مبطلات نماز
(مسأله 1173) دوازده چيز نماز را باطل مي كند و آنها را مبطلات مي گويند.
-اول- آنكه در بين نماز يكي از شرطهاي آن از بين برود، مثلاً در بين نماز بفهمد لباسش كه ساتر است غصبي است.
-دوم- آنكه در بين نماز عمداً يا سهواً يا از روي ناچاري، چيزي كه وضو يا غسل را باطل مي كند پيش آيد، مثلاً بول از او بيرون آيد، ولي كسي كه نمي تواند از بيرون آمدن بول و غائط خودداري كند، اگر در بين نماز بول و غائط از او خارج شود، چنانچه به دستوري كه در احكام وضو گفته شد، رفتار نمايد نمازش باطل نمي شود، و نيز اگر در بين نماز از زن مستحاضه خون خارج شود، در صورتي كه به دستور استحاضه رفتار كرده باشد نمازش صحيح است.
(مسأله 1174) كسي كه بي اختيار خوابش برده اگر نداند كه در بين نماز خوابش برده يا بعد از آن بايد نمازش را دوباره بخواند.
(مسأله 1175) اگر بداند به اختيار خودش خوابيده و شك كند كه بعد از نماز بوده، يا در بين نماز يادش رفته كه مشغول نماز است و خوابيده نمازش صحيح است.
(مسأله 1176) اگر در حال سجده از خواب بيدار شود و شك كند كه در سجده آخر نماز است، يا در سجده شكر، چنانچه بداند كه بي اختيار خوابش برده، بايد آن نماز را دوباره بخواند، و اگر بداند به اختيار خودش خوابيده و احتمال دهد كه از روي غفلت در سجده نماز خوابيده نمازش صحيح است.
-سوم- از مبطلات نماز آن است كه دستها را به قصد اينكه جزء نماز باشد روي هم بگذارد و اگر به اين قصد نباشد بلكه به عنوان ادب باشد نيز بنا بر احتياط واجب نماز را دوباره بخواند.
(مسأله 1177) هر گاه از روي فراموشي يا ناچاري يا تقيه يا براي كار ديگر مثل خاراندن دست و مانند آن، دستها را روي هم بگذارد اشكال ندارد.-چهارم- از مبطلات نماز آن است كه بعد از خواندن حمد در صورتي كه قصد دعا ننمايد، و يا به قصد اينكه جزء نماز باشد آمين بگويد ولي اگر فقط به قصد دعا يا اشتباهاً يا از روي تقيه بگويد، نمازش باطل نمي شود.
-پنجم- از مبطلات نماز آن است كه عمداً يا از روي فراموشي پشت به قبله كند يا بطرف راست يا چپ قبله برگردد، بلكه اگر عمداً به قدري برگردد كه نگويند رو به قبله است. اگر چه به طرف راست يا چپ نرسد نمازش باطل است.
(مسأله 1178) اگر عمداً يا سهواً سر را به قدري بگرداند كه مواجه راست و يا چپ قبله يا بيشتر باشد نمازش باطل است، ولي اگر سر را كمي بگرداند كه نگويند روي خود را از قبله برگردانده عمداً باشد يا اشتباهاً نمازش باطل نمي شود، و اگر به مقداري برگرداند كه بگويند روي خود را از قبله برگردانده است. ولي بحد راست يا چپ قبله نرسيده باشد، در اين صورت چنانچه رو گرداندن عمدي باشد نماز باطل است، و اگر سهوي باشد نماز صحيح است.
-ششم- از مبطلات نماز آن است كه عمداً كلمه اي را بگويد كه يك حرف يا بيشتر باشد اگر چه معني هم نداشته باشد.
(مسأله 1179) اگر سهواً كلمه اي بگويد كه يك حرف يا بيشتر دارد اگر چه آن كلمه معني داشته باشد نمازش باطل نمي شود، ولي لازم است بعد از نماز سجده سهو بجا آورد چنانكه خواهد آمد.
(مسأله 1180) سرفه كردن و آروغ زدن و آه كشيدن در نماز اشكال ندارد ولي گفتن آخ و آه و مانند اينها اگر عمدي، باشد نماز را باطل مي كند.
(مسأله 1181) اگر كلمه اي را به قصد ذكر بگويد، مثلاً به قصد ذكر بگويد الله اكبر و در موقع گفتن آن، صدا را بلند كند كه چيزي را به ديگري بفهماند. اشكال ندارد، بلكه اگر به قصد اين كه چيزي به كسي بفهماند كلمه اي را به قصد ذكر بگويد اشكال ندارد.
(مسأله 1182) خواندن قرآن در نماز، غير از چهار آيه اي كه سجده واجب دارد و در احكام جنابت گفته شد و نيز دعا كردن در نماز اشكال ندارد، ولي احتياط واجب آن است كه به غير عربي دعا نكنند.
(مسأله 1183) اگر چيزي از حمد و سوره و ذكرهاي نماز را عمداً بدون قصد جزئيت يا احتياطاً چند مرتبه بگويد اشكال ندارد.
(مسأله 1184) در حال نماز، انسان نبايد به ديگري سلام كند، و اگر ديگري به او سلام كند، بنا بر احتياط واجب بايد همانطور كه او سلام كرده جواب دهد، مثلاً اگر گفته سلام عليكم در جواب بگويد سلام عليكم ولي در جواب عليكم السلام هر صيغه اي كه مي خواهد مي تواند بگويد.
(مسأله 1185) انسان بايد جواب سلام را چه در نماز يا در غير نماز فوراً بگويد، و اگر عمداً يا از روي فراموشي جواب سلام را به قدري طول دهد كه اگر جواب بگويد جواب آن سلام حساب نشود، چنانچه در نماز باشد، نبايد جواب دهد، و اگر در نماز نباشد، جواب دادن واجب نيست.
(مسأله 1186) بايد جواب سلام را طوري بگويد كه سلام كننده بشنود ولي اگر سلام كننده كر باشد يا سلام داده و تند رد شود، چنانچه انسان بطور معمول جواب او را بدهد كافيست.
(مسأله 1187) واجب نيست كه نمازگزار سلام را به قصد دعا بگويد، يعني از خداوند عالم براي كسي كه سلام كرده سلامتي بخواهد، بلكه بقصد تحيت نيز بگويد مانعي ندارد.
(مسأله 1188) اگر زن نامحرم يا بچه مميز يعني بچه اي كه خوب و بد را مي فهمد به نمازگزار سلام كند، نمازگزار بايد جواب او را بدهد ولي در سلام زن كه سلام عليك بگويد بايد بگويد سلام عليك و كاف را زير و زَبَر و پيش ندهد.
(مسأله 1189) اگر نمازگزار جواب سلام را ندهد اگر چه معصيت كرده ولي نمازش صحيح است.
(مسأله 1190) اگر كسي به نمازگزار غلط سلام كند به طوري كه سلام حساب نشود، جواب او واجب نيست.
(مسأله 1191) جواب سلام كسي كه از روي مسخره يا شوخي سلام مي كند و جواب سلام مرد و زن غير مسلمان در صورتي كه ذمي نباشند واجب نيست. و اگر ذمي باشند بنا بر احتياط واجب به كلمه عليك اكتفا شود.
(مسأله 1192) اگر كسي به عده اي سلام كند، جواب سلام او بر همه آنان واجب است، ولي اگر يكي از آنان جواب دهد كافي است.
(مسأله 1193) اگر كسي به عده اي سلام كند و كسي كه سلام كننده قصد سلام دادن به او را نداشته جواب دهد باز هم جواب سلام او بر آن عده واجب است.
(مسأله 1194) اگر به عده اي سلام كند و كسي كه بين آنها مشغول نماز است شك كند كه سلام كننده قصد سلام كردن به او را هم داشته يا نه، نبايد جواب بدهد، و همچنين است اگر بداند قصد او را هم داشته ولي ديگري جواب سلام را بدهد، اما اگر بداند قصد او را هم داشته و ديگري جواب
ندهد، بايد جواب او را بگويد.
(مسأله 1195) سلام كردن مستحب است، و خيلي سفارش شده است كه سواره به پياده و ايستاده به نشسته و كوچكتر به بزرگتر سلام كند.
(مسأله 1196) اگر دو نفر با هم به يكديگر سلام كنند، بنا بر احتياط واجب بايد هر يك جواب سلام ديگري را بدهد.
(مسأله 1197) در غير نماز، مستحب است جواب سلام را بهتر از سلام بگويد، مثلاً اگر كسي گفت سلام عليكم در جواب بگويد سلام عليكم و رحمه الله.
-هفتم- از مبطلات نماز خنده با صدا و عمدي است، و چنانچه عمداً بي صدا يا سهواً با صدا بخندد، ظاهر اين است كه نمازش اشكال ندارد.
(مسأله 1198) اگر براي جلوگيري از صداي خنده حالش تغيير كند مثلاً رنگش سرخ شود، احتياط واجب آن است كه نمازش را دوباره بخواند.
-هشتم- از مبطلات نماز آن است كه براي كار دنيا عمداً با صدا گريه كند و احتياط واجب آن است كه براي كار دنيا بي صدا هم گريه نكند، ولي اگر از ترس خدا يا براي آخرت گريه كند، آهسته باشد يا بلند اشكال ندارد. بلكه از بهترين اعمال است.
-نهم- از مبطلات نماز كاري است كه صورت نماز را به هم بزند، مثل دست زدن و به هوا پريدن و مانند اينها عمداً باشد يا از روي فراموشي، ولي كاري كه صورت نماز را بهم نزند، مثل اشاره كردن با دست اشكال ندارد.
(مسأله 1199) اگر در بين نماز به قدري ساكت بماند كه نگويند نماز مي خواند نمازش باطل مي شود.
(مسأله 1200) اگر در بين نماز كاري انجام دهد، يا مدتي ساكت شود و شك كند كه نماز بهم خورده يا نه، جايز است نماز را قطع كرده و اعاده نمايد و بهتر اين است كه نماز را تمام كرده و دوباره بخواند.
-دهم- از مبطلات نماز، خوردن و آشاميدن است، كه اگر در نماز طوري بخورد و بياشامد كه نگويند نماز مي خواند، عمداً باشد يا از روي فراموشي نمازش باطل مي شود، ولي كسي كه مي خواهد روزه بگيرد، اگر پيش از اذان صبح نماز مستحبي بخواند و تشنه باشد، چنانچه بترسد كه اگر نماز را تمام كند صبح شود، در صورتي كه آب روبروي او در دو سه قدمي باشد مي تواند در بين نماز آب بياشامد، اما بايد كاري كه نماز را باطل مي كند، مثل رو گرداندن از قبله انجام ندهد.
(مسأله 1201) اگر بواسطه خوردن يا آشاميدن عمدي، موالات نماز بهم، بخورد نيز بنا بر احتياط واجب بايد نماز را دوباره بخواند.
(مسأله 1202) اگر در بين نماز، غذائي را كه در دهان يا لاي دندانها مانده فرو ببرد، نمازش باطل نمي شود، و اگر قند يا شكر و مانند اينها در دهان مانده باشد و در حال نماز كم كم آب شود و فرو رود احوط اجتناب است.
-يازدهم- از مبطلات نماز، شك در ركعتهاي نماز دو ركعتي يا سه ركعتي، يا در دو ركعت اول نمازهاي چهار ركعتي است. در صورتي كه نمازگزار در حال شك باقي باشد.
-دوازدهم- از مبطلات نماز، آن است كه ركن نماز را عمداً يا سهواً كم كند، يا چيزي را كه ركن نيست عمداً كم نمايد، يا چيزي را عمداً در نماز زياد كند يا ركني را مثل ركوع يا دو سجده از يك ركعت سهواً زياد كند و اما زياد كردن تكبيره الاحرام سهواً مبطل نماز نيست.
(مسأله 1203) اگر بعد از نماز شك كند كه در بين نماز كاري را كه نماز را باطل مي كند انجام داده يا نه؟ نمازش صحيح است.