ركوع

*مسأله 1031- در هر ركعت بعد از قرائت بايد به اندازه اي خم شود كه بتواند دست را به زانو بگذارد واين عمل را ركوع مي گويند بلكه اگر اطراف انگشتها به زانو برسد كافي است.

*مسأله 1032- اگر به اندازه ركوع خم شود، ولي دستها را بزانو نگذارد اشكال ندارد.

*مسأله 1033- هرگاه ركوع را به طور غير معمول بجا آورد، مثلاً به چپ يا راست خم شود، اگرچه دستهاي او به زانو برسد، صحيح نيست.

*مسأله 1034- خم شدن بايد به قصد ركوع باشد، پس اگر به قصد كار ديگر مثلاً براي كشتن جانور خم شود، نمي تواند آن را ركوع حساب كند، بلكه بايد بايستد و دوباره براي ركوع خم شود و به واسطه اين عمل، ركن زياد نشده ونماز باطل نمي شود.

*مسأله 1035- كسي كه دست يا زانوي او با دست وزانوي ديگران فرق دارد، مثلاً دستش خيلي بلند است كه اگر كمي خم شود به زانو مي رسد، يا زانوي او پايين تر از زانوي ديگران است كه بايد خيلي خم شود تا دستش به زانو برسد، بايد به اندازه معمول خم شود.

*مسأله 1036- كسي كه نشسته ركوع مي كند، بايد خم شود به اندازه اي كه در حال ركوع قيامي خم مي شود و بهتر آن است كه خم شدن به اندازه اي باشد كه كمرش راست شود.

*مسأله 1037- در ركوع بايد، سه مرتبه «سُبْحانَ اللّهِ» يا يك مرتبه «سُبْحانَ رَبِّيَ العَظيمِ وَبِحَمْدِهِ» بگويد و احتياطاً هر ذكري كفايت نمي كند بلكه درتنگي وقت و در حال ناچاري گفتن يك سبحان اللّه محل اشكال است پس احتياطاً تسبيح كبير را يكبار بگويد.

*مسأله 1038- ذكر ركوع بايد دنبال هم و به عربي صحيح گفته شود ومستحبّ است آن را سه يا پنج يا هفت مرتبه بلكه بيشتر بگويند.

*مسأله 1039- در ركوع بايد به مقدار ذكر واجب، بدن آرام باشد و در ذكر مستحبّ هم اگر آن را به قصد ذكري كه براي ركوع دستور داده اند، بگويد بنابر احتياط واجب، آرام بودن بدن لازم است.

*مسأله 1040- اگر موقعي كه ذكر واجب ركوع را مي گويد بي اختيار به قدري حركت كند كه ازحال آرام بودن بدن خارج شود، بايد ساكت شود و بعد از آرام گرفتن بدن، دوباره ذكر را بگويد ولي اگر كمي حركت كند كه از حال آرام بودن بدن خارج نشود يا انگشتان را حركت دهد اشكال ندارد.

*مسأله 1041- اگر پيش از آن كه به مقدار ركوع خم شود وبدن آرام گيرد عمداً ذكر ركوع را بگويد، نمازش باطل است.

*مسأله 1042- اگر پيش از تمام شدن ذكر واجب، عمداً سر از ركوع بردارد نمازش باطل است و اگر سهواً سر بر دارد، چنانچه پيش از آن كه از حال ركوع خارج شود يادش بيايد كه ذكر ركوع را تمام نكرده، بايد در حال آرامي بدن دوباره ذكر را بگويد، و اگر بعد از آن كه از حال ركوع خارج شد يادش بيايد، نماز او صحيح است.

*مسأله 1043- اگر نتواند به مقدار ذكر در ركوع بماند، احتياط واجب آن است كه بقيّه آن را درحال برخاستن بگويد به قصد قربة مطلقة ورجاءً.

*مسأله 1044- اگر به واسطه مرض ومانند آن، در ركوع آرام نگيرد نماز صحيح است ولي بايد پيش از آن كه از حال ركوع خارج شود، ذكر واجب يعني «سُبْحانَ رَبِّيَ العَظيمِ وَبِحَمْدِهِ» يا سه مرتبه «سُبْحانَ اللّه» بگويد.

*مسأله 1045- هرگاه نتواند به اندازه ركوع خم شود، بايد به چيزي تكيه دهد وركوع كند و اگر موقعي هم كه تكيه داده، نتواند بطور معمول ركوع كند، بايد به هر اندازه مي تواند خم شود و اگر هيچ نتواند خم شود، بايد موقع ركوع بنشيند ونشسته ركوع كند و احتياط واجب آن است كه نماز ديگري هم بخواند وبراي ركوع در حال ايستادن آن با سر اشاره نمايد.

*مسأله 1046- كسي كه مي تواند ايستاده نماز بخواند، اگر درحال ايستاده يا نشسته نتواند ركوع كند، بايد ايستاده نماز بخواند وبراي ركوع با سر اشاره كند و اگرنتواند اشاره كند، به نيّت ركوع چشم ها را هم بگذارد وذكر آنها را بگويد و به نيّت برخاستن از ركوع، چشم ها را باز كند و اگر از اين هم عاجز است، بايد در قلب نيّت ركوع كند و ذكر آن را بگويد.

*مسأله 1047- كسي كه نمي تواند ايستاده يا نشسته ركوع كند وبراي ركوع فقط مي تواند در حالي كه نشسته است كمي خم شود، يا در حالي كه ايستاده است با سر اشاره كند، بايد نشسته نماز بخواند وبراي ركوع ولو كمي مي تواند خم شود و احتياط مستحبّ آن است كه نماز را تكرار كند و ايستاده و با اشاره سر بخواند.

*مسأله 1048- اگر بعد از رسيدن بحدّ ركوع وآرام گرفتن بدن سر بردارد و دو مرتبه به اندازه ركوع خم شود نمازش باطل است ولي اگر بعد از آن كه به اندازه ركوع خم شد وبدنش آرام گرفت، به قدري خم شود كه از اندازه ركوع بگذرد ودوباره به ركوع برگردد چون ركوع زياد نشده، نمازش باطل نيست.

*مسأله 1049- بعد از تمام شدن ذكر ركوع بايد راست بايستد و بعد از آن كه بدن آرام گرفت به سجده رود و اگر عمداً پيش از ايستادن يا پيش از آرام گرفتن بدن به سجده رود نمازش باطل است.

*مسأله 1050- اگر ركوع را فراموش كند و پيش از آن كه به سجده برسد، يادش بيايد، بايستد و بعد ركوع رود و چنانچه به حالت خميدگي به ركوع برگردد، نمازش باطل است.

*مسأله 1051- اگر بعد از آن كه پيشاني به زمين رسيد، يادش بيايد كه ركوع نكرده، بايد بايستد وركوع كند ونماز را تمام كند ودو سجده سهو بجا آورد به جهت زياد كردن سجده و احتياط واجب آن است كه نماز را اعاده كند.

*مسأله 1052- احتياط واجب آن است كه پيش از رفتن به ركوع در حالي كه راست ايستاده، تكبير بگويد ومستحبّ است در ركوع زانوها را به عقب دهد وپشت را صاف نگهدارد وگردن را بكشد ومساوي پشت نگهدارد وبين دو قدم را نگاه كند و پيش از ذكر يا بعد از آن صلوات بفرستد ولي آن را به نيّت ذكر ركوع نگويد و بعد از آن كه از ركوع برخاست وراست ايستاد، در حال آرامي بدن بگويد: «سَمِعَ اللّهُ لِمَنْ حَمِدَهُ».

*مسأله 1053- مستحبّ است در ركوع، زنها دست را از زانو بالاتر بگذارند وزانوها را به عقب ندهند.