قرائت
مسأله 978 - در ركعت اول و دوم نمازهاي واجب يوميه، انسان بايد اول حمد و بعد از آن يك سوره تمام بخواند.
مسأله 979 - اگر وقت نماز تنگ باشد، يا انسان ناچار شود كه سوره را نخواند، مثلاً بترسد كه اگر سوره را بخواند، دزد يا درنده، يا چيز ديگري به او صدمه بزند، نبايد سوره را بخواند و اگر در كاري عجله داشته باشد مي تواند سوره را نخواند.
مسأله 980 - اگر عمداً سوره را پيش از حمد بخواند نمازش باطل است و اگر اشتباهاً سوره را پيش از حمد بخواند و در بين آن يادش بيايد، بايد سوره را رها كند و بعد از خواندن حمد سوره را از اول بخواند.
مسأله 981 - اگر حمد و سوره يا يكي از آن ها را فراموش كند و بعد از رسيدن به ركوع بفهمد نمازش صحيح است.
مسأله 982 - اگر پيش از آن كه براي ركوع خم شود، بفهمد كه حمد و سوره را نخوانده بايد بخواند. و اگر بفهمد سوره را نخوانده، بايد فقط سوره را بخواند ولي اگر بفهمد حمد تنها را نخوانده، بايد اول حمد و بعد از آن دوباره سوره را بخواند، و نيز اگر خم شود وپيش از آن كه بركوع برسد، بفهمد حمد و سوره، يا سوره تنها، يا حمد تنها را نخوانده، بايد بايستد و به همين دستور عمل نمايد.
مسأله 3 98 - اگر در نماز يكي از چهار سوره اي را كه آيه سجده دارد و در مسأله 355 گفته شد، عمداً بخواند نمازش باطل است.
مسأله 984 - اگر اشتباهاً مشغول خواندن سوره اي شود كه سجده واجب دارد، چنانچه پيش از رسيدن به آيه سجده بفهمد، بايد آن سوره را رها كند و سوره ديگر بخواند و اگر بعد از خواندن آيه سجده، بفهمد بايد در بين نماز با اشاره سجده آن را بجا آورد و به همان سوره كه خوانده اكتفا نمايد. بعد از نماز، سجده آن را بجا آورد.
مسأله 985 - اگر در نماز آيه سجده را بشنود با اشاره سجده كند و نمازش صحيح است.
مسأله 986 - در نماز مستحبي خواندن سوره لازم نيست، اگر چه آن نماز به واسطه نذر كردن واجب شده باشد، ولي در بعضي از نمازهاي مستحبي مثل نماز وحشت كه سوره مخصوصي دارد، اگر بخواهد به دستور آن نماز رفتار كرده باشد، بايد همان سوره را بخواند.
مسأله 987 - در نماز جمعه و در نماز ظهر روز جمعه مستحب است در ركعت اول بعد از حمد، سوره جمعه و در ركعت دوم بعد از حمد، سوره منافقين بخواند و اگر مشغول يكي از اينها شود، بنابر احتياط واجب نمي تواند آن را رها كند و سوره ديگر بخواند.
مسأله 988 - اگر بعد از حمد مشغول خواندن سوره قل هو الله احد يا سوره قل يا ايها الكافرون شود، نمي تواند آن را رها كند و سوره ديگر بخواند ولي در نماز جمعه و نماز ظهر روز جمعه اگر از روي فراموشي به جاي سوره جمعه و منافقين، يكي از اين دو سوره را بخواند، تا به نصف نرسيده، مي تواند آن را رها كند و سوره جمعه و منافقين را بخواند.
مسأله 989 - اگر در نماز جمعه يا نماز ظهر روز جمعه عمداً سوره قل هو الله احد يا سوره قل يا ايها الكافرون بخواند، اگر چه به نصف نرسيده باشد بنابر احتياط واجب نمي تواند رها كند و سوره جمعه و منافقين را بخواند.
مسأله 990 - اگر در نماز، غير سوره قل هو الله احد و قل يا ايها الكافرون سوره ديگري بخواند، تا به نصف نرسيده مي تواند رها كند و سوره ديگر بخواند.
مسأله 991 - اگر مقداري ازسوره را فراموش كند يا از روي ناچاري، مثلاً به واسطه تنگي وقت يا جهت ديگر نشود آن را تمام نمايد مي تواند آن سوره را رها كند و سوره ديگر بخواند، اگر چه از نصف گذشته باشد يا سوره اي را كه مي خوانده قل هو الله احد، يا قل يا ايها الكافرون باشد.
مسأله 992 - بر مرد واجب است حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند بخواند و بر مرد و زن واجب است حمد وسوره نماز ظهر و عصر را آهسته بخوانند.
مسأله 993 - مرد بايد در نماز صبح و مغرب و عشا مواظب باشد كه تمام كلمات حمد و سوره حتي حرف آخر آن ها را بلند بخواند و اين در صورتي است كه به كلمه بعد وصل كند، و در غير اينصورت بلند خواندن حرف آخر كلمه لازم نيست.
مسأله 994 - زن مي تواند حمد و سوره نماز صبح و مغرب و عشا را بلند يا آهسته بخواند، ولي اگر نامحرم صدايش را بشنود بنابر احتياط واجب بايد آهسته بخواند.
مسأله 995 - اگر در جائي كه بايد نماز را بلند خواند عمداً آهسته بخواند، يا در جائي كه بايد آهسته خواند عمداً بلند بخواند، نمازش باطل است ولي اگر از روي فراموشي يا ندانستن مسأله باشد صحيح است و اگر در بين خواندن حمد و سوره هم بفهمد اشتباه كرده، لازم نيست مقداري را كه خوانده دوباره بخواند.
مسأله 996 - اگر كسي در خواندن حمد و سوره بيشتر از معمول صدايش را بلند كند، مثل آن كه آن ها را با فرياد بخواند، نمازش باطل است.
مسأله 997 - انسان بايد نماز را ياد بگيرد كه غلط نخواند و كسي كه به هيچ قسم نمي تواند صحيح آن را ياد بگيرد، بايد هر طور كه مي تواند بخواند و احتياط مستحب آن است كه نماز را به جماعت بجا آورد.
مسأله 998 - كسي كه حمد و سوره و چيزهاي ديگر نماز را به خوبي نمي داند و مي تواند ياد بگيرد، چنانچه وقت نماز وسعت دارد، بايد ياد بگيرد و اگر وقت تنگ است، بنابر احتياط واجب در صورتي كه ممكن باشد، بايد نمازش را به جماعت بخواند.
مسأله 999 - احتياط واجب آن است كه براي ياد دادن واجبات نماز مزد نگيرند ولي براي مستحبات آن اشكال ندارد.
مسأله 1000 - اگر يكي از كلمات حمد يا سوره را نداند، يا عمداً آن را نگويد يا به جاي حرفي حرف ديگر بگويد مثلاً به جاي (ض) (ظ) بگويد يا جائي كه بايد بدون زير و زبر خوانده شود، زير و زبر بدهد، يا تشديد را نگويد نماز او باطل است.
مسأله 1001 - اگر انسان كلمه اي را صحيح بداند و در نماز همان طور بخواند و بعد بفهمد غلط خوانده احتياط مستحب آن است كه دوباره بخواند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.
مسأله 1002 - اگر زير و زبر كلمه اي را نداند بايد ياد بگيرد ولي اگر كلمه اي را كه وقف كردن آخر آن جايز است هميشه وقف كند ياد گرفتن زير و زبر آن لازم نيست و نيز اگر نداند مثلاً كلمه اي به (س) است يا به (ص) بايد ياد بگيرد و چنانچه دو جور يا بيشتر بخواند، مثل آن كه در اهدنا الصراط المستقيم، مستقيم را يك مرتبه با سين و يك مرتبه با صاد بخواند نمازش باطل است مگر آن كه هر دو جور قرائت شده باشد و به اميد رسيدن به واقع بخواند.
مسأله 1003 - اگر در كلمه اي واو باشد و حرف قبل از واو در آن كلمه پيش داشته باشد و حرف بعد از واو در آن كلمه همزه (ء) باشد مثل كلمه سوء بهتر است آن واو را مد بدهد يعني آن را بكشد و هم چنين اگر در كلمه اي الف باشد و حرف قبل از الف در آن كلمه زبر داشته باشد و حرف بعد از الف در آن كلمه همزه باشد مثل جاء بهتر است الف آن را بكشد و نيز اگر در كلمه اي (ي) باشد و حرف پيش از (ي) در آن كلمه زير داشته باشد و حرف بعد از (ي) در آن كلمه همزه باشد مثل (جئ) بهتر آن است (ي) را با مد بخواند و اگر بعد از اين واو و الف و ياء به جاي همزه (ء ) حرفي باشد كه ساكن است يعني زير و زبر و پيش ندارد باز هم بهتر آن است اين سه حرف را با مد بخواند، مثلاً در و لا الضالين كه بعد از الف، حرف لام ساكن است، بهتر آن است الف آن را با مد بخواند و اگر به دستوري كه گفته شد عمل نكند بنابر احتياط پس از اتمام نماز آن را دوباره بخواند.
مسأله 1004 - احتياط مستحب آن است كه در نماز، وقف به حركت و وصل به سكون ننمايد و معني وقف به حركت آن است كه زير يا زبر يا پيش آخر كلمه اي را بگويد و بين آن كلمه و كلمه بعدش فاصله دهد، مثلاً بگويد الرحمن الرحيم و ميم الرحيم را زير بدهد و بعد قدري فاصله دهد و بگويد مالك يوم الدين. و معني وصل به سكون آن است كه زير يا زبر يا پيش كلمه اي را نگويد و آن كلمه را به كلمه بعد بچسباند مثل آن كه بگويد الرحمن الرحيم و ميم الرحيم را زير ندهد و فوراً مالك يوم الدين را بگويد.
مسأله 1005 - در ركعت سوم و چهارم نماز مي تواند فقط يك حمد بخواند يا سه مرتبه تسبيحات اربعه بگويد يعني سه مرتبه بگويد: سبحان الله و الحمد لله و لا اله الا الله و الله اكبر و اگر يك مرتبه هم تسبيحات اربعه بگويد كافي است و مي تواند در يك ركعت حمد و در ركعت ديگر تسبيحات بگويد و بهتر است در هر دو ركعت تسبيحات بخواند.
مسأله 1006 - در تنگي وقت بايد تسبيحات اربعه را يك مرتبه بگويد.
مسأله 1007 - بر مرد و زن واجب است كه در ركعت سوم و چهارم نماز، حمد يا تسبيحات را آهسته بخوانند.
مسأله 1008 - اگر در ركعت سوم وچهارم حمد بخواند، بنابر احتياط واجب بايد بسم الله آن را هم آهسته بگويد.
مسأله 1009 - كسي كه نمي تواند تسبيحات را ياد بگيرد يا درست بخواند، بايد در ركعت سوم و چهارم حمد بخواند.
مسأله 1010 - اگر در دو ركعت اول نماز به خيال اين كه دو ركعت آخر است تسبيحات بگويد، چنانچه پيش از ركوع بفهمد، بايد حمد و سوره را بخواند و اگر در ركوع بفهمد، نمازش صحيح است.
مسأله 1011 - اگر در دو ركعت آخر نماز به خيال اين كه در دو ركعت اول است حمد بخواند، يا در دو ركعت اول نماز با اين كه گمان مي كرده در دو ركعت آخر است حمد بخواند، چه پيش از ركوع بفهمد چه بعد از آن، نمازش صحيح است.
مسأله 1012 - اگر در ركعت سوم يا چهارم مي خواست حمد بخواند تسبيحات به زبانش آمد، يا مي خواست تسبيحات بخواند حمد به زبانش آمد بايد آن را رها كند و دوباره حمد يا تسبيحات را بخواند. ولي اگر عادتش خواندن چيزي بوده كه به زبانش آمده، و در خزانه قلبش آن را قصد داشته مي تواند همان را تمام كند و نمازش صحيح است.
مسأله 1013 - كسي كه عادت دارد در ركعت سوم و چهارم تسبيحات را بخواند اگر بدون قصد مشغول خواندن حمد شود بايد آن را رها كند و دوباره حمد يا تسبيحات را بخواند.
مسأله 1014 - در ركعت سوم و چهارم مستحب است بعد از تسبيحات استغفار كند، مثلاً بگويد: استغفر الله ربي و اتوب اليه يا بگويد: اللهم اغفر لي، و اگر به گمان آن كه حمد يا تسبيحات را گفته مشغول گفتن استغفار شود و شك كند كه حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد به شك خود اعتنا ننمايد ولي اگر نمازگزار پيش از خم شدن براي ركوع در حالي كه مشغول گفتن استغفار نيست، شك كند كه حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد حمد يا تسبيحات را بخواند.
مسأله 1015 - اگر در ركوع ركعت سوم يا چهارم يا در حال رفتن به ركوع شك كند كه حمد يا تسبيحات را خوانده يا نه، بايد به شك خود اعتنا نكند.
مسأله 1016 - هر گاه شك كند كه آيه يا كلمه اي را درست گفته يا نه اگر به چيزي كه بعد از آن است مشغول نشده، بايد آن آيه يا كلمه را به طور صحيح بگويد و اگر به چيزي كه بعد از آن است مشغول شده، چنانچه آن چيز ركن باشد مثل آن كه در ركوع شك كند كه فلان كلمه از سوره را درست گفته يا نه، بايد به شك خود اعتنا نكند، و اگر ركن نباشد، مثلاً موقع گفتن (الله الصمد) شك كند كه (قل هو الله احد) را درست گفته يا نه، باز هم مي تواند به شك خود اعتنا نكند، ولي اگر احتياطاً آن آيه يا كلمه را به طور صحيح بگويد اشكال ندارد، و اگر چند مرتبه هم شك كند، مي تواند چند بار بگويد اما اگر به وسواس برسد و باز هم بگويد، بنابر احتياط واجب بايد نمازش را دوباره بخواند.
مسأله 1017 - مستحب است در ركعت اول، پيش از خواندن حمد بگويد: اعوذ بالله من الشيطان الرجيم و در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر (بسم الله) رابلند بگويد و حمد و سوره را شمرده بخواند و در آخر هر آيه وقف كند يعني آن را به آيه بعد نچسباند، و در حال خواندن حمد و سوره به معناي آيه توجه داشته باشد. اگر نماز را به جماعت مي خواند، بعد از تمام شدن حمد امام و اگر فرادي مي خواند، بعد آن كه حمد خودش تمام شد بگويد: الحمد لله رب العالمين. بعد از خواندن سوره قل هو الله احد، يك، يا دو، يا سه مرتبه كذلك الله ربي يا سه مرتبه كذلك الله ربنا بگويد، بعد از خواندن سوره كمي صبر كند بعد تكبير پيش از ركوع را بگويد يا قنوت را بخواند.
مسأله 1018 - مستحب است در تمام نمازها در ركعت اول، سوره انا انزلناه و در ركعت دوم، سوره قل هو الله احد را بخواند.
مسأله 1019 - مكروه است انسان در تمام نمازهاي يك شبانه روز سوره قل هو الله احد را نخواند.
مسأله 1020 - خواندن سوره قل هو الله احد به يك نفس مكروه است.
مسأله 1021 - سوره اي را كه در ركعت اول خوانده مكروه است در ركعت دوم بخواند ولي اگر سوره قل هو الله احد را در هر دو ركعت بخواند مكروه نيست.