شرائط وضو
شرائط صحيح بودن وضو سيزده چيز است:
شرط اول - آن كه آب وضو پاك باشد.
شرط دوم - آن كه مطلق باشد.
مسأله 265 - وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است، اگر چه انسان نجس بودن يا مضاف بودن آن را نداند يا فراموش كرده باشد، و اگر با آن وضو نمازي هم خوانده باشد، بايد آن نماز را دوباره با وضوي صحيح بخواند.
مسأله 266 - اگر غير از آب گل آلود و مضاف آب ديگري براي وضو ندارد، چنانچه وقت نماز تنگ است بايد تيمم كند، و اگر وقت دارد احتياط واجب آن است كه صبر كند تا آب صاف شود و وضو بگيرد.
شرط سوم - آن كه آب وضو و فضائي كه در آن وضو مي گيرد مباح باشد.
مسأله 267 - وضو با آب غصبي و با آبي كه معلوم نيست صاحب آن راضي است يا نه حرام و باطل است، ولي اگر سابقاً راضي بوده و انسان نمي داند كه از رضايتش برگشته يا نه وضو صحيح است، و نيز اگر آب وضو از صورت و دستها در جاي غصبي بريزد، وضوي او صحيح است.
مسأله 268 - وضو گرفتن از حوض مدرسه اي كه انسان نمي داند آن حوض را براي همه مردم وقف كرده اند يا براي محصلين همان مدرسه در صورتي كه معمولاً مردم از آب آن وضو بگيرند اشكال ندارد.
مسأله 269 - كسي كه نمي خواهد در مسجدي نماز بخواند اگر نداند حوض آن را براي همه مردم وقف كرده اند يا براي كساني كه در آنجا نماز مي خوانند نمي تواند از حوض آن وضو بگيرد، ولي اگر معمولاً كساني هم كه نمي خواهند در آنجا نماز بخوانند از حوض آن وضو مي گيرند، مي تواند از حوض آن وضو بگيرد.
مسأله 270 - وضو گرفتن از حوض تيمچه ها و مسافرخانه ها و مانند اينها براي كساني كه ساكن آنجاها نيستند، در صورتي صحيح است كه معمولاً كساني هم كه ساكن آنجاها نيستند با آب آن ها وضو بگيرند.
مسأله 271 - وضو گرفتن از نهرهاي بزرگ اگر چه انسان نداند كه صاحب آن ها راضي است، اشكال ندارد ولي اگر صاحب آن ها از وضو گرفتن نهي كند احتياط واجب آن است كه با آب آن ها وضو نگيرند.
مسأله 272 - اگر فراموش كند آب غصبي است، و با آن وضو بگيرد صحيح است ولي اگر خودش آب را غصب كرده باشد صحيح نيست.
شرط چهارم - آن كه ظرف آب وضو مباح باشد.
شرط پنجم - آن كه ظرف آب وضو طلا و نقره نباشد.
مسأله 273 - اگر آب وضو در ظرف غصبي يا طلا و نقره باشد و غير از آن آب ديگري نداشته باشد بايد تيمم كند و اگر وضو بگيرد به احتياط واجب باطل است و اگر آب ديگري دارد چنانچه در ظرف غصبي يا طلا و نقره وضوي ارتماسي بگيرد يا با آن ها آب را به صورت و دستها بريزد وضوي او به احتياط واجب باطل است و در صورتي كه با مشت يا چيز ديگر آب را از آن ها بردارد و به صورت و دستها بريزد، وضوي او صحيح است.
مسأله 274 - اگر در حوضي كه مثلاً يك آجر يا يك سنگ آن غصبي است وضو بگيرد صحيح است ولي اگر وضوي او تصرف در غصب حساب شود گناهكار است.
مسأله 275 - اگر در صحن يكي از امامان يا امامزادگان كه سابقاً قبرستان بوده حوض يا نهري بسازند، چنانچه انسان نداند كه زمين صحن را براي قبرستان وقف كرده اند وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشكال ندارد.
شرط ششم - آن كه اعضاء وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد.
مسأله 276 - اگر پيش از تمام شدن وضو جائي را كه شسته يا مسح كرده نجس شود وضو صحيح است.
مسأله 277 - اگر غير از اعضاء وضو جائي از بدن نجس باشد وضو صحيح است. ولي اگر مخرج را از بول يا غائط تطهير نكرده باشد احتياط مستحب آن است كه اول آن را تطهير كند بعد وضو بگيرد.
مسأله 278 - اگر يكي از اعضاء وضو نجس باشد و بعد از وضو شك كند كه پيش از وضو آنجا را آب كشيده يا نه، چنانچه در موقع وضو ملتفت پاك بودن و نجس بودن آنجا نبوده وضو باطل است، و اگر مي داند ملتفت بوده، يا شك دارد كه ملتفت بوده يا نه وضو صحيح است. و در هر صورت جائي را كه نجس بوده بايد آب بكشد.
مسأله 279 - اگر در صورت يا دستها بريدگي يا زخمي است كه خون آن بند نمي آيد و آب براي آن ضرر ندارد، بايد در آب كر يا جاري فرو برد و قدري فشار دهد كه خون بند بيايد، بعد به دستوري كه گفته شد وضوي ارتماسي بگيرد.
شرط هفتم - آن كه وقت براي وضو و نماز كافي باشد.
مسأله 280 - هر گاه وقت به قدري تنگ باشد كه اگر وضو بگيرد تمام نماز يا مقداري از آن بعد از وقت خوانده مي شود، بايد تيمم كند، ولي اگر براي وضو و تيمم يك اندازه وقت لازم باشد بايد وضو بگيرد.
مسأله 281 - كسي كه در تنگي وقت نماز بايد تيمم كند اگر براي كارهاي ديگر مثل قرائت قرآن وضو بگيرد صحيح است، اما اگر از براي آن نماز وضو بگيرد صحيح نيست.
شرط هشتم - آن كه به قصد قربت يعني براي انجام فرمان خداوند عالم وضو بگيرد، و اگر براي خنك شدن يا به قصد ديگري وضو بگيرد باطل است.
مسأله 282 - لازم نيست نيت وضو را به زبان بگويد يا از قلب خود بگذراند ولي بايد در تمام وضو متوجه باشد كه وضو مي گيرد، به طوري كه اگر از او بپرسند چه مي كني؟ بگويد: وضو مي گيرم.
شرط نهم - آن كه وضو را به ترتيبي كه گفته شد بجا آورد يعني اول صورت و بعد دست راست و بعد دست چپ را بشويد و بعد از آن سر و بعد پاها را مسح نمايد، و بايد پاي چپ را پيش از پاي راست مسح نكند، و اگر به اين ترتيب وضو نگيرد باطل است.
شرط دهم - آن كه كارهاي وضو را پشت سر هم انجام دهد.
مسأله 283 - اگر بين كارهاي وضو به قدري فاصله شود كه وقتي مي خواهد جائي را بشويد يا مسح كند رطوبت جاهائي كه پيش از آن شسته يا مسح كرده خشك شده باشد، وضو باطل است. و اگر فقط رطوبت جائي كه جلوتر از محلي است كه مي خواهد بشويد يا مسح كند خشك شده باشد مثلاً موقعي كه مي خواهد دست چپ را بشويد رطوبت دست راست خشك شده باشد و صورت تر باشد، وضو صحيح است.
مسأله 284 - اگر كارهاي وضو را پشت سر هم بجا آورد ولي به واسطه گرماي هوا يا حرارت زياد بدن و مانند اينها رطوبت خشك شود وضوي او صحيح است.
مسأله 285 - راه رفتن در بين وضو اشكال ندارد، پس اگر بعد از شستن صورت و دستها چند قدم راه برود و بعد سر وپا را مسح كند وضوي او صحيح است.
شرط يازدهم - آن كه شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد، و اگر ديگري او را وضو دهد، يا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او كمك نمايد، وضو باطل است.
مسأله 286 - كسي كه نمي تواند وضو بگيرد بايد نائب بگيرد كه او را وضو دهد. و چنانچه مزد هم بخواهد، در صورتي كه بتواند بايد بدهد. ولي بايد خود او نيت وضو كند و با دست خود مسح نمايد و اگر نمي تواند بايد نائبش دست او را بگيرد و به جاي مسح او بكشد، و اگر اين هم ممكن نيست بايد از دست او رطوبت بگيرند و با آن رطوبت، سر و پاي او را مسح كنند.
مسأله 287 - هر كدام از كارهاي وضو را كه مي تواند به تنهايي انجام دهد، نبايد در آن كمك بگيرد.
شرط دوازدهم - آن كه استعمال آب براي او مانعي نداشته باشد.
مسأله 288 - كسي كه مي ترسد كه اگر وضو بگيرد، مريض شود يا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند نبايد وضو بگيرد. بلكه اگر نداند كه آب براي او ضرر دارد و وضو بگيرد و بعد بفهمد ضرر داشته احتياط واجب آن است كه تيمم كند و با آن وضو نماز نخواند، و اگر با آن وضو نمازي بجا آورده، دوباره آن را انجام دهد.
مسأله 289 - اگر رساندن آب به صورت و دستها به مقدار كمي كه وضو با آن صحيح است، ضرر نداشته باشد و بيشتر از آن ضرر داشته باشد، بايد با همان مقدار وضو بگيرد.
شرط سيزدهم - آن كه در اعضاء وضو مانعي از رسيدن آب نباشد.
مسأله 290 - اگر مي داند چيزي به اعضاء وضو چسبيده ولي شك دارد كه از رسيدن آب جلوگيري مي كند يا نه، بايد آن را بر طرف كند يا آب را به زير آن برساند.
مسأله 291 - اگر زير ناخن چرك باشد، وضو اشكال ندارد، ولي اگر ناخن را بگيرند بايد براي وضو آن چرك را بر طرف كنند، و نيز اگر ناخن بيشتر از معمول بلند باشد، بايد چرك زير مقداري را كه از معمول بلندتر است بر طرف نمايند.
مسأله 292 - اگر در صورت و دستها وجلوي سر و روي پاها به واسطه سوختن يا چيز ديگر برآمدگي پيدا شود، شستن و مسح روي آن كافي است. و چنانچه سوراخ شود رساندن آب، به زير پوست لازم نيست، بلكه اگر پوست يك قسمت آن كنده شود، لازم نيست آب را به زير قسمتي كه كنده نشده برساند ولي چنانچه پوستي كه كنده شده گاهي به بدن مي چسبد و گاهي بلند مي شود بايد آن را قطع كند يا آب را به زير آن برساند.
مسأله 293 - اگر انسان شك كند كه به اعضاي وضوي او چيزي چسبيده يا نه چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد مثل آن كه بعد از گل كاري شك كند گل به دست او چسبيده يا نه، بايد وارسي كند يا به قدري دست بمالد كه اطمينان پيدا كند كه اگر بوده بر طرف شده يا آب به زير آن رسيده است.
مسأله 294 - جائي را كه بايد شست و مسح كرد هر قدر چرك باشد اگر چرك آن مانع از رسيدن آب به بدن نباشد اشكال ندارد. و هم چنين است اگر بعد از گچ كاري و مانند آن چيز سفيدي كه جلوگيري از رسيدن آب به پوست نمي نمايد بر دست بماند، ولي اگر شك كند كه با بودن آن ها آب به بدن مي رسد يا نه، بايد آن ها را بر طرف كند.
مسأله 295 - اگر پيش از وضو بداند كه در بعضي از اعضاء وضو مانعي از رسيدن آب هست و بعد از وضو شك كند كه در موقع وضو آب را به آنجا رسانده يا نه، وضوي او صحيح است، ولي اگر بداند كه موقع وضو ملتفت آن مانع نبوده بايد دوباره وضو بگيرد.
مسأله 296 - اگر در بعضي از اعضاء وضو مانعي باشد كه گاهي آب بخودي خود زير آن مي رسد و گاهي نمي رسد وانسان بعد از وضو شك كند كه آب زير آن رسيده يا نه، چنانچه بداند موقع وضو ملتفت رسيدن آب به زير آن نبوده احتياط واجب آن است دوباره وضو بگيرد.
مسأله 297 - اگر بعد از وضو چيزي كه مانع از رسيدن آب است در اعضاء وضو ببيند و نداند موقع وضو بوده يا بعد پيدا شده، وضوي او صحيح است، ولي اگر بداند كه در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده، احتياط واجب آن است كه دوباره وضو بگيرد.
مسأله 298 - اگر بعد از وضو شك كند چيزي كه مانع رسيدن آب است در اعضاء وضو بوده يا نه، وضو صحيح است.