نماز و ذكر آن و اعمالي مثل ركوع و سجده، به نوعي به انسان درس خودشناسي و انسان شناسي مي دهد. درسي كه اگر انسان در وراي اعمال و اذكار نماز، خوب به آن فكر كند، درمي يابد كه در اين جهان خلقت جز به خداوند نبايد فكر كند و به كسي جز او بها ندهد و شايسته است كه مسير تفكر و فعاليت خودش را متوجه او سازد.

درس ديگر نماز به انسان اين است كه همه ي حمدها و ستايش ها از آن خداست چرا كه فقط او بخشنده و مهربان است و هر بخشنده و مهرباني، صفت بخشندگي و مهرباني را از او گرفته است.

نماز به انسان مي گويد كه فقط خداوند شايسته ي عبادت است و فقط در برابر او بايد سر تسليم فرود آورد و اين يعني درس آزادگي و عزت مندي.

نماز به انسان مي گويد جز خدا به كسي و چيزي اميدوار مباش، چرا كه همه چيز از آن اوست و همه كس محتاج او مي باشند و هر چه دارند از آن خداوند است. و نماز راه راست و حقيقي را به انسان نشان مي دهد راهي كه اگر انسان آنرا نشناسد در تمام عمر، تلاش و هستي خويش را صرف بيراهه مي نمايد و بدا به حال كساني كه چند روز زندگي را بدون هدف و شناخت راه راست طي نمايند.



[ صفحه 21]



خوب است كه جهت آشنا شدن با آثار و بركاتي كه نماز در دنيا و آخرت انسان دارد به چند حديث و داستان و حكايت اشاره نمائيم.