شرايط نماز جماعت


اوّل ـ نبودن حايل
1- ميان امام و مأموم و همچنين ميان مأمومين نسبت به يكديگر نبايد چيزي مانع ديد شود، حتي حايل شيشه اي نيز اشكال دارد، امّا اگر مأموم زن باشد، حايل ميان او و مردان مانعي ندارد.
2- اگر امام در محراب باشد و كسي پشت سر او اقتدا نكرده باشد كساني كه در دو طرف محراب ايستاده اند و به واسطه ديوار محراب امام را نمي بينند نمي توانند به او اقتدا كنند، بلكه اگر كسي هم پشت سر امام اقتدا كرده باشد؛ كساني كه دو طرف او ايستاده اند و به واسطه ديوار محراب امام را نمي بينند جماعت آنها اشكال دارد، بلكه باطل است.
3- هرگاه به واسطه طولاني شدن صف اول، كساني كه دو طرف صف ايستاده اند امام را نبينند مي توانند اقتدا كنند و نيز اگر به همين دليل مأمومين هم صف جلو خود را نبينند؛ باز هم مي توانند اقتدا نمايند.
4- اگر صفهاي جماعت تا درب مسجد برسد، كسي كه مقابل درب و پشت صف ايستاده نمازش صحيح است و نيز كساني كه پشت سر او اقتدا مي كنند نيز نمازشان صحيح مي باشد ولي نماز كساني كه دو طرف او ايستاده اند و صف جلو را نمي بينند اشكال دارد، بلكه باطل است.
5- كسي كه پشت ستون ايستاده، اگر از طرف راست يا چپ بواسطه مأموم ديگر به امام متصل نباشد نمي تواند اقتدا كند بلكه اگر از دو طرف هم متصل باشد ولي از صف جلو حتي يك نفر را هم نبيند جماعت او صحيح نيست.
دوم ـ بلندتر نبودن جاي ايستادن امام از مأموم
1- نبايد جاي ايستادن امام از جاي مأموم بلندتر باشد؛ مگر به مقدار بسيار كم، و اگر زمين سراشيبي باشد و امام در طرفي كه بلندتر است بايستد در صورتي كه سراشيبي آن زياد نباشد و به آن زمين مسطّح گويند مانعي ندارد.
2- اگر جاي مأموم بلندتر از جاي امام باشد در صورتي كه بلندي به مقدار متعارف قديم باشد مثل آن كه امام در صحن مسجد و مأموم در پشت بام بايستد اشكال ندارد ولي در ساختمانهاي چند طبقه امروزي جماعت اشكال دارد.
سوّم ـ نبودن فاصله ميان امام و مأموم
1- اگر ميان كساني كه در يك صف ايستاده اند بچه ي مميّزي فاصله شود، چنانچه نمازگزاران ندانند نماز او باطل است ، مي توانند به جماعت اقتدا كنند.
2- بعد از تكبير امام، اگر صف جلو آماده نماز و تكبير گفتن باشد؛ كسي كه در صف بعد ايستاده، مي تواند تكبير بگويد؛ ولي احتياط مستحب آن است كه صبر كند تا تكبير صف جلو تمام شود.
3-اگر نمازگزار بداند نماز يك صف از صفهاي جلو باطل است؛ در صفهاي بعد نمي تواند اقتدا كند، ولي اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه، مي تواند اقتدا نمايد.
4- اگر يك يا چند قدم ميان امام و مأموم يا مأمومين با يكديگر فاصله باشد، بطوريكه به آن جماعت گويند مانعي ندارد، بنابراين فاصله شدن يك يا دو نفر كه نماز نمي خوانند مانعي ندارد، ولي مستحبّ است صفوف كاملاً به هم متّصل باشد.
5- اگر ميان مأموم و امام يا ميان مأموم و مأموم ديگري كه واسطه ي پيوند مأموم با امام است كم تر از اندازه ي بدن يك انسان درحال سجده ( نزديك به يك متر) فاصله افتد، اشكال ندارد، ولي اگر بيش از اين اندازه فاصله شود، جماعت درست نيست.
چهارم ـ مأموم جلوتر از امام نايستد
مأموم نبايد جلوتر از امام بايستد و اگر مساوي او نيز بايستد، اشكال دارد. بنابر احتياط واجب بايد كمي عقب تر از امام بايستد (خصوصاً مأمومي كه به واسطه قد بلند در ركوع و سجود سرش جلوتر از امام قرار مي گيرد)

توضيح المسائل مراجع(فتاواي 12 مرجع)، ج1، ص799.

بازگشت