نخست از موارد تيمم

هر جا كه تهيّه آب به قدر وضو يا غسل، ممكن نباشد، بايد تيمم كرد.

(مسأله 555) اگر انسان در آبادي باشد، بايد براي تهيه آب وضو و غسل، به قدري جستوجو كند كه از پيداشدن آن نااميد شود و اگر در بيابان باشد، چنانچه زمين آن پست و بلند است و يا به واسطه درخت و مانند آن عبور در آن زمين مشكل است بايد در هر يك از چهار طرف به اندازه پرتاب يك تير قديمي كه با كمان پرتاب ميكردند(1) در جستوجوي آب برود و اگر زمين آن، اين طور نيست بايد در هر طرف به اندازه پرتاب دو تير جستوجو نمايد.

(مسأله 556) كسي كه وقت نماز او تنگ نيست و براي تهيه آب وقت دارد، اگر يقين دارد، در محلي دورتر از مقداري كه بايد جستوجو كند آب هست در صورتي كه مانعي نباشد و مشقّت هم نداشته باشد بايد براي تهيه آب برود و اگر گمان دارد آب هست، رفتن به آن محل لازم نيست ولي اگر اطمينان داشته باشد; بنابر احتياط واجب بايد براي تهيه آب به آن محل برود.

(مسأله 557) اگر احتمال دهد كه داخل ماشين، يا در منزلي كه به آنجا وارد شده يا در قافله آب هست، بايد به قدري جستوجو نمايد كه به نبودن آب يقين كند، يا از پيدا كردن آن نااميد شود.
1. مجلسي(قدس سره) در كتاب «شرح من لايحضره الفقيه» مقدار پرتاب تير را دويست گام معين فرموده است.
صفحه 204

(مسأله 558) اگر بعد از داخل شدن وقت نماز جستوجو كند و آب پيدا نكند و تا وقت نماز ديگر در همان جا بماند، جستوجو لازم نيست.

(مسأله 559) اگر از درنده بترسد، يا جستوجوي آب به قدري سخت باشد كه نتواند تحمّل كند يا وقت نماز به قدري تنگ باشد كه هيچ نتواند جستوجو كند، جستوجو لازم نيست ولي اگر بتواند مقداري جستوجو كند به همان مقدار جستوجو لازم است و اگر از دزد بر جان يا مال خودش بترسد نبايد در جستوجوي آب برود ولي اگر مالي كه احتمال مي دهد از بين برود به حسب حال او قابل اعتنا نباشد و ترس ديگري هم نداشته باشد جستوجوي آب واجب است.

(مسأله 560) اگر در جستجوي آب نرود تا وقت نماز تنگ شود، معصيت كرده ولي نمازش با تيمّم صحيح است.

(مسأله 561) كسي كه يقين دارد آب پيدا نمي كند چنانچه دنبال آب نرود و با تيمّم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد كه اگر جستوجو مي كرد آب پيدا مي شد، نمازش را دو مرتبه بخواند.

(مسأله 562) اگر بعد از جستوجو آب پيدا نكند و با تيمّم نماز بخواند و بعد از نماز بفهمد، در جايي كه جستوجو كرده آب بوده نماز او صحيح است و احتياط مستحب آن است كه نماز را با وضو اعاده كند.

(مسأله 563) اگر بعد از داخل شدن وقت نماز، وضو داشته باشد و بداند كه اگر وضوي خود را باطل كند نمي تواند وضو بگيرد چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوي خود را نگهدارد، نبايد آن را باطل نمايد، و همچنين است اگر بداند يا يك شاهد عادل خبر دهد كه تهيه آب براي او ممكن نيست. بلكه اگر احتمال صحيح عقلائي هم بدهد احتياط واجب آن است كه وضوي خود را باطل نكند.

(مسأله 564) اگر پيش از وقت نماز وضو داشته باشد و بداند يا احتمال عقلائي دهد يا يك شاهد عادل خبر دهد كه اگر وضوي خود را باطل كند، تهيه براي او ممكن نيست، چنانچه بتواند بدون ضرر و مشقت وضوي خود را نگهدارد، احتياط واجب آن است كه آن را باطل نكند.
صفحه 205

(مسأله 565) كسي كه فقط به مقدار وضو يا به مقدار غسل آب دارد اگر بداند يا يك شاهد عادل خبر دهد كه اگر آن را بريزد آب پيدا نمي كند، چنانچه وقت نماز داخل باشد; ريختن آن حرام است و احتياط واجب آن است كه پيش از وقت نماز هم آن را نريزد بلكه هرگاه احتمال عقلائي هم بدهد كه اگر آب را بريزد ديگر آب پيدا نمي كند احتياط واجب آن است كه پيش از وقت نماز هم آب را نريزد.

(مسأله 566) كسي كه مي داند يا يك شاهد عادل خبر دهد كه آب پيدا نمي كند، اگر بعد از داخل شدن وقت نماز، وضوي خود را باطل كند يا آبي كه دارد بريزد معصيت كرده. ولي نمازش با تيمّم صحيح است اگر چه احتياط مستحب آن است كه قضاي آن نماز را بخواند.