«پيشگفتار»
براي چگونه زندگي كردن و چگونه عبادت نمودن، نياز به الگو و اسوه داريم. در آيات و روايات ما در مورد الگو و اسوه سخن بسيار به ميان آمده و بهترين الگوها را جهت سرمشق گيري از وارستگان و صالحان براي رسيدن به كمال معرفي نموده است. در آيه اي از قرآن كريم، بهترين الگو براي بشريت را چنين معرفي مي نمايد:
«لقد كان لكم في رسول الله اسوة حسنة»:
به تحقيق براي شما در زندگي رسول خدا صلي الله عليه و آله سرمشق نيكويي است.
اين بدين معناست كه پيامبر اكرم صلي الله عليه و آله براي مسلمانان منبع و معدني است كه انسان مي تواند كليه ي اعمال و رفتار و وظايف خود را از اين منبع و معدن استخراج كند.
تمام معصومين عليه السلام نور واحد هستند، خداوند آنها را از هر رجس و پليدي مبرا نموده و اينها براي بشريت در همه ي جهات و در همه ي زمانها و براي همه ي اقشار و در هر عملي الگو هستند. پس ما بايد خود را در همه ي امور منطبق با آنها كنيم و اين يك امر ثابت و هميشگي است و بايد هم در گفتار و هم در كردار به آنها تأسي نماييم. اگر مي خواهيم نماز واقعي و بنده ي حقيقي را ترسيم نماييم، بايد سيره ي عملي معصومين عليه السلام در نماز و عبادت را در نظر داشته باشيم.
در اينجا به عنوان اشاره چند نمونه از جلوه هاي عبادت معصومين عليه السلام را بيان مي كنيم:
- هنگام وضو گرفتن حالت آنها عوض مي شد.
- هنگام نماز آن را با جان و دل استقبال مي كردند.
[ صفحه 16]
- هنگام ايستادن براي نماز خداوند را مي ديدند.
- هنگام ركوع و سجود حالت آنها دگرگون مي شد.
- هنگام نماز حضور قلب و خشوع داشتند.
- الفاظ نماز را با حالت خوبي تلفظ مي كردند.
- تعداد ذكر ركوع و سجود آنها فراوان بود و از نماز لذت مي بردند.
- هنگام نماز، خود را از هر جهت آماده مي كردند.
- آداب و مستحبات نماز از قبيل عطر و مسواك و لباس و... را رعايت مي كردند.
- نماز خود را به جماعت و در مسجد به جا مي آوردند.
- براي رفع مشكلات به نماز پناه مي بردند.
- شب را براي عبادت و مناجات انتخاب مي كردند.
- از كثرت نماز خواندن پاهايشان ورم مي كرد.
- در ميدان جنگ نيز نماز را ترك نمي كردند.
- در ميان نماز به كودكان محبت مي كردند.
- بعد از نماز براي ديگران دعا مي كردند.
- نماز جماعت را به خاطر مأمومين سريع به جا مي آوردند.
خلاصه جلوه هاي نماز ايشان فراوان است. در كتاب حاضر نماز چهارده معصوم در قالب 313 داستان و حديث بيان شده است. اميد مي رود در تمام امور زندگي، خصوصاً در عبادت و نماز، به آنها اقتدا كنيم.
عباس عزيزي
حوزه ي علميه ي قم
زمستان 1388
[ صفحه 17]