نماز جماعت

(مسئله1408) مستحب است نمازهاي واجب خصوصاً نمازهاي يوميه را با جماعت بخوانند و در نماز صبح و مغرب و عشاء, خصوصاً براي همسايه مسجد و كسي كه صداي اذان مسجد را مي شنود بيشتر سفارش شده است.

(مسئله1409) در روايات معتبره وارد است كه نماز با جماعت به بيست و پنج درجه افضل از نماز فرادي است.

(مسئله1410) حاضر نشدن به نماز جماعت از روي بي اعتنايي جايز نيست و سزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.

(مسئله1411) مستحب است انسان صبر كند كه نماز را با جماعت بخواند, و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادي - يعني تنها خوانده شود- بهتر است ولي نماز فرادي در وقت فضيلت افضل از نماز جماعت در غير وقت فضيلت است و نيز نماز جماعتي را كه مختصر بخواند از نماز فرادي كه آنرا طول بدهند بهتر مي باشد.

(مسئله1412) وقتي كه جماعت برپا مي شود, مستحب است كسي كه نمازش را فرادي خوانده دوباره با جماعت بخواند, و اگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده, نماز دوم او كافي است.

(مسئله1413) اگر امام يا مأموم بخواهد نمازي را كه با جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند, اشكال دارد.

(مسئله1414) كسي كه در نماز به حدي وسواس دارد كه موجب بطلان نمازش مي شود و فقط در صورتيكه نماز را با جماعت بخواند, از وسواس راحت مي شود, بايد نماز را با جماعت بخواند.

(مسئله1415) اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر كنند كه نماز را با جماعت بخواند, در صورتيكه ترك آن موجب عقوقش شود نماز جماعت بر او واجب مي شود و در غير اينصورت واجب نيست.

(مسئله1416) نماز مستحب را نمي شود با جماعت خواند, مگر نماز استسقاء -كه براي آمدن باران مي خوانند- و نمازي كه واجب بوده و به جهتي مستحب شده است, مانند نماز عيد فطر و قربان كه در زمان امام عليه السلام واجب بوده و بواسطه غايب شدن ايشان مستحب مي باشد.

(مسئله1417) موقعي كه امام جماعت نماز يوميه مي خواند, هر كدام از نمازهاي يوميه را مي شود به او اقتدا كرد، ولي اگر نماز يوميه اش را احتياطاً دوباره مي خواند اقتدا كردن به او اشكال دارد.

(مسئله1418) اگر امام جماعت قضاي نماز يوميه خود يا كس ديگر را كه فوت آن يقيني باشد مي خواند, مي شود به او اقتدا كرد, ولي اگر نماز خود يا كس ديگر را احتياطاً قضا مي كند اقتدا به او اشكال دارد.

(مسئله1419) اگر انسان نداند نمازي را كه امام مي خواند نماز واجب يوميه است يا نماز مستحب, نمي تواند به او اقتدا كند.

(مسئله1420) در صحت جماعت شرط است كه بين امام و مأموم و همچنين بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطه بين مأموم و امام است حايلي نباشد و مراد از حايل چيزي است كه مانع از ديدن شود مانند پرده يا ديوار و امثال اينها؛ پس اگر در تمام احوال نماز يا بعض آن بين امام و مأموم يا بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطه اتصال است چنين حايلي باشد جماعت باطل خواهد شد، و زن از اين حكم مستثني است چنانكه خواهد آمد.

(مسئله1421) اگر بواسطه درازي صف اول, كساني كه دو طرف صف ايستاده اند, امام را نبينند مي توانند اقتدا كنند و نيز اگر بواسطه درازي يكي از صفهاي ديگر كساني كه دو طرف آن ايستاده اند, صف جلوي خود را نبينند مي توانند اقتدا نمايند.

(مسئله1422) اگر صفهاي جماعت تا درب مسجد برسد, كسي كه مقابل درب, پشت صف ايستاده نمازش صحيح است, و نيز نماز كساني كه پشت سر او اقتدا مي كنند صحيح مي باشد, بلكه نماز كساني كه در دو طرف ايستاده اند و از جهت مأموم ديگر اتصال به جماعت دارند نيز صحيح است.

(مسئله1423) كسي كه پشت ستون ايستاده, اگر از طرف راست يا چپ بواسطه مأموم ديگر به امام متصل نباشد, نمي تواند اقتدا كند.

(مسئله1424) جاي ايستادن امام بايد از جاي مأموم بلندتر نباشد، ولي اگر مكان امام مقدار خيلي كمي بلندتر باشد اشكال ندارد و نيز اگر زمين سراشيب باشد, امام در طرفي كه بلندتر است بايستد, در صورتيكه سراشيبي آن زياد نباشد, و طوري باشد كه به آن زمين مسطح بگويند مانعي ندارد.

(مسئله1425) اگر جاي مأموم بلندتر از جاي امام باشد اشكال ندارد ولي اگر به قدري بلندتر باشد كه نگويند اجتماع كرده اند جماعت صحيح نيست.

(مسئله1426) اگر بين كساني كه در يك صف ايستاده اند يك نفر كه نمازش باطل است, فاصله شود، مي توانند اقتدا كنند، و اما اگر چند نفر كه نمازشان باطل است فاصله شوند يا از جهت ديگر فاصله زيادي باشد نمي توانند اقتدا كنند.

(مسئله1427) بعد از تكبير امام اگر صف جلو آماده نماز, و تكبير گفتن آنان نزديك باشد, كسي كه در صف بعد ايستاده, مي تواند تكبير بگويد ولي احتياط مستحب آن است كه صبر كند تا تكبير صف جلو تمام شود.

(مسئله1428) اگر بداند نماز يك صف از صفهاي جلو باطل است، در صفهاي بعد نمي تواند اقتدا كند, ولي اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه، مي تواند اقتدا نمايد.

(مسئله1429) هرگاه بداند نماز امام باطل است, مثلاً بداند امام وضو ندارد اگر چه خود امام ملتفت نباشد, نمي تواند به او اقتدا كند.

(مسئله1430) اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده, يا كافر بوده, يا به جهتي نمازش باطل بوده, مثلاً بي وضو نماز خوانده, در صورتيكه مثل زياد كردن ركوع از كارهائي كه نماز فرادي را و لو سهواً باطل مي كند نكرده باشد، نمازش صحيح است.

(مسئله1431) اگر در بين نماز شك كند كه اقتدا كرده يا نه، چنانچه به نشانه هايي اطمينان پيدا كند كه اقتدا كرده مثل اينكه در حالي باشد، كه وظيفه مأموم است مثلاً به حمد و سوره امام گوش مي دهد، بايد نماز را به جماعت تمام كند و در غير اين صورت، بايد نماز را به نيت فرادي تمام نمايد.

(مسئله1432) اگر مأموم در بين نماز قصد انفراد نمايد, در صورتيكه از اول نماز چنين قصدي نداشته اشكال ندارد، ولي اگر از اول قصد داشته است مورد اشكال است.

(مسئله1433) اگر مأموم بعد از حمد و سوره امام، نيت فرادي كند، بنابر احتياط واجب بايد تمام حمد و سوره را بخواند, و اگر پيش از تمام شدن حمد و سوره نيت فرادي نمايد, لازم است مقداري را كه امام خوانده نيز بخواند.

(مسئله1434) اگر در بين نماز جماعت نيت فرادي نمايد, نمي تواند دوباره نيت جماعت كند, بلكه اگر مردد شود كه نيت فرادي كند يا نه و بعد تصميم بگيرد كه نماز را با جماعت تمام كند, صحت جماعتش محل اشكال است.

(مسئله1435) اگر شك كند كه در بين نماز نيت فرادي كرده يا نه, بايد بنا بگذارد كه نيت فرادي نكرده است.

(مسئله1436) اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و به ركوع امام برسد, اگر چه ذكر امام تمام شده باشد, نمازش صحيح است و يك ركعت حساب مي شود, اما اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد, نمازش باطل است.

(مسئله1437) اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند، و به مقدار ركوع خم شود و شك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه, نمازش باطل است.

(مسئله1438) اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند, و پيش از آنكه به اندازه ركوع خم شود, امام سر از ركوع بردارد, مأموم مي تواند نيت فرادي كند يا بايستد تا امام براي ركعت بعد برخيزد و آنرا ركعت اول نماز خود حساب كند ولي اگر برخواستن امام به قدري طول بكشد كه نگويند اين شخص نماز جماعت مي خواند بايد نيت فرادي نمايد.

(مسئله1439) اگر اول نماز يا بين حمد و سوره اقتدا كند و اتفاقاً پيش از آنكه به ركوع رود, امام سر از ركوع بردارد نماز او صحيح است.

(مسئله1440) اگر موقعي برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است, چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد, بايد بعد از نيت و گفتن تكبيره الاحرام بنشيند و تشهد را با امام بخواند، ولي سلام را نگويد و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد, بعد بايستد بدون آنكه دوباره نيت كند و تكبير بگويد, حمد و سوره را بخواند, و آنرا ركعت اول نماز خود حساب كند.

(مسئله1441) مأموم نبايد جلوتر از امام بايستد و بنابر احتياط واجب اگر مأموم يك مرد باشد قدري عقب تر در طرف راست امام بايستد و اگر متعدد باشند پشت سر امام بايستند، و در صورت اول اگر قد او بلند تر از امام است، بنابر احتياط واجب بايد طوري بايستد كه در ركوع و سجود جلوتر از امام نباشد.

(مسئله1442) اگر امام مرد و مأموم زن باشد, چنانچه بين آن زن و امام يا بين آن زن و مأموم ديگري كه مرد است و زن بواسطه او به امام متصل شده است پرده و مانند آن باشد اشكال ندارد.

(مسئله1443) اگر بعد از شروع به نماز بين مأموم و امام, يا بين مأموم و كسي كه مأموم بواسطه او متصل به امام است, پرده يا چيز ديگري حايل شود, جماعت باطل مي شود و لازم است مأموم بوظيفه منفرد عمل نمايد.

(مسئله1444) احتياط واجب آن است كه بين جاي سجده مأموم و جاي ايستادن امام بيشتر از يك قدم معمولي فاصله نباشد, و همچنين است اگر انسان بواسطه مأمومي كه جلوي او ايستاده به امام متصل باشد, و احتياط مستحب آن است كه جاي سجده مأموم با جاي كسي كه جلوي او ايستاده، هيچ فاصله نداشته باشد.

(مسئله1445) اگر مأموم بواسطه كسي كه طرف راست يا چپ او اقتدا كرده به امام متصل باشد, و از جلو به امام متصل نباشد, بنابر احتياط واجب بايد با كسي كه در طرف راست يا چپ او اقتدا كرده بيشتر از يك قدم معمولي فاصله نداشته باشد.

(مسئله1446) اگر در نماز بين مأموم و امام, يا بين مأموم و كسي كه مأموم بواسطه او به امام متصل است بيشتر از يك قدم فاصله پيدا شود, بايد قصد انفراد كند و نمازش صحيح است.

(مسئله1447) اگر نماز همه كساني كه در صف جلو هستند تمام شود چنانچه فوراً براي نماز ديگري به امام اقتدا كنند, جماعت صف بعد صحيح است.

(مسئله1448) اگر در ركعت دوم اقتدا كند, لازم نيست حمد و سوره بخواند, ولي قنوت و تشهد را با امام مي خواند, و احتياط آن است كه موقع خواندن تشهد انگشتان دست و سينه پا را به زمين بگذارد, و زانوها را بلند كند و بايد بعد از تشهد با امام برخيزد و حمد و سوره را بخواند, و اگر براي سوره وقت ندارد، حمد را تمام كند و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند, و اگر در ركوع يا سجده به امام نرسد بنابر احتياط واجب قصد انفراد نمايد.

(مسئله1449) اگر موقعي كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتي است اقتدا كند, بايد در ركعت دوم نمازش كه ركعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشيند, و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخيزد, و چنانچه براي گفتن سه مرتبه تسبيحات وقت ندارد, بايد يك مرتبه بگويد و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند.

(مسئله1450) اگر امام در ركعت سوم يا چهارم باشد و مأموم بداند كه اگر اقتدا كند و حمد را بخواند به ركوع امام نمي رسد, بنابر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام به ركوع رود, بعد اقتدا نمايد.

(مسئله1451) اگر در ركعت سوم يا چهارم امام اقتدا كند, بايد حمد و سوره را بخواند, و اگر براي سوره وقت ندارد, بايد حمد را تمام كند و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند, و اگر در ركوع يا سجده به امام نرسد بنابر احتياط واجب قصد انفراد نمايد.

(مسئله1452) كسي كه مي داند اگر سوره يا قنوت را تمام كند به ركوع امام نمي رسد, چنانچه عمداً سوره يا قنوت را بخواند و به ركوع نرسد, اظهر اين است كه نمازش صحيح است و بايد به وظيفه منفرد عمل نمايد.

(مسئله1453) كسي كه اطمينان دارد كه اگر سوره را شروع كند يا تمام نمايد به ركوع امام مي رسد, احتياط واجب آن است كه سوره را شروع كند, يا اگر شروع كرده, تمام نمايد.

(مسئله1454) كسي كه يقين دارد اگر سوره را بخواند به ركوع امام مي رسد, چنانچه سوره را بخواند و به ركوع نرسد نمازش صحيح است.

(مسئله1455) اگر امام ايستاده باشد و مأموم نداند كه در كدام ركعت است مي تواند اقتدا كند, ولي بايد حمد و سوره را به قصد قربت بخواند اگر چه بعد بفهمد كه امام در ركعت اول يا دوم بوده.

(مسئله1456) اگر به خيال اينكه امام در ركعت اول يا دوم است, حمد و سوره نخواند و بعد از ركوع بفهمد كه در ركعت سوم يا چهارم بوده نمازش صحيح است، ولي اگر پيش از ركوع بفهمد, بايد حمد و سوره را بخواند و اگر وقت ندارد, فقط حمد را بخواند و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند.

(مسئله1457) اگر به خيال اينكه امام در ركعت سوم يا چهارم است حمد و سوره بخواند و پيش از ركوع يا بعد آن بفهمد كه در ركعت اول يا دوم بوده, نمازش صحيح است, و اگر در بين حمد و سوره بفهمد, لازم نيست آنها را تمام كند.

(مسئله1458) اگر موقعي كه مشغول نماز مستحبي است جماعت برپا شود, چنانچه اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت مي رسد مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز جماعت شود, بلكه اگر اطمينان نداشته باشد كه به ركعت اول برسد مستحب است به همين دستور رفتار نمايد.

(مسئله1459) اگر موقعي كه مشغول نماز سه ركعتي يا چهار ركعتي است جماعت برپا شود, چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند, به جماعت مي رسد, مستحب است به نيت نماز مستحبي نماز را دو ركعتي تمام كند و خود را به جماعت برساند.

(مسئله1460) اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد يا سلام اول باشد, لازم نيست نيت فرادي كند.

(مسئله1461) كسي كه يك ركعت از امام عقب مانده, بنابر احتياط واجب بايد وقتي امام تشهد ركعت آخر را مي خواند, انگشتان دست و سينه پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند نگهدارد و صبر كند تا امام سلام نماز را بگويد و بعد برخيزد؛ و اگر در همانجا بخواهد قصد انفراد نمايد مانعي ندارد؛ ولي چنانچه از اول قصد انفراد داشته محل اشكال است.