4 ـ كثيرالشك و كسي كه زياد شك مي كند
(مسأله 1231) كثيرالشك كسي است كه عرفاً بگويند زياد شك مي كند، يا اينكه حال او به نحوي باشد كه در هر سه نماز لااقل يك مرتبه شك مي كند، چنين شخصي به شك خود اعتنا نكند.
(مسأله 1232) كثيرالشك اگر در بجا آوردن چيزي از اجزاء نماز شك كند بايد بنا بگذارد كه آن را بجا آورده مثلاً اگر شك كند كه ركوع كرده يا نه، بايد بنا بگذارد كه ركوع كرده است، و اگر در بجا آوردن چيزي شك كند كه نماز را باطل مي كند، مثل اين كه شك كند كه نماز صبح را دو ركعت خوانده يا سه ركعت بنا را به صحت مي گذارد.

(مسأله 1233) كسي كه در يك چيز نماز، زياد شك مي كند، چنانچه در چيزهاي ديگر نماز شك كند، بايد به دستور آن عمل نمايد مثلاً كسي كه زياد شك مي كند سجده كرده يا نه، اگر در بجا آوردن ركوع شك كند بايد به دستور آن رفتار نمايد، يعني اگر به سجده نرفته ركوع را بجا آورد و اگر به سجده رفته اعتنا نكند.
(مسأله 1234) كسي كه در نماز مخصوصي مثلاً در نماز ظهر زياد شك مي كند، اگر در نماز ديگر مثلاً در نماز عصر شك كند، بايد به دستور شك رفتار نمايد.
(مسأله 1235) كسي كه فقط وقتي در جاي مخصوصي نماز مي خواند، زياد شك مي كند، اگر در غير آنجا نماز بخواند و شكي براي او پيش آيد، بايد به دستور شك عمل نمايد.
(مسأله 1236) اگر انسان شك كند كه كثيرالشك شده يا نه، بايد به دستور شك عمل نمايد، و كثيرالشك تا وقتي يقين نكند كه به حال معمولي مردم برگشته بايد به شك خود اعتنا نكند.
(مسأله 1237) كسي كه زياد شك مي كند، اگر شك كند ركني را به جا آورده يا نه، و اعتنا نكند بعد يادش بيايد كه آن را بجا نياورده، چنانچه مشغول ركن بعد نشده، بايد آن را بجا آورد، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش باطل است، مثلاً اگر شك كند ركوع كرده يا نه، و اعتنا نكند، چنانچه پيش از سجده اول يادش بيايد كه ركوع نكرده بايد برگردد و ركوع را انجام دهد و نماز را تمام كند نمازش صحيح است، و اگر در سجده دوم يادش بيايد، نمازش باطل است. و اگر در سجده اول يا بين هر دو سجده يادش بيايد
احتياط واجب آن است كه برگردد. ركوع را بجا آورد و نماز را تمام كند و دو سجده سهو جهت زيادي سجده بجا آورد و بعد اصل نماز را اعاده كند.
(مسأله 1238) كسي كه زياد شك مي كند، اگر شك كند چيزي را كه ركن نيست بجا آورده يا نه، و اعتنا نكند، و بعد يادش بيايد كه آن را بجا نياورده چنانچه از محل بجا آوردن آن نگذشته، بايد آن را به جا آورد و اگر از محل آن گذشته نمازش صحيح است، مثلاً اگر شك كند كه حمد خوانده يا نه، و اعتنا نكند چنانچه در قنوت يادش بيايد كه حمد نخوانده، بايد بخواند، و اگر در ركوع يادش بيايد، نمازش صحيح است.