وضو
(مسأله 280) در وضو واجب است، صورت و دستها را بشويند و جلوي سر و روي پاها را مسح كنند.
(مسأله 281) در ازاي صورت را بايد از بالاي پيشاني جائي كه موي سر بيرون مي آيد، تا آخر چانه شست و پهناي آن به مقداري كه بين انگشت وسط و شست قرار مي گيرد، بايد شسته شود و اگر مختصري از اين مقدار نشويند، وضو باطل است، و براي آنكه انسان يقين كند اين مقدار كاملاً شسته شده، بايد كمي اطراف آن را هم بشويد.
(مسأله 282) اگر صورت يا دست كسي كوچكتر يا بزرگتر از متعارف مردم باشد، بايد ملاحظه كند كه مردمان متعارف تا كجاي صورت خود را مي شويند، او هم تا همانجا بشويد و نيز اگر پيشاني او مو روئيده، يا جلوي سرش مو ندارد، بايد به اندازه معمول پيشاني را بشويد
(مسأله 283) اگر احتمال دهد چرك يا چيز ديگري، در ابروها و گوشه هاي چشم و لب او هست، كه نمي گذارد آب به آنها برسد، چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد، بايد پيش از وضو، وارسي كند كه اگر هست برطرف نمايد.
(مسأله 284) اگر پوست صورت از لاي مو پيدا باشد، بايد آب را به پوست برساند. و اگر پيدا نباشد، شستن مو، كافي است و رساندن آب به زير آن، لازم نيست.
(مسأله 285) اگر شك كند، پوست صورت از لاي مو پيدا است يا نه بنا بر احتياط واجب بايد مو را بشويد، و آب را به پوست هم، برساند.
(مسأله 286) شستن داخل بيني و مقداري از لب و چشم، كه در وقت بستن ديده نمي شود، واجب نيست ولي براي آنكه يقين كند از جاهائي كه بايد شسته شود، چيزي باقي نمانده، واجب است مقداري از آنها را هم بشويد و كسي كه نمي دانسته بايد اين مقدار را بشويد اگر نداند در وضوهاي كه گرفته اين مقدار را شسته يا نه، نمازي را كه با آن وضو خوانده و وقتش باقي است، با وضوي جديد اعاده نمايد و قضاي نمازهاي كه وقتش گذشته واجب نيست.
(مسأله 287) بايد صورت و دستها را از بالا به پائين شست و اگر از پائين به بالا بشويد وضو باطل است.
(مسأله 288) اگر دست را تر كند و به صورت و دستها بكشد، چنانچه تري دست به قدري باشد، كه بواسطه كشيدن دست، آب كمي بر آنها جاري شود كافيست.
(مسأله 289) بعد از شستن صورت، بايد دست راست و بعد از آن دست چپ را از آرنج تا سر انگشتها، بشويد.
(مسأله 290) براي آنكه يقين كند آرنج را كاملاً شسته، بايد مقداري بالاتر از آرنج را هم، بشويد.
(مسأله 291) كسي كه پيش از شستن صورت، دستهاي خود را تا مچ شسته، در موضع وضو بايد تا سرانگشتان، بشويد و اگر فقط تا مچ بشويد، وضوي او باطل است.
(مسأله 292) در وضو شستن صورت و دستها مرتبه اول واجب و مرتبه دوم مستحب و مرتبه سوم و بيشتر از آن، حرام مي باشد، و اين كه كدام شستن اول يا دوم يا سوم است، بعضي فقها گفته است مربوط به قصد كسي است، كه وضو مي گيرد، پس اگر به قصد شستن مرتبه اول مثلاً ده مرتبه آب به صورت بريزد، اشكال ندارد و همه آنها شستن اول، حساب مي شود. ولي اين نظريه محل اشكال است، بناءً اگر يك كف يا دو كف بريزد، و تمام صورت را فرا گيرد يك شستن محسوب است و اگر يك كف ديگر بريزد و با معونت اِمرار كف دست تمام عضو را فرا گيرد، شستن دوم تحقّق يافته است، و از ريختن آب ديگر بپرهيزد. و اگر به قصد اينكه سه مرتبه بشويد، سه مرتبه آب بريزد، مرتبه سوم آن حرام است.
(مسأله 293) بعد از شستن هر دو دست، بايد جلوي سر را با تري آب وضو كه در دست مانده مسح كند و احتياط واجب آن است كه با كف دست راست مسح نمايد و مسح را از بالا به پائين انجام دهد.
(مسأله 294) يك قسمت از چهار قسمت سر كه مقابل پيشاني است، جاي مسح مي باشد، و هر جاي اين قسمت را، به هر اندازه مسح كند كافيست، اگر چه احتياط مستحب آنست، كه از درازا به اندازه درازي يك انگشت و از پهنا به اندازه پهناي سه انگشت بسته، مسح نمايد.
(مسأله 295) لازم نيست مسح سر، بر پوست آن باشد، بلكه بر موي جلوي سر هم صحيح است، ولي كسي كه موي جلو سر او به اندازه اي بلند است، كه اگر مثلاً شانه كند، به صورتش مي ريزد، يا به جاهاي ديگر مي رسد، بايد بيخ موها را مسح كند، يا فرق سر را باز كرده، پوست سر را مسح نمايد، و
اگر موهاي را كه به صورت مي ريزد، يا به جاي ديگر سر مي رسد، جلوي سر جمع كند و بر آنها مسح نمايد يا بر موي جاهاي ديگر سر كه جلوي آن آمده، مسح كند، چنين مسحي باطل است.
(مسأله 296) بعد از مسح سر، با تري آب وضو كه در دست مانده روي پاها را از سر يكي از انگشتها، تا برآمدگي روي پا مسح كند و احتياط واجب آن است كه تا مفصل، مسح نمايد، همچنين احتياط واجب آنست كه پاي راست را، با دست راست و پاي چپ را، با دست چپ مسح نمايد.
(مسأله 297) پهناي مسح پا به هر اندازه باشد كافيست، ولي بهتر آن است كه به اندازه پهناي سه انگشت بسته، بلكه تمام روي پا را، با تمام دست مسح نمايد.
(مسأله 298) احتياط واجب آن است كه در مسح پا دست را بر سر انگشتها بگذارد، و بعد به پشت پا بكشد، يا آنكه دست را به مفصل گذاشته و تا سر انگشتها بكشد نه آنكه تمام دست را روي پا بگذارد و كمي بكشد اگر چه اقوي كفايت آن است.
(مسأله 299) در مسح سر و روي پا، بايد دست را روي آنها بكشد و اگر دست را نگهدارد و سر يا پا را به آن بكشد، وضو باطل است. ولي اگر موقعي كه دست را مي كشد سر يا پا مختصري حركت كند، اشكال ندارد.
(مسأله 300) جاي مسح بايد خشك باشد و اگر به قدري تر باشد كه رطوبت كف دست به آن اثر نكند، مسح، باطل است، ولي اگر تري آن به قدري كم باشد، كه رطوبتي كه بعد از مسح در آن ديده مي شود بگويند فقط از تري كف دست است، اشكال ندارد.
(مسأله 301) اگر براي مسح رطوبتي در كف دست نمانده باشد نمي تواند دست را با آب خارج تر كند، بلكه بايد از ريش خود رطوبت بگيرد و با آن مسح نمايد. و گرفتن رطوبت از غير ريش و مسح نمودن با آن محل اشكال است، و اگر ريش نداشته باشد مثل زن و بچه گرفتن رطوبت از بقيه اعضاء مثل حاجب كافيست.
(مسأله 302) اگر رطوبت كف دست فقط به اندازه مسح سر باشد، سر را با همان رطوبت مسح كند و براي مسح پاها از ريش خود رطوبت بگيرد و اگر ريش ندارد، از حاجب بگيرد.
(مسأله 303) مسح كردن از روي جوراب و كفش باطل است ولي اگر بواسطه سرماي شديد يا ترس از دزد و درنده و مانند اينها، نتواند كفش و يا جوراب را بيرون آورد، احوط مسح بالاي جوراب و كفش، بعد تيمم است چه تقيه باشد يا نباشد، اگر چه در مورد تقيه تنها مسح بالاي جوراب و كفش كافيست.
(مسأله 304) اگر روي پا نجس باشد و نتواند براي مسح آن را آب بكشد بايد تيمم نمايد.