شرط هشتم
آنكه به حد ترخص برسد يعني از وطنش يا جايي كه قصد كرده ده روز در آنجا بماند ، به قدري دور شود كه اهل شهر را نبيند وصداي اذان آن را نشنود

ولي بايد در هوا غبار يا چيز ديگري نباشد كه از ديدن اهل وشنيدن اذان جلوگيري كند ولازم نيست بقدري دور شود كه مناره ها وگنبدها را نبيند ، يا ديوارها هيچ پيدا نباشد ، بلكه همينقدر كه اهالي كاملا معلوم نباشند ، كافي است

مسأله 1325 - كسي كه به سفر مي رود اگر به جايي برسد كه اذان را نشنود ولي اهل شهر را ببيند يا اهل را نبيند وصداي اذان را بشنود ، چنانچه بخواهد در آنجا نماز بخواند ، بنابر احتياط واجب بايد هم شكسته وهم تمام بخواند

مسأله 1326 - مسافري كه به وطنش برمي گردد ، وقتي اهل وطن خود را ببيند وصداي اذان آن را بشنود ، بايد نماز را تمام بخواند

ومسافري كه مي خواهد ده روز در جايي بماند تا وقتي وارد آن محل نشده بايد نماز را شكسته بخواند ولو در جايي باشد كه اهل آنجا را ببيند وصداي اذانش را بشنود

/ صفحة 235 / مسأله 1327 - هرگاه شهر در بلندي باشد كه از دور اهالي ديده شوند ، يا بقدري گود باشد كه اگر انسان كمي دور شود اهل آن را نبيند ، كسي كه از آن شهر مسافرت مي كند ، وقتي به اندازه اي دور شود كه اگر آن شهر در زمين هموار بود ، اهلش از آنجا ديده نمي شدند ، بايد نماز خود را شكسته بخواند

ونيز اگر پستي وبلندي خانهها بيشتر از معمول باشد ، بايد ملاحظه معمول را بنمايد

مسأله 1328 - اگر از محلي مسافرت كند كه اهل ندارد

وقتي به جايي برسد كه اگر آن محل اهل داشت از آنجا ديده نمي شد ، بايد نماز را شكسته بخواند

مسأله 1329 - اگر بقدري دور شود كه نداند صدايي را كه مي شنود صداي اذان است يا صداي ديگر ، بايد نماز را شكسته بخواند

ولي اگر بفهمد اذان مي گويند وكلمات آن را تشخيص ندهد ، بايد تمام بخواند

مسأله 1330 - اگر بقدري دور شود كه اذان خانهها را نشنود ولي اذان شهر را كه معمولا در جاي بلند مي گويند بشنود ، نماز را شكسته بخواند

مسأله 1331 - اگر به جايي برسد كه اذان شهر را كه معمولا در جاي بلند مي گويند نشنود ولي اذاني را كه در جاي خيلي بلند مي گويند بشنود ، بايد نماز را شكسته بخواند

مسأله 1332 - اگر چشم يا گوش او يا صداي اذان غير معمولي باشد ، در جايي بايد نماز را شكسته بخواند كه چشم متوسط ، اهالي را نبيند وگوش متوسط ، صداي اذان معمولي را نشنود

مسأله 1333 - اگر موقعي كه سفر مي رود شك كند كه به حد ترخص يعني جايي كه اذان را نشنود واهل را نبيند ، رسيده يا نه ، بايد نماز را تمام بخواند

ودر موقع برگشتن ، اگر شك كند كه به حد ترخص رسيده يا نه ، بايد شكسته بخواند

/ صفحة 236 / مسأله 1334 - مسافري كه درسفر از وطن خود عبور مي كند ، وقتي به جايي برسد كه اهل وطن خود را ببيند وصداي اذان آن را بشنود ، بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1335 - مسافري كه در بين مسافرت به وطنش رسيده ، تا وقتي در آنجا هست بايد نماز را تمام بخواند

ولي اگر بخواهد از آنجا هشت فرسخ برود ، يا چهار فرسخ برود وقبل از ماندن ده روز برگردد ، وقتي به جايي برسد كه اهل وطن را نبيند وصداي اذان آن را نشنود ، بايد نماز را شكسته بخواند

مسأله 1336 - جايي را كه انسان براي اقامت وزندگي خود اختيار كرده وطن اوست ، چه در آنجا به دنيا آمده ووطن پدر ومادرش باشد ، يا خودش آنجا را براي زندگي اختيار كرده باشد

مسأله 1337 - اگر قصد دارد در جايي كه وطن اصليش نيست مدتي بماند و بعد به جاي ديگر رود ، آنجا وطن او حساب نمي شود

مسأله 1338 - جايي را كه انسان محل زندگي خود قرار داده ومثل كسي كه آنجا وطن اوست در آنجا زندگي مي كند مانند اكثر طلابي كه در حوزه هاي علميه ساكن مي باشند كه اگر مسافرتي براي او پيش آيد ، دوباره به همانجا برمي گردد ، اگر چه قصد نداشته باشد كه هميشه در آنجا بماند ، وطن او حساب مي شود يعني در حكم وطن است

مسأله 1339 - كسي كه در دو محل زندگي مي كند ، مثلا شش ماه در شهري وشش ماه در شهر ديگر مي ماند ، هر دو وطن اوست ، ونيز كسي كه بيشتر از دو محل را براي زندگي خود اختيار كرده باشد ، همه آنها وطن او حساب مي شود

مسأله 1340 - كسي كه در جايي ملك دارد ، ولو موقعي كه آن ملك را دارد شش ماه با قصد توطن در آنجا بماند حكم كسي است كه ملك ندارد تا وقتي كه از آن محل اعراض ننموده ، هر وقت در مسافرت به آنجا برسد بايد نماز را تمام / صفحة 237 / بخواند واگر از آن محل اعراض نموده باشد بايد شكسته بخواند

مسأله 1341 - اگر به جايي برسد كه وطن او بوده واز آنجا صرف نظر كرده ، نبايد نماز را تمام بخواند ، اگر چه وطن ديگري هم براي خود اختيار نكرده باشد

مسأله 1342 - مسافري كه قصد دارد ، ده روز پشت سر هم در جايي بماند ، يا مي داند كه بدون اختيار ده روز در جايي مي ماند ، در آن محل بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1343 - مسافري كه مي خواهد ده روز در جايي بماند ، لازم نيست قصد ماندن شب اول يا شب يازدهم را داشته باشد وهمين كه قصد كند از اول آفتاب روز اول تا غروب روز دهم بماند ، بايد نماز را تمام بخواند ، وهمچنين اگر مثلا قصدش اين باشد كه از ظهر روز اول تا ظهر روز يازدهم بماند ، بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1344 - مسافري كه مي خواهد ده روز در جايي بماند ، در صورتي بايد نماز را تمام بخواند كه بخواهد تمام ده روز را در يكجا بماند پس اگر بخواهد مثلا ده روز در نجف وكوفه يا در تهران وشميران بماند ، بايد نماز را شكسته بخواند

مسأله 1345 - مسافري كه مي خواهد ده روز در محلي بماند ، اگر از اول قصد داشته باشد كه در بين ده روز به اطراف آنجا برود ، چنانچه جايي كه مي خواهد برود بقدري دور باشد كه از آنجا صداي اذان آن محل را نشنود وديوار آن را نبيند ، اگر چه بخواهد همان روزي كه مي رود برگردد ، بايد در تمام ده روز نماز را شكسته بخواند واگر به اين مقدار دور نباشد بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1346 - مسافري كه تصميم ندارد ده روز در جايي بماند مثلا قصدش اين است كه اگر رفيقش بيايد ، يا منزل خوبي پيدا كند ، ده روز بماند ، بايد نماز را شكسته بخواند

/ صفحة 238 / مسأله 1347 - كسي كه تصميم دارد ، ده روز در جايي بماند ، اگر چه احتمال غير عقلايي بدهد كه براي ماندن او مانعي برسد ، بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1348 - اگر مسافر بداند كه مثلا ده روز يا بيشتر به آخر ماه مانده وقصد كند كه تا آخر ماه در جايي بماند ، بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1349 - اگر مسافر قصد كند ده روز در جايي بماند چنانچه پيش از خواندن يك نماز چهار ركعتي از ماندن منصرف شود ، يا مردد شود كه در آنجا بماند يا به جاي ديگر برود ، بايد نماز را شكسته بخواند ، واگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي از ماندن منصرف شود ، يا مردد شود ، تا وقتي در آنجا هست بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1350 - مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند ، اگر روزه بگيرد وبعد از ظهر از ماندن در آنجا منصرف شود ، چنانچه يك نماز چهار ركعتي خوانده باشد ، روزه اش صحيح است وتا وقتي در آنجا هست بايد نمازهاي خود را تمام بخواند

واگر يك نماز چهار ركعتي نخوانده باشد ، روزه آن روزش صحيح است ، اما نمازهاي خود را بايد شكسته بخواند وروزهاي بعد هم نمي تواند روزه بگيرد

مسأله 1351 - مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند ، اگر از ماندن منصرف شود وشك كند پيش از آنكه از قصد ماندن برگردد ، يك نماز چهار ركعتي خوانده يا نه ، بايد نمازهاي خود را شكسته بخواند

مسأله 1352 - اگر مسافر به نيت اينكه نماز را شكسته بخواند ، مشغول نماز شود ودر بين نماز تصميم بگيرد كه ده روز يا بيشتر بماند ، بايد نماز را چهار ركعتي تمام نمايد

مسأله 1353 - مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند ، اگر در بين نماز چهار ركعتي از قصد خود برگردد ، چنانچه مشغول ركعت سوم نشده ، بايد نماز را دو ركعتي تمام نمايد وبقيه نمازهاي خود را شكسته بخواند

واگر مشغول ركعت / صفحة 239 / سوم شده وبه ركوع نرفته نمازش صحيح است وبايد بنشيند ونماز را دو ركعتي سلام دهد ، وتا وقتي در آنجا است ، بايد نماز را شكسته بخواند واگر به ركوع ركعت سوم رفته نمازش باطل است وتا در آنجا هست نمازهايش را بايد شكسته بجا آورد

مسأله 1354 - مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند ، اگر بيشتر از ده روز در آنجا بماند ، تا وقتي مسافرت نكرده ، بايد نمازش را تمام بخواند ولازم نيست دوباره قصد ماندن ده روز كند

مسأله 1355 - مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند ، بايد روزه واجب را بگيرد ومي تواند روزه مستحبي را هم بجا آورد ونماز جمعه ونافله ظهر وعصر وعشا را هم بخواند

مسأله 1356 - مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند ، اگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي يا بعد از ماندن ده روز اگر چه نماز نخوانده باشد بخواهد به جايي كه كمتر از چهار فرسخ است برود وبرگردد ودوباره در جاي اول خود ده روز بماند يا كمتر ولي آنجا را مبدأ مسافرت خواهد قرار داد از وقتي كه مي رود تا برمي گردد وبعد از برگشتن بايد نماز را تمام بخواند

ولي اگر نخواهد بعد از برگشتن ده روز بماند وبرگشتن به محل اقامت فقط از آن جهت است كه واقع در مسير مسافرت است در موقع رفتن به آنجايي كه كمتر از چهار فرسخ است ودر مدتي كه آنجا مي ماند ، تمام مي خواند ودر موقع برگشتن وبعد از آنكه برگشت بايد نماز را شكسته بخواند

مسأله 1357 - مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند ، اگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي بخواهد به جاي ديگري كه كمتر از هشت فرسخ است برود وده روز در آنجا بماند ، بايد در رفتن ودر جايي كه قصد ماندن ده روز دارد ، نمازهاي خود را تمام بخواند ولي اگر جايي كه مي خواهد برود هشت فرسخ يا بيشتر باشد ونخواهد ده روز در آنجا بماند ، بايد موقع رفتن ومدتي كه / صفحة 240 / در آنجا مي ماند نمازهاي خود را شكسته بخواند

مسأله 1358 - مسافري كه قصد كرده ده روز در جايي بماند اگر بعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي بخواهد به جايي كه كمتر از چهار فرسخ است برود ، چنانچه مردد باشد كه به محل اولش برگردد يا نه ، يا به كلي از برگشتن به آنجا غافل باشد ، يا بخواهد برگردد ولي مردد باشد كه ده روز در آنجا بماند يا نه ، يا آنكه از ده روز ماندن در آنجا ومسافرت از آنجا غافل باشد ، بايد از وقتي كه مي رود تا برمي گردد وبعد از برگشتن ، نمازهاي خود را تمام بخواند

مسأله 1359 - اگر به خيال اينكه رفقايش مي خواهند ده روز در جايي بمانند ، قصد كند كه ده روز در آنجا بماند وقصدش هم مقيد به قصد رفقا نباشد وبعد از خواندن يك نماز چهار ركعتي بفهمد كه آنها قصد نكرده اند ، اگر چه خودش هم از ماندن منصرف شود تا مدتي كه در آنجا هست ، بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1360 - اگر مسافر بعد از رسيدن به هشت فرسخ سي روز در جايي بماند ودر تمام سي روز در رفتن وماندن مردد باشد ، بعد از گذشتن سي روز اگر چه مقدار كمي در آنجا بماند ، بايد نماز را تمام بخواند

واگر پيش از رسيدن به هشت فرسخ در رفتن بقيه راه مردد شود ، از وقتي كه مردد مي شود ، بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1361 - مسافري كه مي خواهد نه روز يا كمتر در جايي بماند ، اگر بعد از آنكه نه روز يا كمتر در آنجا ماند ، بخواهد دوباره نه روز ديگر يا كمتر بماند وهمينطور تا سي روز ، روز سي ويكم بايد نماز را تمام بخواند

مسأله 1362 - مسافري كه سي روز مردد بوده ، در صورتي بايد نماز را تمام بخواند كه سي روز را در يكجا بماند ، پس اگر مقداري از آن را در جايي ومقداري را در جاي ديگري بماند ، بعد از سي روز هم بايد نماز را شكسته بخواند

/ صفحة 241 /