وقت نماز ظهر و عصر

(مسأله 619) اگر چوب يا چيزي مانند آن را، راست در زمين هموار فرو برند صبح كه خورشيد بيرون مي آيد، سايه آن به طرف مغرب مي افتد و هرچه آفتاب بالا مي آيد اين سايه كم مي شود هنگامي كه به آخرين درجه كمي رسيد و به سوي مشرق برگشت اوّل ظهر شرعي است.(1) ولي در بعضي شهرها مثل مكه كه گاهي موقع ظهر سايه به كلي از بين مي رود، بعد از آنكه سايه دوباره پيدا شد، معلوم مي شود ظهر شده است.

(مسأله 620) چوب يا چيز ديگري را كه براي معين كردن ظهر به زمين فرو مي برند شاخص گويند.

(مسأله 621) نماز ظهر و عصر هركدام وقت مخصوص و مشتركي دارند، وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتي كه از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد; و وقت مخصوص نماز عصر موقعي است كه به اندازه خواندن نماز عصر، وقت به مغرب مانده باشد، كه اگر كسي تا اين موقع نماز ظهر را نخواند، نماز ظهر او قضا شده و بايد نماز عصر را
1. ظهر شرعي در بعضي از مواقع سال، چند دقيقه پيش از ساعت دوازده (به ساعت ظهر كوك) و گاهي چند دقيقه بعد از ساعت دوازده است.
صفحه 215

بخواند و ما بين وقت مخصوص نماز ظهر و وقت مخصوص نماز عصر، وقت مشترك نماز ظهر و نماز عصر است، و اگر كسي در وقت مختص ظهر، نماز عصر و در وقت مختص عصر نماز ظهر بخواند، نماز او در هر دو مورد باطل است.

(مسأله 622) اگر پيش از خواندن نماز ظهر، سهواً مشغول نماز عصر شودو در بين نماز بفهمد اشتباه كرده است، چنانچه در وقت مشترك باشد، بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند يعني نيت كند كه آنچه تا حال خوانده ام و آنچه را مشغولم و آنچه بعد مي خوانم هم نماز ظهر باشد و بعد از آنكه نماز را تمام كرد، نماز عصر را بخواند. و اگر در وقت مخصوص به ظهر باشد، اگر التفات به اشتباه در وقت مختص باشد، نماز او باطل و اگر التفات در وقت مشترك بوده اگرچه شروع در وقت مختص به ظهر بوده بايد نيت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام كند و بعد نماز عصر را بخواند.

(مسأله 623) كسي كه به قصد نماز عصر مثلا مشغول نماز مي شود، در بين نماز خيال مي كند نماز ظهر مي خواند، مقداري از نماز را با همين خيال مي خواند و قبل از تمام شدن نماز يادش مي آيد كه نمازش نماز عصر بوده و اول هم قصد نماز عصر كرده، نماز او صحيح است. در اين قسمت فرقي بين اثناء و بعد از فراغ نيست.

(مسأله 624) در روز جمعه انسان مي تواند به جاي نماز ظهر دو ركعت نماز جمعه بخواند.

(مسأله 625) احتياط واجب آن است كه نماز جمعه را از موقعي كه عرفاً اول ظهر مي گويند تأخير نيندازد و اگر از اوائل ظهر تأخير افتاد به جاي نماز جمعه نماز ظهر بخواند.