از ديگر آثار اجتماعي نماز جماعت درس نظم مي باشد. هنگامي كه نماز جماعت برپا مي شود و انسان به صفوف نمازگزاران نظر مي افكند، لذت مي برد كه چه قدر مرتب و منظم در صفهاي نماز ايستاده اند، هنگام تكبير همزمان دست بالا مي رود، و هنگام ركوع و سجود و قيام يكسان اين افعال انجام مي گيرد، و هنگام قرائت امام همه ي محيط را سكوت فراگرفته است، نظم اين صفوف خود آثار و بركاتي را دربر دارد.

در حديثي رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم مي فرمايد: «صفهاي نماز جماعت خود را هماهنگ كنيد تا دلهايتان متعادل شود و با هم در تماس باشيد تا مهرباني افزوده شود.» [1] .

در حديث ديگري رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم خطاب به جمعيتي فرمودند: «يا ايها الناس! اقيموا صفوفكم و امسحوا بمناكبكم لئلا يكون فيكم خلل و لا تخالفوا فيخالف الله بين قلوبكم الا و اني اراكم من خلفي؛ اي مردم! صفهاي (نماز جماعت) را منظم و مساوي كنيد و دوش به دوش بايستيد تا فاصله و جدايي ميان شما نيفتد و نامرتب نباشيد كه خداوند دلهاي شما را از يكديگر دور گرداند و بدانيد من شما را از پشت سرم مي بينم كه چگونه نظم را در صفهاي جماعت برقرار مي كنيد.» [2] .

آري! نمازگزاران هنگام نماز جماعت صفها را مرتب كنند و كساني كه صفها را درست مي كنند، ثواب مي برند.

در حديثي رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم مي فرمايد: «همانا خدا و فرشتگان بر كساني كه صفهاي اول نماز جماعت را به هم پيوند مي دهند، درود مي فرستد.» [3] .



[ صفحه 136]



اين شيوه از رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم بر ما باقي مانده است.

ابن مسعود گويد: «رسول خدا صلي الله عليه وآله وسلم شانه هاي نمازگزار را در نماز جماعت مي گرفت و منظم مي كرد، و مي فرمود: مساوي و منظم باشيد، نامنظم و جدا از هم نباشيد كه قلبهاي شما از همديگر جدا مي شود.» [4] .

در حديث ديگري امام علي عليه السلام مي فرمايد: «سدوا فرج الصفوف و من استطاع ان يتم الصف الاول او الذي يليه فليفعل ذلك فان ذلك احب الي نبيكم و اتموا الصفوف فان الله و ملائكته يصلون علي الذين يتمون الصفوف؛ صفوف نماز جماعت، كه خالي است آن را پر كنيد، و هر كس كه قدرت دارد بر اين كه صف اول را تمام كند يا پهلوي صف اول را پر كند اين كار را انجام دهد، پس به درستي كه اين كار نزد پيامبر اسلام صلي الله عليه وآله وسلم محبوب است، و تمام كنيد صفها را و ناقص نگذاريد، پس به درستي كه خداوند و ملائكه درود مي فرستند بر آنان كه صفوف را تكميل كنند.» [5] .