نكوهش واگذاشتن مسجد


امام صادق عليه السلام: پيامبر صلي الله عليه و آله فرمود: «نماز كسي كه در مسجد با مسلمانان نماز نخواند، پذيرفته نيست، مگر با عذر موجه».
نيز پيامبر خدا فرمود: «غيبت كسي كه در خانه اش نماز بخواند و از جماعت ما دوري كند، رواست. كسي كه از جماعت مسلمانان، روي بگرداند، غيبت كردن و انتقاد از او، بر مسلمانان لازم و عدالتش ساقط و راندنش واجب است، و زماني كه او را نزد رهبر مسلمانان ببرند، وي را هشدار دهد و بر حذرش بدارد. پس اگر در جماعت مسلمانان حضور يابد، [در امان است] و در غير اين صورت، خانه اش را بسوزاند. اما كسي كه به جماعت مسلمانان بپيوندد، غيبت كردن از او حرام و عدالتش ثابت است». (1)

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله: «غريبان در دنيا، چهار چيزند: قرآن در سينه ي فرد ستم پيشه، مسجدي كه در ميان مردمي است كه در آن نماز نمي گزارند، و قرآني كه در خانه اي است كه آن را تلاوت نمي كنند، و انسان درستكار در ميان جمعيتي بدكردار.» (2)

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله: سه تن، در روز رستاخيز به درگاه خداوند عز و جل شكايت مي برند: قرآن و مسجد و اهل بيت. قرآن مي گويد: «پروردگارا! مرا سوزاندند و پاره پاره كردند» و مسجد مي گويد: «پروردگارا! رهايم كردند و تباه ساختند». و اهل بيت مي گويند: «پروردگارا! ما را كشتند و دور ساختند و تبعيدمان كردند». (3)

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله: «براي منافقان، نشانه هايي است كه بدانها شناخته مي شوند:... جز از سر بي اعتنايي [و وانهادن]، به مساجد نزديك نمي شوند، و مگر دير هنگام، به سراغ نماز نمي روند.» (4)

پيامبر خدا صلي الله عليه و آله: «نماز همسايه ي مسجد، جز در مسجدش [- پذيرفته شده] نيست.» (5)

دعائم الاسلام: از امام صادق عليه السلام، از پدرانش، از امام علي عليه السلام برايمان روايت شده كه ايشان فرمود: «براي همسايه ي مسجد، جز در مسجد، نماز [- پذيرفته شده اي] نيست، مگر عذر و يا بيماري اي داشته باشد».
به ايشان گفتند: همسايه ي مسجد كيست، اي امير مؤمنان؟
فرمود: «هر كس كه صداي اذان را مي شنود». (6)

امام علي عليه السلام: «براي آن دسته از همسايگان مسجد كه در حال آسودگي و تن درستي، در نمازهاي واجب حاضر نمي شوند، نماز [- پذيرفته شده اي] نيست.» (7)

امام صادق عليه السلام: به امير مؤمنان در كوفه خبر دادند كه گروهي از همسايگان مسجد، در نماز جماعت، حاضر نمي شوند. فرمود: «بايد با ما در نماز جماعت، حاضر شوند و يا تغيير مكان دهند و از همسايگي ما، چشم بپوشند و ما نيز همسايه ي آنان نباشيم». (8)

امام حسن عليه السلام: «غفلت، آن است كه مسجد را واگذاري و از فساد كننده، فرمان ببري.» (9)

امام صادق عليه السلام: «سه چيزند كه به خداوند عز و جل شكايت مي برند: مسجد خراب شده اي كه مردمش در آن نماز نمي گزارند، و فرد دانا در ميان نادانان، و قرآني كه رها شده و غبار گرفته و تلاوت نمي شود.» (10)

امام صادق عليه السلام: مساجد، نزد خداي متعال، از همسايگاني كه در آنها حضور نمي يابند، شكايت بردند و خداي عز و جل به آنها چنين وحي فرمود: «به عزت و جلالم سوگند، هيچ نمازي را از آنها نمي پذيرم، و هيچ گاه عدالتي را از ايشان در ميان مردم، آشكار نمي سازم، و رحمتم شامل حالشان نمي شود و آنان در بهشتم همسايه ي من نمي گردند». (11)

امام صادق عليه السلام: «نماز گزاردن به تنهايي در خانه، به غباري پراكنده مي ماند كه چيزي از آن، به سوي خداوند بالا نمي رود. كسي هم كه به منظور روي گرداني از مسجد، نماز جماعت را در خانه بخواند، نماز خودش و آنان كه به او اقتدا كرده اند، پذيرفته نيست، مگر آن كه علتي موجب حضور نيافتن در مسجد شده باشد.» (12)

پاورقي

1- تهذيب الأحكام: ج 6 ص 241 ح 596 به نقل از ابن ابي يعفور، بحارالأنوار: ج 88 ص 5.
2- الفردوس: ج 3 ص 108 ح 4301 به نقل از ابوهريره، كنزالعمال: ج 1 ص 616 ح 2845.
3- الخصال: ص 175 ح 232 به نقل از جابر، بحارالأنوار: ج 7 ص 222 ح 137؛ الفردوس: ج 5 ص 499 ح 8880 از جابر، كنزالعمال: ج 11 ص 193 ح 31190 به نقل از ابن حنبل و طبراني از ابوامامه.
4- مسند ابن حنبل: ج 3 ص 147 ح 7931، كنزالعمال: ج 1 ص 170 ح 862 به نقل از شعب الايمان و هر دو به نقل از ابوهريره.
5- تهذيب الأحكام: ج 3 ص 6 ذيل ح 16، عوالي اللآلي: ج 1 ص 306؛ السنن الكبري: ج 3 ص 81 ح 4945 به نقل از ابوهريره، كنزالعمال: ج 7 ص 650 ح 20737.
6- دعائم الاسلام: ج 1 ص 148، بحارالأنوار: ج 83 ص 379 ح 47؛ السنن الكبري: ج 3 ص 81 ح 4943، المصنف، ابن أبي شيبه: ج 1 ص 380 ح 8، المصنف، عبدالرزاق: ج 1 ص 497 ح 1915 همگي به نقل از ابوحيان از امام علي عليه السلام تقريباً با همان الفاظ، كنزالعمال: ج 8 ص 254 ح 22800.
7- تهذيب الأحكام: ج 3 ص 261 ح 735 به نقل از طلحة بن زيد از امام صادق از پدرش عليهماالسلام، قرب الاسناد: ص 145 ح 523 به نقل از ابوالبختري از امام صادق از پدرش از امام علي عليهم السلام تقريباً با همان الفاظ، بحارالأنوار: ج 83 ص 354 ح 7.
8- الأمالي، طوسي: ص 696 ح 1484 به نقل از رزيق، بحارالأنوار: ج 88 ص 13 ح 25.
9- العدد القوية: ص 53 ح 64، بحارالأنوار: ج 78 ص 115 ح 10؛ المعجم الكبير: ج 3 ص 69 ح 2688، تاريخ دمشق: ج 13 ص 256 ح 3269، البداية و النهاية: ج 8 ص 40 همگي به نقل از حارث اعور، كنزالعمال: ج 16 ص 216 ح 44237.
10- الكافي: ج 2 ص 613 ح 3، الخصال: ص 142 ح 163، عدةالداعي: ص 272، جامع الأخبار: ص 179 ح 437، روضةالواعظين: ص 368، بحارالأنوار: ج 2 ص 41 ح 4.
11- الأمالي، طوسي: ص 696 ح 1485 به نقل از رزيق، بحارالأنوار: ج 83 ص 348 ح 1.
12- الأمالي، طوسي: ص 696 ح 1486 به نقل از رزيق، بحارالأنوار: ج 83 ص 367 ح 24؛ فرهنگ نامه ي مسجد، محمد محمدي ري شهري، با همكاري و ترجمه مرتضي خوش نصيب، ص 47-81

بازگشت