نماز جماعت

*مسأله 1408- مستحبّ است نمازهاي واجب خصوصاً نمازهاي يوميّه را به جماعت بخوانند و در نماز صبح ومغرب وعشاء خصوصاً براي همسايه مسجد و كسي كه صداي اذان مسجد را مي شنود، بيشتر سفارش شده است.

*مسأله 1409- اگر يك نفر بامام جماعت اقتدا كند، هر ركعت از نماز آنان ثواب صد وپنجاه نماز دارد و اگر دو نفر اقتدا كنند هر ركعتي ثواب ششصد نماز دارد و هرچه بيشتر شوند ثواب نمازشان بيشتر مي شود تا به ده نفر برسند وعده آنان كه از ده گذشت، اگر تمام آسمانها كاغذ ودرياها مركّب ودرختها قلم وجن وانس وملائكه نويسنده شوند، نمي توانند ثواب يك ركعت آن را بنويسند.

*مسأله 1410- حاضر نشدن به نماز جماعت از روي بي اعتنايي جائز نيست، وسزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند.

*مسأله 1411- مستحبّ است انسان صبر كند كه نماز را به جماعت بخواند ونماز جماعت از نماز اوّل وقت كه فرادي يعني تنها خوانده مي شود، بهتر است و نيز نماز جماعتي را كه مختصر بخوانند از نماز فرادي كه آن را طول بدهند بهتر مي باشد.

*مسأله 1412- وقتي كه جماعت برپا مي شود، مستحبّ است كسي كه نمازش را فرادي خوانده دوباره با جماعت بخواند و اگر بعد بفهمد كه نماز اوّلش باطل بوده نماز دوم كافي است.

*مسأله 1413- اگر امام يا مأموم بخواهد نمازي را كه به جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند، اشكال دارد.

*مسأله 1414- كسي كه در نماز وسواس دارد وفقط در صورتي كه نماز را با جماعت بخواند، از وسواس راحت مي شود، بايد نماز را با جماعت بخواند در صورتي كه وسواسي او بحدّي است كه مبطل نماز باشد.

*مسأله 1415- اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر كند كه نماز را به جماعت بخواند، خواندن نماز جماعت بر او واجب مي شود اگر امر آنها از روي شفقت باشد.

*مسأله 1416- نماز مستحبّ را نمي شود به جماعت خواند، مگر نماز استسقاء كه براي آمدن باران مي خوانند ونمازي كه واجب بوده و به جهتي مستحبّ شده است، مانند نمازعيد فطر وقربان كه در زمان حضور امام واجب بوده و به واسطه غائب شدن ايشان مستحبّ مي باشد.

*مسأله 1417- موقعي كه امام جماعت، نماز يوميّه مي خواند هر كدام از نمازهاي يوميّه را مي شود به او اقتدا كرد ولي اگر نماز يوميه اش را احتياطاً دوباره مي خواند، اقتدا كردن به او جائز نيست.

*مسأله 1418- اگر امام جماعت قضاي نماز يوميّه خود را مي خواند، مي شود به او اقتدا كرد ولي اگر نمازش را احتياطاً قضا مي كند يا قضاي نماز كس ديگري را مي خواند، اقتداي به او جائز نيست.

*مسأله 1419- اگر انسان نداند نمازي را كه امام مي خواند نماز واجب يوميه است يا نماز مستحب، نمي تواند به او اقتدا كند.

*مسأله 1420- اگر امام در محراب باشد و كسي پشت سر اقتدا نكرده باشد، كساني كه دو طرف محراب ايستاده اند و به واسطه ديوار محراب امام را نمي بينند، نمي توانند اقتدا كنند وامّا اگر كسي پشت سرامام اقتدا كرده باشد، اقتدا كردن كساني كه دو طرف او ايستاده اند و به واسطه ديوار محراب امام را نمي بينند، اشكال ندارد.

*مسأله 1421- اگر به واسطه درازاي صف اوّل، كساني كه دو طرف صف ايستاده اند، امام را نبينند مي توانند اقتدا كنند و نيز اگر به واسطه درازاي يكي از صفهاي ديگر كساني كه دو طرف آن ايستاده اند، صف جلوي خود را نبينند مي توانند اقتدا نمايند.

*مسأله 1422- اگر صفهاي جماعت تا درب مسجد برسد، كسي كه مقابل درب پشت صف ايستاده نمازش صحيح است و نيز نماز كساني كه پشت سر او اقتدا مي كنند صحيح مي باشد، و نيز نماز كساني كه دو طرف او ايستاده اند وصف جلو را نمي بينند، اشكال ندارد.

*مسأله 1423- كسي كه پشت ستون ايستاده، اگر از طرف راست يا چپ به واسطه مأموم ديگر به امام متصل نباشد ، نمي تواند اقتدا كند.

*مسأله 1424- جاي ايستادن امام بايد از جاي مأموم بلندتر نباشد، ولي اگر مكان امام مقدار كمتر از يك وجب بلندتر باشد، اشكال ندارد و نيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفي كه بلندتر است بايستد در صورتي كه سراشيبي آن زياد نباشد و طوري باشد كه به آن زمين مسطح بگويند، مانعي ندارد.

*مسأله 1425- اگر جاي مأموم بلندتر از جاي امام باشد اشكال ندارد، ولي اگر قدري بلند باشد كه نگويند اجتماع كرده اند، جماعت صحيح نيست.

*مسأله 1426- اگر بين كساني كه در يك صف ايستاده اند بچه مميّز يعني بچه اي كه خوب وبد را مي فهمد فاصله شود، چنانچه ندانند نماز او باطل است مي توانند اقتدا كنند.

*مسأله 1427- بعد از تكبير امام اگر صف جلو آماده نماز وتكبير گفتن آنان نزديك باشد، كسي كه در صف بعد ايستاده، مي تواند تكبير بگويد.

*مسأله 1428- اگر بداند نماز يك صف از صفهاي جلو باطل است، در صفهاي بعد نمي تواند اقتدا كند، ولي اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه مي تواند اقتدا نمايد.

*مسأله 1429- هرگاه بداند نماز امام باطل است مثلاً بداند امام وضو ندارد، اگرچه خود امام ملتفت نباشد، نمي تواند به او اقتدا كند.

*مسأله 1430- اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده، يا كافر بوده، يا به جهتي نمازش باطل بوده، مثلاً بي وضو نماز خوانده، نمازش صحيح است.

*مسأله 1431- اگر در بين نماز شك كند كه اقتدا كرده يا نه، در تمام حالات بايد نماز را به نيّت فرادي تمام نمايد.

*مسأله 1432- در جميع حالات جائز است كه در بين نماز جماعت نيّت فرادي بنمايد.

*مسأله 1433- اگر مأموم بعد از حمد وسوره امام نيّت فرادي كند، لازم نيست حمد وسوره را بخواند، ولي اگر پيش از تمام شدن حمد وسوره نيّت فرادي نمايد، بايد مقداري را كه امام نخوانده بخواند اگرچه بنابر احتياط مستحبّ در اين صورت قرائت را اعاده نمايد.

*مسأله 1434- اگر در بين نماز جماعت نيّت فرادي نمايد، نمي تواند دوباره نيّت جماعت كند ولي اگر مردد شود كه نيّت فرادي كند يا نه و بعد تصميم بگيرد كه نماز را با جماعت تمام كند، نمازش صحيح است.

*مسأله 1435- اگر شك كند كه نيّت فرادي كرده يا نه، بايد بنا بگذارد كه نيّت فرادي نكرده است.

*مسأله 1436- اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و به ركوع امام برسد، اگرچه ذكر امام تمام شده باشد، نمازش صحيح است ويك ركعت حساب مي شود، امّا اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد نمازش باطل است.

*مسأله 1437- اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و به مقدار ركوع خم شود وشك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه، نمازش باطل است، گرچه احتياط اتمام نماز و اعاده آن است.

*مسأله 1438- اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و پيش از آن كه به اندازه ركوع خم شود، امام سر از ركوع بردارد مخيّر است بين اين كه بايستد تا امام براي ركعت بعد برخيزد و آن را ركعت اوّل نماز خود حساب كند، وبين اين كه نيّت فرادي نمايدولي اگر برخاستن امام به قدري طول بكشد كه نگويند اين شخص نماز جماعت مي خواند، بايد نيّت فرادي نمايد.

*مسأله 1439- اگر اوّل نماز يا بين حمد وسوره اقتدا كند و پيش از آن كه به ركوع رود، امام سر از ركوع بردارد نماز او صحيح است.

*مسأله 1440- اگر موقعي برسد كه امام مشغول خواندن تشهّد آخر نماز است، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد، بايد بعد از نيّت وگفتن تكبيرة الاحرام بنشيند وتشهّد را با امام بخواند ولي سلام را نگويد وصبر كند تا امام سلام نماز را بدهد، بعد بايستد وبدون آن كه دوباره نيّت كند و تكبير بگويد حمد وسوره را بخواند و آن را ركعت اوّل نماز خود حساب كند.

*مسأله 1441- مأموم نبايد جلوتر از امام بايستد بلكه احتياط واجب آن است كه مساوي هم نايستد ولي اگر قد او بلندتر از امام است، بنابر احتياط واجب بايد طوري بايستد كه در ركوع وسجود جلوتر از امام نباشد.

*مسأله 1442- در نماز جماعت بايد بين مأموم وامام پرده ومانند آن كه پشت آن ديده نمي شود فاصله نباشد و همچنين است بين انسان ومأموم ديگري كه انسان به واسطه او به امام متصل شده است، ولي اگر امام مرد ومأموم زن باشد، چنانچه بين آن زن وامام يا بين آن زن ومأموم ديگري كه مرد است، و زن به واسطه او به امام متصل شده است پرده ومانند آن باشد، اشكال ندارد.

*مسأله 1443- اگر بعد از شروع به نماز بين مأموم و امام و يا بين مأموم و كسي كه به واسطه او متصل به امام است، پرده يا چيز ديگري كه پشت آن را نمي توان ديد فاصله شود، نماز مأموم بعنوان جماعت باطل است.

*مسأله 1444- واجب آن است كه بين جاي سجده مأموم وجاي ايستادن امام بيشتر از يك گام معمولي فاصله نباشد، و نيز اگر انسان به واسطه مأمومي كه جلوي او ايستاده به امام متصل باشد، واجب است كه فاصله جاي سجده اش از جاي ايستادن او بيشتر از يك گام معمولي نباشد، و احتياط مستحبّ آن است كه جاي سجده مأموم با جاي كسي كه جلوي او ايستاده، هيچ فاصله نداشته باشد.

*مسأله 1445- اگر مأموم به واسطه كسي كه طرف راست يا چپ او اقتدا كرده به امام متّصل باشد و از جلو به امام متصل نباشد ، بنابر احتياط واجب بايد با كسي كه در طرف راست يا چپ او اقتدا كرده، بيشتر از يك گام معمولي فاصله نداشته باشد.

*مسأله 1446- اگر در نماز، بين مأموم وامام، يا بين مأموم و كسي كه مأموم به واسطه او به امام متصل است بيشتر از يك گام فاصله پيدا شود، چنانچه فوراً هم قصد فرادي نكند، نماز جماعتش باطل است ولي فرادي حساب مي شود اگر بوظيفه آن عمل كند.

*مسأله 1447- اگر نماز همه كساني كه در صف جلو هستند تمام شود، يا همه نيّت فرادي نمايند، چنانچه فوراً براي نماز ديگري بامام اقتدا كنند، جماعت صف بعد صحيح است والاّ كساني كه در صف بعد ايستاده اند نمازشان قهراً فرادي مي شود.

*مسأله 1448- اگر در ركعت دوم اقتدا كند، لازم نيست حمد وسوره را بخواند ولي قنوت وتشهّد را با امام مي خواند و احتياط آن است كه موقع خواندن تشهّد انگشتان دست وسينه پا را به زمين بگذارد وزانوها را بلند كند و بايد بعد از تشهّد با امام برخيزد وحمد وسوره را بخواند و اگر براي سوره وقت ندارد، حمد را تمام كند و اگر در ركوع به امام هم نمي رسد احوط آن است كه قصد فرادي كند.

*مسأله 1449- اگر موقعي كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتي است، اقتدا كند بايد در ركعت دوم نمازش كه ركعت سوم امام است بعد از دو سجده بنشيند وتشهّد را به مقدار واجب بخواند وبرخيزد و چنانچه براي گفتن سه مرتبه تسبيحات وقت ندارد، يك مرتبه بگويد و در ركوع خود را به امام برساند.

*مسأله 1450- اگر در ركعت سوم يا چهارم باشد ومأموم بداند كه اگر اقتدا كند وحمد را بخواند به ركوع امام نمي رسد، بنابر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام به ركوع رود، بعد اقتدا نمايد.

*مسأله 1451- اگر در ركعت سوم يا چهارم امام اقتدا كند، بايد حمد وسوره را بخواند و اگر براي سوره وقت ندارد، بايد حمد را تمام كند و در ركوع يا سجده خود را به امام برساند، ولي اگر در سجده به امام برسد، احتياطاً نماز را قصد فرادي كند.

*مسأله 1452- كسي كه مي داند اگر سوره يا قنوت را تمام كند به ركوع امام نمي رسد، چنانچه عمداً سوره يا قنوت را بخواند و به ركوع نرسد نمازش صحيح است وفرادي مي شود.

*مسأله 1453- كسي كه اطمينان دارد كه اگر سوره را شروع كند يا تمام نمايد به ركوع امام مي رسد، احتياط واجب آن است كه سوره را شروع كند يا اگر شروع كرده تمام نمايد.

*مسأله 1454- كسي كه يقين دارد اگر سوره را بخواند به ركوع امام مي رسد، چنانچه سوره را بخواند و به ركوع نرسد، نمازش صحيح است.

*مسأله 1455- اگر امام ايستاده باشد ومأموم نداند كه در كدام ركعت است، مي تواند اقتدا كند ولي بايد حمد وسوره را به قصد قربت بخواند اگرچه بعد بفهمد كه امام در ركعت اوّل يا دوم بوده، نمازش صحيح است.

*مسأله 1456- اگر بخيال اين كه امام در ركعت اوّل يا دوم است، حمد وسوره نخواند و بعد از ركوع بفهمد كه در ركعت سوم يا چهارم بوده نمازش صحيح است ولي اگر پيش از ركوع بفهمد، بايد حمد وسوره را بخواند و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در ركوع خود را به امام برساند وگرنه احتياطاً قصد فرادي نمايد.

*مسأله 1457- اگر بخيال اين كه امام در ركعت سوم يا چهارم است حمد وسوره بخواند و پيش از ركوع يا بعد از آن بفهمد كه در ركعت اوّل يا دوم بوده، نمازش صحيح است و اگر در بين حمد وسوره بفهمد لازم نيست آنها را تمام كند.

*مسأله 1458- اگر موقعي كه مشغول نماز مستحبّي است جماعت برپا شود، چنانچه اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحبّ است نماز را رها كند ومشغول نماز جماعت شود، بلكه اگر اطمينان نداشته باشد كه به ركعت اوّل برسد مستحبّ است به همين دستور رفتار نمايد.

*مسأله 1459- اگر موقعي كه مشغول نماز سه ركعتي يا چهار ركعتي است، جماعت برپا شود چنانچه ركعت سوم را شروع نكرده واطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت برسد، مستحبّ است به نيّت نماز مستحبّي نماز را دو ركعتي تمام كند وخود را به جماعت برساند.

*مسأله 1460- اگر نماز امام تمام شود ومأموم مشغول تشهّد يا سلام اوّل باشد، لازم نيست نيّت فرادي كند.

*مسأله 1461- كسي كه يك ركعت از امام عقب مانده بنابر احتياط مستحب وقتي امام تشهّد ركعت آخر را مي خواند، انگشتان دست وسينه پا را بزمين بگذارد وزانوها رابلند نگهدارد و صبر كند تا امام سلام نماز را بگويد و بعد برخيزد.

شرائط امام جماعت

*مسأله 1462- امام جماعت بايد بالغ و عاقل و شيعه دوازده امامي و عادل و حلال زاده باشد و نماز را بطور صحيح بخواند، و نيز اگر مأموم مرد است، امام او هم بايد مرد باشد واقتدا كردن بچه مميّز كه خوب و بد را مي فهمد به بچه مميّز ديگر اشكال ندارد و لكن اقتدا كردن شخص بالغ به بچه مميّز اشكال دارد.

*مسأله 1463- امامي را كه عادل مي دانسته، اگر شك كند به عدالت خود باقي است يا نه، مي تواند به او اقتدا نمايد.

*مسأله 1464- كسي كه ايستاده نماز مي خواند، نمي تواند به كسي كه نشسته يا خوابيده نماز مي خواند، اقتدا كند و كسي كه نشسته نماز مي خواند، نمي تواند به كسي كه خوابيده نماز مي خواند اقتدا كند.

*مسأله 1465- كسي كه نشسته يا خوابيده نماز مي خواند، مي تواند به كسي كه نشسته نماز مي خواند اقتدا كند و كسي كه خوابيده نماز مي خواند مي تواند به كسي كه خوابيده نماز مي خواند اقتدا نمايد.

*مسأله 1466- اگر امام جماعت به واسطه عذري با لباس نجس يا با تيمّم يا با وضوي جبيره اي نماز بخواند، مي شود به او اقتدا كرد.

*مسأله 1467- اگر امام مرضي دارد كه نمي تواند از بيرون آمدن بول وغائط خودداري كند، مي شود به او اقتدا كرد و نيز زني كه مستحاضه نيست مي تواند به زن مستحاضه اقتدا نمايد.

*مسأله 1468- بنابر احتياط مستحبّ كسي كه مرض خوره يا پيسي دارد نبايد امام جماعت شود.