راز و نهان تسبيحات اربعه


قرائت در غير ركعتهاي اول و دوم - يعني ركعت سوم و چهارم - مي تواند فاتحة الكتاب باشد، چنان كه جايز است تسبيحات اربعه خوانده شود، يعني «سبحان الله، و الحمدلله، و لا اله الا الله، و الله اكبر» اما درباره ي اين كه آيا قرائت فاتحة الكتاب افضل است يا تسبيحات؟ نصوص فراواني وجود دارد، و در برخي از آنها بين امام و مأموم تفصيل داده شده است.(1)
به هر حال، اگر براي قرائت، تسبيحات برگزيده شود، لازم است بر كسي كه راه كشف راز را مي پويد و قصد دارد رازمند گردد توجه كند به حديثي كه در بيان راز چهار بخش بودن تسبيحات آمده و گفته شده است كه چهار بخش بودن واقعيتي خارجي است كه عرش خداوند و آنچه پايين تر قرار دارد، همه بدان انتظام يافته اند؛ زيرا در سبب چهار گوشه بودن كعبه و بناي آن بر چهار ديوار آمده است كه: «بيت المعمور» در آسمان داراي چهار گوشه است، به علت اين كه عرش الهي چهار ضلع و چهار جهت دارد، و چهار ضلعي بودن عرش بدان سبب است كه تسبيح، چهارتاست؛ يعني «سبحان الله، و الحمدلله، و لا اله الا الله، و الله أكبر». (2)
آنچه از اين تعليل استفاده مي شود اين است كه تسبيح جامع حمد، تهليل و تكبير داراي وجودي خارجي و اثري عيني است و بر عرش الهي كه - اوامر و نواهي از آنجا برخاسته - پيشي دارد و سبب شده كه عرش، همانند آن شكل گيرد. براي هر يك از ضلع هاي عرش حكمي ويژه است، گرچه همه اضلاع آن، به عنوان عرش، وجود جمعي واحدي دارند كه شكاف و گسستگي در بين آن نيست.

پاورقي

1- جامع أحاديث الشيعة، ج 5، ص 192 - 188، ح 2825، و بعد.
2- جامع أحاديث الشيعة، ج 5، ص 192 - 188، ح 2825، و بعد.

بازگشت