عالم برزخ، عالم بين دنيا و آخرت است. اين عمل خود انسان است كه در قبر با او همراه شده و سبب خوشي يا مايه ي آزار و اذيت او مي گردد.

هر عملي در آن عالم تجلي مي كند، و هيچ چيز نمي تواند او را نجات دهد، مگر اعمال و عبادت او.

ائمه معصومين عليهم السلام فرموده اند: كه شفاعت ما در عالم قيامت كاربرد دارد. در عالم قبر بايد خودتان به فكر خود باشيد و نور و روشنايي از دنيا به قبر ببريد، نه آتش و تاريكي.

اگر در عالم برزخ ائمه عليهم السلام و ملائكه به او توجه مي كند، اين اعمال شايسته ي ماست كه سبب نگاه آنها مي شود. و بهترين دوست انسان در عالم برزخ نماز و عبادت او است كه با او مأنوس مي شود.

يكي از مواردي كه سبب مي شود فرشته ها در قبر مأنوس انسان شوند شركت در نماز جماعت است.

در حديثي رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم مي فرمايد: «و من مشي الي مسجد يطلب فيه الجماعة كان له بكل خطوة سبعون الف حسنة و يرفع له من الدرجات مثل ذلك فان مات و هو علي ذلك وكل الله به سبعين الف ملك يعودونه في قبره و يبشرونه و يونسونه في وحدته و يستغفرون له حتي يبعث؛ كسي كه به قصد شركت در نماز جماعت به سوي مسجد گام برمي دارد، خداوند متعال در مقابل هر



[ صفحه 177]



گامي كه برمي دارد، هفتاد هزار حسنه به او پاداش مي دهد و به همين ميزان نيز درجات وي بالا خواهد رفت، و اگر در چنين حالتي بميرد، خداوند متعال هفتاد هزار فرشته را مأمور مي نمايد تا در قبر به ديدار او رفته، وي را بشارت دهند و در تنهايي قبر انيس او باشند و تا روز قيامت برايش طلب آمرزش كنند.» [1] .