نماز قضاء
(مسأله 1417) كسي كه نماز واجب خود را در وقت آن نخوانده بايد قضاي آن را به جا آورد، اگر چه در تمام وقت نماز خواب مانده، يا بواسطه مستي نماز نخوانده باشد، ولي نمازهائي را كه زن در حال حيض يا نفاس نخوانده قضا ندارد، چه نمازهاي يوميه باشد چه غير آن، و اما نمازي را كه در حال بيهوشي نخوانده اگر بيهوشيش به اختيار خودش بوده مثل اينكه دوائي را جهت بيهوش شدن خورده باشد، بنا بر احتياط واجب قضا كند، و اما اگر به اختيار نباشد قضا ندارد.
(مسأله 1418) اگر بعد از وقت نماز بفهمد نمازي را كه خوانده باطل بوده بايد قضاي آن را بخواند.
(مسأله 1419) كسي كه نماز قضا دارد، بايد در خواندن آن كوتاهي نكند ولي واجب نيست فوراً آن را بجا آورد.
(مسأله 1420) كسي كه نماز قضا دارد مي تواند نماز مستحبي بخواند.
(مسأله 1421) اگر انسان احتمال دهد كه نماز قضائي دارد يا نمازهاي را كه خوانده صحيح نبوده، مستحب است احتياطاً قضاي آنها را بجا آورد.
(مسأله 1422) در قضاي نمازهاي يوميه ترتيب لازم نيست مگر در نمازهاي كه در اداي آن ترتيب است، مثل نماز ظهر و عصر يا مغرب و عشاء از يك روز اگر چه بهتر در غير آنها نيز مراعات ترتيب است.
(مسأله 1423) اگر بخواهد قضاي چند نماز غير يوميه مانند نماز آيات را بخواند، يا مثلاً بخواهد قضاي يك نماز يوميه و چند نماز غير يوميه را بخواند، لازم نيست آنها را به ترتيب بجا آورد.
(مسأله 1424) اگر ترتيب نمازهاي را كه نخوانده فراموش كند بهتر آن است كه طوري آنها را بخواند كه يقين كند به ترتيب كه قضا شده بجا آورده است. مثلاً اگر قضاي يك نماز ظهر و يك نماز مغرب بر او واجب است و نمي داند كدام اول قضا شده، اول يك نماز مغرب و بعد از آن يك نماز ظهر و دوباره نماز مغرب را بخواند، يا اول يك نماز ظهر و بعد از آن يك نماز مغرب، و دوباره نماز ظهر را بخواند، تا يقين كند هر كدام را كه اول قضا شده اول خوانده است.
(مسأله 1425) اگر نماز ظهر يك روز و نماز عصر روز ديگر يا دو نماز ظهر يا دو نماز عصر از او قضا شده و نمي داند كدام اول قضا شده است چنانچه دو نماز چهار ركعتي بخواند به نيّت اينكه اولي قضاي نماز روز اول و دومي قضاي نماز روز دوم باشد در حاصل شدن ترتيب كافيست.
(مسأله 1426) اگر يك نماز ظهر و يك نماز عشاء يا يك نماز عصر و يك نماز عشاء از او قضا شود، و نداند كه كدام اول قضا شده، بهتر آن است كه طوري آنها را بخواند كه يقين كند به ترتيب بجا آورده است، مثلاً اگر يك نماز ظهر و يك نماز عشا از او قضا شده و اولي آنها را نمي داند، اول يك نماز ظهر بعد از آن يك نماز عشاء، دوباره يك نماز ظهر بخواند، يا اول يك نماز عشاء بعد يك نماز ظهر، دوباره يك نماز عشاء بخواند.
(مسأله 1427) كسي كه مي داند يك نماز چهار ركعتي نخوانده ولي نمي داند نماز ظهر است يا نماز عشا، اگر يك نماز چهار ركعتي به نيّت قضاي نمازي كه نخوانده بجا آورد كافيست، و نسبت به جهر و اخفات مخيّر مي باشد.
(مسأله 1428) كسي كه پنج نماز پشت سر هم از او قضا شده و نمي داند اولي آنها كدام است، چنانچه نُه نماز به ترتيب بخواند مثلاً از نماز صبح شروع كند و بعد از آنكه ظهر و عصر و مغرب و عشاء را خواند، دو مرتبه نماز صبح و ظهر و عصر و مغرب را بخواند يقين به ترتيب حاصل نموده است.
(مسأله 1429) كسي كه مي داند نمازهاي پنجگانه او هر كدام از يك روز قضا شده است و ترتيب آنها را نمي داند، بهتر اين است كه نماز پنج شبانه روز را بخواند، و اگر شش نماز از شش روز از او قضا شده نماز شش شبانه روز را بخواند و همچنين براي هر نمازي كه به نمازهاي قضاي او اضافه شود يك شبانه روز بيشتر بخواند تا يقين كند به ترتيبي كه قضا شده بجا آورده است، مثلاً اگر هفت نماز از هفت روز نخوانده باشد نماز هفت شبانه روز را قضا نمايد.
(مسأله 1430) كسي كه مثلاً چند نماز صبح يا چند نماز ظهر از او قضا شده و شماره آنها را نمي داند يا فراموش كرده مثلاً نمي داند كه سه يا چهار يا پنج نماز بوده، چنانچه مقدار كمتر را بخواند كافيست. ولي بهتر اين است كه قدري نماز بخواند كه يقين كند تمام آنها را خوانده است مثلاً اگر فراموش كرده كه چند نماز صبح از او قضا شده است و يقين دارد كه بيشتر از ده نماز نبوده، احتياطاً ده نماز صبح بخواند.
(مسأله 1431) كسي كه فقط يك نماز قضا از روزهاي پيش دارد، بهتر اين است كه اگر ممكن است اول آن را بخواند بعد مشغول نماز آن روز شود. و نيز اگر از روزهاي پيش نماز قضا ندارد ولي يك نماز يا بيشتر از همان روز از او قضا شده است، در صورتي كه ممكن باشد بهتر اين است كه نماز قضاي آن روز را پيش از نماز ادا بخواند.
(مسأله 1432) اگر در بين نماز يادش بيايد كه يك نماز يا بيشتر از همان روز از او قضا شده، يا فقط يك نماز قضا از روزهاي پيش دارد چنانچه وقت وسعت دارد و ممكن است نيّت را به نماز قضا برگرداند، بهتر اين است كه نيّت نماز قضا كند، مثلاً اگر در نماز ظهر پيش از ركوع ركعت سوم يادش بيايد كه نماز صبح آن روز قضا شده در صورتي كه وقت نماز ظهر تنگ نباشد، نيّت را به نماز صبح برگرداند و آن را دو ركعتي تمام كند بعد ظهر را بخواند، ولي اگر وقت تنگ است و يا نمي تواند نيت را به نماز قضا برگرداند، مثلاً در ركوع ركعت سوم نماز ظهر يادش بيايد كه نماز صبح را نخوانده چون اگر بخواهد نيّت نماز صبح كند يك ركوع كه ركن است زياد مي شود نبايد نيّت را به قضاي صبح برگرداند.
(مسأله 1433) اگر از روزهاي گذشته نمازهاي قضا دارد و يك نماز يا بيشتر هم از همان روز از او قضا شده، چنانچه براي قضاي تمام آنها وقت ندارد يا نمي خواهد همه را در آن روز بخواند، مستحب است نماز قضاي آن روز را پيش از نماز ادا بخواند و بهتر اين است كه بعد از خواندن قضاي نمازهاي سابق دوباره نماز قضائي را كه در آن روز پيش از نماز ادا خوانده بجا آورد.
(مسأله 1434) تا انسان زنده است اگر چه از قضاي نمازهاي خود عاجز باشد ديگري نمي تواند نمازهاي او را قضا نمايد.
(مسأله 1435) نماز قضا را با جماعت مي شود خواند، چه نماز امام جماعت ادا باشد يا قضا، و لازم نيست هر دو يك نماز را بخوانند مثلاً اگر نماز قضاي صبح را با نماز ظهر يا عصر امام بخواند اشكال ندارد.
(مسأله 1436) مستحب است بچه مميز را يعني بچه اي كه خوب و بد را مي فهمد، به نماز خواندن و عبادتهاي ديگر عادت بدهند بلكه مستحب است او را به قضاي نمازها هم، وادار نمايند.