شرايط صحت وضو
شرايط صحيح بودن وضوء چند چيز است؛ -شرط اول- آنكه آب وضو پاك باشد؛ -شرط دوم- آنكه مطلق باشد.

(مسئله271) وضو با آب نجس و آب مضاف باطل است, اگر چه انسان نجس بودن يا مضاف بودن آنرا نداند يا فراموش كرده باشد؛ و اگر با آن وضو نمازي هم خوانده باشد, بايد آن نماز را دوباره با وضوي صحيح بخواند.

(مسئله272) اگر غير از آب گل آلود مضاف, آب ديگري براي وضو ندارد, چنانچه وقت نماز تنگ است, بايد تيمم كند, و اگر وقت دارد, بايد صبر كند تا آب صاف شود و وضو بگيرد.

-شرط سوم- آنكه آب وضو بايد مباح باشد و بنا بر احتياط واجب مكاني كه در آن وضوء ميگيرد و مكاني كه آب وضوء ميريزد مباح باشد.

(مسئله273) وضو با آب غصبي و با آبي كه معلوم نيست صاحب آنراضي است يا نه، حرام و باطل است؛ و نيز اگر آب وضو از صورت و دستها در جاي غصبي بريزد وضوي او باطل ميباشد.

(مسئله274) وضو گرفتن از حوض مدرسه اي كه انسان نمي داند آن حوض را براي همه مردم وقف كرده اند يا براي محصلين همان مدرسه, در صورتيكه معمولاً مردم از آن حوض وضو مي گيرند اشكال ندارد.

(مسئله275) كسي كه نمي خواهد در مسجدي نماز بخواند, اگر نداند حوض آنرا براي همه مردم وقف كرده اند يا براي كساني كه در آنجا نماز مي خوانند نمي تواند از حوض آن مسجد وضو بگيرد, ولي اگر معمولاً كساني هم كه نمي خواهند در آنجا نماز بخوانند از آن حوض وضو مي گيرند، مي تواند از آن وضو بگيرد.

(مسئله276) وضو گرفتن از حوض تيمچه ها و مسافرخانه ها و مانند اينها براي كساني كه ساكن آنجاها نيستند, در صورتي صحيح است كه معمولاً كساني هم كه ساكن آنجاها نيستند از آب آنها وضو بگيرند.

(مسئله277) وضو گرفتن در نهرهاي بزرگ اگر چه انسان نداند كه صاحب آنها راضي است, اشكال ندارد, ولي اگر صاحب آنها از وضو گرفتن نهي كند, يا اينكه انسان بداند كه مالك راضي نيست, يا اينكه مالك صغير يا مجنون باشد,در تمام اين چند صورت وضوء گرفتن با آب آنها جائز نيست.

(مسئله278) اگر فراموش كند آب غصبي است و با آن وضو بگيرد صحيح است, ولي كسيكه خودش آب را غصب كرده و اگر غصبي بودن آنرا فراموش كند و وضو بگيرد وضوي او باطل است.

-شرط چهارم- آنكه ظرف آب وضو مباح باشد.

-شرط پنجم- آنكه ظرف آب وضو، طلا و نقره نباشد.

(مسئله279) اگر آب وضو در ظرف غصبي و يا طلا يا نقره است، و غير از آن آب ديگري ندارد بايد تيمم كند و نميتواند با آب آنها وضوء بگيرد و اگر آب ديگري دارد چنانچه در ظرف غصبي يا طلا و نقره وضوي ارتماسي بگيرد يا با آنها آب را به صورت و دستها بريزد وضوي او باطل است و در صورتيكه با مشت يا چيز ديگري آب را از آنها بردارد و به صورت و دستها بريزد، وضوي او صحيح است.

(مسئله280) بنا بر احتياط واجب بايد در حوضي كه مثلاً يك آجر يا يك سنگ آن غصبي است وضوء نگيرد.

(مسئله281) اگر در صحن يكي از امامان يا امامزادگان كه سابقاً قبرستان بوده حوض يا نهري بسازند, چنانچه انسان نداند كه زمين صحن را براي قبرستان وقف كرده اند, وضو گرفتن در آن حوض و نهر اشكال ندارد.

-شرط ششم- آنكه اعضاء وضو موقع شستن و مسح كردن پاك باشد.

(مسئله282) اگر پيش از تمام شدن وضو جايي را كه شسته يا مسح كرده نجس شود, وضو صحيح است.

(مسئله283) اگر غير از اعضاء وضو جايي از بدن نجس باشد، وضو صحيح است؛ ولي اگر مخرج را از بول و غايط تطهير نكرده باشد احتياط مستحب آن است كه اول آنرا تطهير كند و بعد وضو بگيرد.

(مسئله284) اگر يكي از اعضاء وضو نجس باشد و بعد از وضو شك كند كه پيش از وضو آنجا را آب كشيده يا نه, چنانچه در موقع وضو ملتفت پاك بودن و نجس بودن آنجا نبوده وضو باطل است، و اگر ميداند ملتفت بوده يا شك دارد كه ملتفت يا نه وضو صحيح است، و در هر صورت جايي را كه نجس بوده بايد آب بكشد.

(مسئله285) اگر در صورت يا دستها بريدگي يا زخمي است كه خون آن بند نمي آيد, و آب براي آن ضرر ندارد, بايد بعد از شستن اجزاء صحيحة آن عضو با رعايت ترتيب موضع زخم يا بريدگي را در آب كر يا جاري فرو برد, و قدري فشار دهد كه خون بند بيايد, و انگشت خود را روي زخم يا بريدگي در زير آب از بالا به پايين بكشد تا آب بر آن جاري شود و وضو صحيح است.

-شرط هفتم- آنكه وقت براي وضو و نماز كافي باشد.

(مسئله286) هرگاه وقت به قدري تنگ است كه اگر وضو بگيرد تمام نماز يا مقداري از آن بعد از وقت خوانده ميشود, بايد تيمم كند, ولي اگر براي وضو و تيمم يك اندازه وقت لازم است بايد وضو بگيرد.

(مسئله287) كسيكه در تنگي وقت نماز بايد تيمم كند, اگر به قصد قربت يا براي كار مستحبي مثل خواندن قرآن وضو بگيرد صحيح است, و اگر با علم و عمد فقط براي خواندن آن نماز وضو بگيرد باطل است.

-شرط هشتم- آنكه به قصد قربت يعني براي انجام فرمان خداوند عالم وضو بگيرد, و اگر براي خنك شدن يا به قصد ديگري وضو بگيرد باطل است.

(مسئله288) لازم نيست نيت وضو را به زبان بگويد يا از قلب خود بگذراند، بلكه اگر تمام افعال وضو بداعي امر خدا بجا آورده شود، كفايت ميكند.

-شرط نهم- آنكه وضو را به ترتيبي كه گفته شد بجا آورد, يعني اول صورت و بعد دست راست و بعد دست چپ را بشويد, و بعد از آن سر و بعد پاها را مسح نمايد, و اگر به اين ترتيب وضو نگيرد باطل است.

-شرط دهم- آنكه كارهاي وضو را پشت سر هم انجام دهد.

(مسئله289) اگر بين كارهاي وضو به قدري فاصله شود كه وقتي ميخواهد جايي را بشويد يا مسح كند، رطوبت جاهائي كه پيش از آن شسته يا مسح كرده خشك شده باشد, وضو باطل است, و اگر فقط رطوبت جايي كه جلوتر از محلي است كه ميخواهد بشويد يا مسح كند خشك شده باشد, مثلاً موقعي كه ميخواهد دست چپ را بشويد رطوبت دست راست خشك شده باشد و صورت تر باشد, احتياط واجب آن است كه وضو را باطل كند و از سر بگيرد.

(مسئله290) اگر كارهاي وضو را پشت سر هم بجا آورد, ولي بواسطه گرماي هوا يا حرارت زياد بدن و مانند اينها رطوبت جاهاي پيشين خشك شود، وضوي او صحيح است.

(مسئله291) راه رفتن در بين وضو اشكال ندارند, پس اگر بعد از شستن صورت و دستها چند قدم راه برود, و بعد سر و پا را مسح كند وضوي او صحيح است.

-شرط يازدهم- آنكه شستن صورت و دستها و مسح سر و پاها را خود انسان انجام دهد, و اگر ديگري او را وضو دهد, يا در رساندن آب به صورت و دستها و مسح سر و پاها به او كمك نمايد، وضو باطل است.

(مسئله292) كسيكه نمي تواند وضو بگيرد بايد نائب بگيرد كه او را وضو دهد؛ و چنانچه مزد هم بخواهد، در صورتيكه بتواند و مضرّ به حالش نباشد بايد بدهد، ولي بايد خود او نيت وضو كند و با دست خود مسح نمايد, و اگر نميتواند بايد نايبش دست او را بگيرد و بجاي مسح او بكشد، و اگر اين هم ممكن نيست بايد نايب از دست او رطوبت بگيرد و با آن رطوبت سر و پاي او را مسح كند.

(مسئله293) هر كدام از كارهاي وضو را كه مي تواند به تنهايي انجام دهد، نبايد در آن كمك بگيرد.

-شرط دوازدهم- آنكه استعمال آب براي او مانعي نداشته باشد.

(مسئله294) كسيكه مي ترسد كه اگر وضو بگيرد، مريض شود، يا اگر آب را به مصرف وضو برساند تشنه بماند، نبايد وضو بگيرد؛ ولي اگر نداند كه آب براي او ضرر دارد و وضو بگيرد اگرچه بعداً بفهمد ضرر داشته ولي ضرر به حديكه شرعاً حرام است نبوده است، وضوي او صحيح است.

(مسئله295) اگر رساندن آب به صورت و دستها به مقدار كمي كه وضو با آن صحيح است ضرر ندارد و بيشتر از آن ضرر دارد, بايد با همان مقدار وضو بگيرد.

-شرط سيزدهم- آنكه در اعضاء وضو مانعي از رسيدن آب نباشد.

(مسئله296) اگر ميداند چيزي به اعضاء وضو چسبيده, ولي شك دارد كه از رسيدن آب جلوگيري ميكند يا نه, بايد آنرا برطرف كند, يا آب را به زير آن برساند.

(مسئله297) اگر زير ناخن چرك باشد, وضو اشكال ندارد, ولي اگر ناخن را بگيرند بايد براي وضو آن چرك را برطرف كنند؛ و نيز اگر ناخن بيشتر از معمول بلند باشد, بايد چرك زير مقدار را كه از معمول بلندتر است برطرف نمايند.

(مسئله298) اگر در صورت و دستها و جلوي سر و روي پاها بواسطه سوختن يا چيزي ديگر برآمدگي پيدا شود, شستن و مسح روي آن كافيست و چنانچه سوراخ شود, رساندن آب به زير پوست لازم نيست, بلكه اگر پوست يك قسمت آن كنده شود, لازم نيست آب را به زير قسمتي كه كنده نشده برساند؛ ولي چنانچه پوستي كه كنده شده گاهي به بدن ميچسبد و گاهي بلند ميشود, بايد آنرا قطع كند يا آب را به زير آن برساند.

(مسئله299) اگر انسان شك كند كه به اعضاي وضوي او چيزي چسبيده يا نه, چنانچه احتمال او در نظر مردم بجا باشد, مثل آنكه بعد از گِل كاري، شك كند گل به دست او چسبيده يا نه, بايد وارسي كند, يا به قدري دست بمالد كه اطمينان پيدا كند كه اگر بوده برطرف شده, يا آب به زير آن رسيده است.

(مسئله300) اگر جايي را كه بايد شست يا مسح كرد چرك باشد, ولي چرك آن مانع از رسيدن آب به بدن نباشد اشكال ندارد, و همچنين است اگر بعد از گچ كاري و مانند آن چيز سفيدي كه جلوگيري از رسيدن آب به پوست نمي نمايد بر دست بماند, ولي اگر شك كند كه با بودن آنها آب به بدن مي رسد يا نه, بايد آنها را برطرف كند.

(مسئله301) اگر پيش از وضو بداند كه در بعضي از اعضاء وضو مانعي از رسيدن آب است, و بعد از وضو شك كند كه در موقع وضو آب را به آنجا رسانده يا نه چنانچه احتمال بدهد كه در حال وضو ملتفت بوده، وضوي او صحيح است.

(مسئله302) اگر در بعضي از اعضاء وضو مانعي باشد كه گاهي آب به خودي خود زير آن مي رسد, و گاهي نمي رسد, و انسان بعد از وضو شك كند كه آب به زير آن رسيده يا نه, چنانچه بداند موقع وضو ملتفت رسيدن آب به زير آن نبوده, احتياط واجب آن است كه دوباره وضو بگيرد.

(مسئله303) اگر بعد از وضو چيزي كه مانع از رسيدن آب است در اعضاء وضو ببيند, و نداند موقع وضو بوده يا بعد پيدا شده, وضوي او صحيح است, ولي اگر بداند كه در وقت وضو ملتفت آن مانع نبوده, احتياط واجب آن است كه دوباره وضو بگيرد.

(مسئله304) اگر بعد از وضو شك كند چيزي كه مانع رسيدن آب است در اعضاء وضو بوده يا نه، چنانچه احتمال بدهد كه در حال وضو ملتفت بوده است وضو صحيح است.