نماز جمعه و احكام آن

نماز جمعه از عبادت هاي سياسي و عبادي است كه مي تواند بسياري از مشكلات امّت اسلامي در خطبه هاي نماز جمعه مطرح و رفع گردد. و لذا حضور در نماز جمعه بسيار نيكو و شايسته است و توصيه فراوان گرديده است.

*مسأله 1500- نماز جمعه مانند نماز صبح دو ركعت است وامتيازش از نماز صبح اين است كه دو خطبه در پيش دارد و در اين زمان بايد نماز جمعه را به رجاء مطلوبيّت بخواند و واجب است كه نماز ظهر هم خوانده شود. و واجب شدن آن به نحو مذكور چند شرط دارد:

اوّل داخل شدن وقت: و آن عبارت از زوال آفتاب است تا گفتن اذان وخواندن دو خطبه ونماز جمعه پس اگر خواندن نماز بيش از اين مقدار به تأخير بيفتد، بنابر احتياط واجب نمي تواند نماز جمعه را بخواند.

دوم شمارة افراد: و آن هفت نفر است با امام و هرگاه هفت نفر از مسلمانان جمع نشوند، نماز جمعه واجب نمي شود بلي نماز جمعه از پنج نفر كه يكي ايشان امام باشد، صحيح است.

سوم بودن امام جامع الشرائط از عدالت وغيره كه در امام جماعت معتبر است.

وصحيح بودن نماز جمعه چند شرط دارد:

اوّل جماعت بودن، پس فرادي صحيح نيست پس هرگاه مأموم قبل از ركوع ركعت دوم نماز به امام برسد مجزي خواهد بود و در غير اين صورت محلّ اشكال است.

دوم خواندن دو خطبه پيش از نماز كه در خطبة اوّل حمد وثناي الهي را گفته ووصيّت به تقوي وپرهيزكاري شود ويك سوره از قرآن بخواند سپس نشسته وبرخيزد وباز هم حمد وثناي الهي را به جا آورد وبر پيغمبر اكرم # وائمّة مسلمين صلوات فرستاده وبراي مؤمنين ومؤمنات استغفار (طلب آمرزش) كند، ولازم است خطبه پيش از نماز باشد، پس اگر نماز را پيش از دو خطبه شروع كرد، صحيح نخواهد بود وخواندن خطبه پيش از زوال آفتاب جائز نيست و بايد كسي كه خطبه را مي خواند هنگام خواندن ايستاده باشد ونشسته خواندن صحيح نمي باشد، وفاصله انداختن بين دو خطبه به نشستن لازم وواجب است و بايد نشستن مختصر وخفيف باشد ولازم است امام جماعت وخطيب يك نفر باشد واحوط آن است كه خطبه را با طهارت بخواند، ومقدار واجب از خطبه بايد عربي باشد ولي در مازاد آن معتبر نيست و اگر حاضرين زبان عربي ندانند مي تواند براي آنان ترجمه نمايد.

سوم آن كه مسافت بين دو نماز جمعه كمتر از يك فرسخ نباشد، پس هرگاه نماز جمعه ديگري در مسافت كمتر از يك فرسخ بر پا باشد ومقارن هم بودند هر دو باطل مي شوند و اگر يكي سبقت بر ديگري داشت هر چند به تكبيرة الاحرام باشد صحيح ودومي باطل خواهد بود.

ولي هرگاه پس از برگزاري نماز جمعه كشف شود كه نماز جمعه ديگري بر او سابق يا مقارن به كمتر از يك فرسخ بر پا بوده، اشكالي ندارد چه در وقت معلوم شود يا در خارج آن، ومانع بودن كمتر از يك فرسخ در صورتي است كه هر دو نماز بجز اين جهت صحيح باشد ومانعيّت نماز غير صحيح، محلّ اشكال است.

*مسأله 1501- هرگاه نماز جمعه اي كه واجد شرائط است بر پا شود مي توان شركت كرد و به رجاء مطلوبيّت آورد گرچه اظهر آن است كه كفايت از ظهر نمي كند وعدّه اي كه مي خواهند شركت كنند بايد واجد شرائطي كه گفته مي شود باشند:

اوّل آن كه مكلّف مرد باشد زيرا براي زن حضور در نماز جمعه وجوب ندارد.

دوم آزاد باشد پس بر بنده، نماز جمعه وجوب ندارد.

سوم عاقل باشد.

چهارم سلامت از بيماري وكوري داشته باشد.

پنجم پير نباشد.

ششم هوا باراني نباشد.

هفتم آن كه بين جاي شخص وجايي كه نماز جمعه بر پا مي شود بيش از دو فرسخ فاصله نباشد.

هشتم آن كه حضور براي او حرجي نباشد.

*مسأله 1502- خواندن نماز ظهر براي كسي كه به نماز جمعه شركت نكرده در اوّل وقت فضيلت، اشكالي ندارد گرچه تأخير انداختن جهت مراعات احتياط بهتر است.

*مسأله 1503- حرف زدن در هنگام خطبه جائز نيست، امام باشد يا مأموم، چنانچه حرف زد مرتكب حرام شده ولي موجب بطلان خطبه ونماز نمي شود.

*مسأله 1504- گوش دادن به دو خطبه بنابر احتياط، واجب است چون به منزلة دو ركعت نماز است گرچه اگر گوش نداد موجب بطلان نماز نمي شود.

*مسأله 1505- اذان دوم روز جمعه بدعت وحرام مي باشد واين همان اذاني است كه در عرف مردم اذان سوم ناميده مي شود وعامّه به آن عمل مي كنند.

*مسأله 1506# بنابر احتياط مستحبّ خريد وفروش را در وقت نداء «نماز جمعه» ترك نمايند.