در روايت است كه امام صادق عليه السلام معمولاً در نمازشان به تلاوت قرآن مي پرداخت و گاهي در آن حال غش مي كرد. وقتي حضرت را به هوش



[ صفحه 120]



مي آوردند و از علت آن حالت مي پرسيدند، پاسخ مي داد كه در اثر تكرار آيات قرآن حالتي به من دست مي دهد كه گويا اين آيات را مستقيماً از خداوند مي شنوم (و از عظمت خطاب الهي از خود بيخود مي شوم.)

و نيز نقل شده است كه در نماز لرزه بر اندامشان مي افتاد و رنگشان سرخ و زرد مي شد.

راستي اين چه خضوعي در برابر حقيقت با عظمت پروردگار است كه اين گونه حالتها را تغيير مي دهد و رنگ باختن و غشوه و بيهوشي در انسان ايجاد مي كند! آن امامان معصوم، از نماز - كه در واقع سخن گفتن و مناجات كردن با خداست - چه مي فهميدند كه اين چنين از خود بيخود گشته و محو جمال و جلال و جبروت حضرتش مي شدند! آيا نماز ما هيچ شباهتي با نماز سراسر عرفان و معنويت آنان دارد؟ و اگر نه، پس معناي پيروي از آنها به عنوان شايسته ترين اسوه هاي خوبي و كمال و هدايت و سعادت، چيست؟!