اسرار غسل


در حالتي كه بر انسان غسل واجب است، انسان يك قذارت و آلودگي پيدا مي كند كه با وضو از بين نمي رود و بايد تمام اعضاي بدن را شست وشو داد و آنها را پاك نمود، تا اين حالت كه مخالف روحانيت انسان است از بين برود.
حضرت امام رضا عليه السلام درباره ي علت و فلسفه ي غسل جنابت فرموده است:
«علة غسل الجنابة النظافة لتطهير الإنسان مما أصابه من أذاه و تطهير سائر جسده لأن الجنابة خارجة من كل جسده فلذلك وجب عليه تطهير جسده كله و علة التخفيف في البول و الغائط أنه أكثر و أدوم من الجنابة فرضي فيه بالوضوء لكثرته و مشقته و مجيئه بغير إرادة منه و لا شهوة و الجنابة لا تكون إلا بالاستلذاذ منهم و الإكراه لأنفسهم ؛ (1)
علت غسل جنابت نظافت و پاكي انسان است از آنچه به او رسيده و موضعي كه نجس شده و نيز تمام بدنش؛ زيرا جنابت از تمام جسد بيرون آمده و تطهير تمام جسد هم واجب شده است و علت تخفيف در بول و غائط - كه فقط موجب وضو هستند - اين است كه بول و غائط هميشگي، روزمره، بدون اختيار، بدون لذت و شهوت است و خدا به وضو گرفتن براي آنها راضي است؛ ولي جنابت توأم با لذت و بدون اكراه است.»
شهيد ثاني قدس سره در توضيح اين مطلب مي فرمايد: «در غسل، دستور به شستن تمام بدن داده شده است؛ زيرا پست ترين حالت انسان و شديدترين حالات وابستگي و بندگي اش به امور شهوي، حالت جماع و ديگر موجبات غسل از قبيل حيض، نفاس، استحاضه است.
از اين رو بايد همه ي بشره ي بدن شسته شود تا آثار كشش هاي حيواني و جاذبه هاي شهواني از بين برود و قلب، صفا و خلوص و اقبال خود را بازيابد و اهليت عبادت و مناجات را پيدا كند و از حضيض غوطه خوردن در وادي بهيميت، به اوج مناجات خداي متعال ارتقا يابد.» (2)
روايت شده است: حضرت رضا عليه السلام در نيشابور به محله اي رفت. در آن جا حمامي وجود داشت و چشمه ي آبي بود، ولي آب آن اندك بود. حضرت همان جا اقامت كرد و تصميم به بازسازي و پاكسازي آن چشمه گرفت. اشخاصي را كه مقني بودند طلبيد و آنها به دستور آن حضرت به لايروبي و بازسازي چشمه پرداختند.
آب آن چشمه زياد شد، آن گاه حضرت رضا عليه السلام دستور داد كه در بيرون پله ي آن چشمه، حوضي ساختند و از آن چشمه آب به آن حوض ريختند. حضرت رضا عليه السلام به ميان حوض رفت و غسل كرد و سپس در پشت آن، نماز خواندند و دعا كردند تا خداوند نيازهايش را برآورده سازد و بر نعمت هايش بيفزايد. اين برنامه تاكنون، از يادگارهاي حضرت رضا عليه السلام بين شيعيان، باقي مانده است.» (3)

پاورقي

1- وافي، ج 6، ص 538؛ علل الشرايع، ج 1، ص 257؛ عيون الاخبار، ج 2، ص 102.
2- اسرار الصلاة، ص 93 و 94.
3- اعيان الشيعه، ج 2، ص 81.

بازگشت