سجود

(مسأله 869) نمازگزار بايد در هر ركعت از نمازهاي واجب و مستحب; بعد از ركوع دو سجده كند و سجده آن است كه پيشاني را بر زمين بگذارد و گذاردن كف دو دست، و سر دو زانو، و سر دو انگشت بزرگ پاها، بر زمين از واجبات سجده است.

(مسأله 870) دو سجده روي هم در يك ركعت يك ركن است كه اگر كسي در نماز واجب عمداً يا از روي فراموشي هر دو را ترك كند، يا دو سجده ديگر به آنها اضافه نمايد، نمازش باطل است.

(مسأله 871) اگر عمداً يك سجده كم يا زياد كند، نماز باطل مي شود. و اگر سهواً يك سجده كم كند حكم آن بعداً گفته خواهد شد.

(مسأله 872) اگر پيشاني را عمداً يا سهواً به زمين نگذارد، سجده نكرده است. اگرچه جاهاي ديگر به زمين برسد. ولي اگر پيشاني را به زمين بگذارد و سهواً جاهاي ديگر را به زمين نرساند، يا سهواً ذكر نگويد سجده صحيح است.

(مسأله 873) احتياط واجب آن است كه مقدار ذكر از سه مرتبه سبحان الله يا يك مرتبه سُبْحانَ رَبِّيَ الأَعْلي وَ بِحَمْدِهِ كمتر نباشد و مستحب است سبحان ربي الأعلي و بحمده را سه يا پنج يا هفت مرتبه بگويد.

(مسأله 874) در سجود بايد به مقدار ذكر واجب، بدن آرام باشد و موقع گفتن ذكر مستحب هم، اگر آن را به قصد ذكري كه براي سجده دستور داده اند بگويد، آرام بودن بدن
صفحه 253

لازم است. ولي در گفتن ذكر به قصد قربت مطلقه، آرام بودن بدن لازم نيست.

(مسأله 875) اگر پيش از آنكه پيشاني به زمين برسد و بدن آرام بگيرد عمداً ذكر سجده را بگويد، يا پيش از تمام شدن ذكر عمداً سر از سجده بردارد، نماز باطل است.

(مسأله 876) اگر پيش از آنكه پيشاني به زمين برسد و بدن آرام گيرد، سهواً ذكر سجده را بگويد و پيش از آنكه سر از سجده بردارد، بفهمد اشتباه كرده بايد دوباره در حال آرام بودن، ذكر را بگويد.

(مسأله 877) اگر پيش از تمام شدن ذكر سجده سهواً پيشاني را از زمين بردارد نمي تواند دوباره به زمين بگذارد و بايد آن را يك سجده حساب كند. ولي اگر جاهاي ديگر را سهواً از زمين بردارد، بايد دو مرتبه به زمين بگذارد و ذكر را بگويد.

(مسأله 878) بعد از تمام شدن ذكر سجده اول بايد بنشيند تا بدن آرام گيرد و دوباره به سجده رود.

(مسأله 879) در سجده بايد كف دست را بر زمين بگذارد ولي در حال ناچاري پشت دست هم مانعي ندارد. و اگر پشت دست ممكن نباشد; بايد مچ دست را بگذارد و چنانچه آن را هم نتواند، بايد تا آرنج هر جا كه مي تواند بر زمين بگذارد و اگر آن هم ممكن نيست، گذاشتن بازو كافي است.

(مسأله 880) در سجده بايد سر دو انگشت بزرگ پاها را به زمين بگذارد. و اگر انگشت هاي ديگر پا، يا روي پا را به زمين بگذارد، يا به واسطه بلند بودن ناخن، سر شست به زمين نرسد نماز باطل است. و كسي كه به واسطه ندانستن مسأله نمازهاي خود را اينطور خوانده بنابر احتياط مستحب; بايد دوباره بخواند.

(مسأله 881) كسي كه نمي تواند پيشاني را به زمين برساند بايد به قدري كه مي تواند خم شود و مهر يا چيز ديگري را كه سجده بر آن صحيح است روي چيز بلندي گذاشته و طوري پيشاني را بر آن بگذارد كه بگويند سجده كرده است; ولي بايد كف دست ها و زانوها و انگشتان پا را به طور معمول بر زمين بگذارد.
صفحه 254

(مسأله 882) كسي كه هيچ نمي تواند خم شود بايد براي سجده بنشيندو با سر اشاره كند و اگر نتواند بايد با چشم ها اشاره نمايد يعني چشم ها را به قصد سجده ببندد و به نيت سربرداشتن باز كند و در هر دو صورت احتياط واجب آن است كه اگر مي تواند به قدري مهر را بلند كند كه پيشاني را بر آن بگذارد و اگر نمي تواند احتياط مستحب آن است كه مهر را بلند كند و به پيشاني بگذارد، و اگر با سر يا چشم ها هم نمي تواند اشاره كند، بايد در قلب نيت سجده كند و بنابر احتياط واجب با دست و مانند آن براي سجده اشاره نمايد.

(مسأله 883) جايي كه انسان بايد تقيه كند مي تواند بر فرش و مانند آن سجده نمايد و اگر بدون زحمت مي تواند در جاي ديگر نماز بخواند براي نماز به جاي ديگر برود.

(مسأله 884) در ركعت اول و ركعت سومي كه تشهد ندارد، مثل ركعت سوم نماز ظهر و عصر و عشا بايد بعد از سجده دوم قدري بي حركت بنشيند و بعد برخيزد.