مسجد، از نخستين نهادهايي است كه در صدر اسلام و به هنگام هجرت رسول اكرم(ص) از مكه به مدينه شكل گرفت. شكل گيري مساجد از مصاديق بارز جامعه اسلامي است. عبادات جمعي در اسلام جايگاهي خاص دارد و فلسفه وجودي مسجد نيز عبادت جمعي است.
از آنجا كه مسجد يكي از برترين مكانهاي برگزاري نماز است؛ احكامي دارد كه بايد توسط نمازگزاران رعايت شود از جمله:
1- نجس كردن زمين، سقف، بام و طرف داخل ديوار مسجد حرام است و هر كسي بفهمد نجس شده، بايد فوراً نجاست آن را برطرف كند. بنابر احتياط واجب طرف بيرون ديوار مسجد نيز همين حكم را دارد.
2- فروختن در، پنجره و چيزهاي ديگر مسجد، حرام است و اگر مسجد خراب شود، بايد آن را صرف تعمير همان مسجد كرد و چنانچه در آن مسجد كاربرد نداشت، بايد در مسجد ديگري مصرف شود.
اگر براي مساجد ديگر نيز كاربرد نداشت، مي توان آن را فروخت و پول آن را صرف تعمير همان مسجد و يا مساجد ديگركرد.
3- تميز كردن مسجد ثواب بسيار دارد و نجس كردن آن حرام و تطهير آن واجب است.
4- محل عبور قرار دادن مسجد بدون آن كه در آن نماز خوانده شود؛ مكروه است.
5- نماز خواندن در مسجدي كه نماز خوان ندارد و غريب است ثواب بيشتري دارد.
6- مستحب است انسان با وضو به مسجد برود، هر چند نمي خواهد نماز بخواند.
7- ساختن مسجد و تعمير آن مستحب است.
8- مكروه است همسايه مسجد، در غير مسجد نماز بخواند.
9- وقتي مسلمان وارد مسجد مي شود، مستحب است دو ركعت نماز، به قصد تحيّت و احترام مسجد بخواند و اگر نماز واجب يا مستحب ديگري نيز بخواند، كافي است.

توضيح المسائل مراجع(فتاواي 12 مرجع)، ج1، ص523.