اوّل از موارد تيمّم

در جايي كه تهيه آب به اندازه وضو يا غسل ممكن نيست.

مسأله 613ـ هرگاه انسان در شهر و آبادي باشد و آب پيدا نكند بايد آنقدر جستجو نمايد تا از پيدا كردن آب مأيوس شود، امّا اگر در بيابان است چنانچه كوهستاني و يا زمين پست و بلند است يا به واسطه درخت و مانند آن عبور از آن مشكل مي باشد بايد در هر يك از چهار طرف به اندازه پرتاب يك تير كه در قديم با كمان پرتاب مي كردند به جستجوي آب رود(1) و اگر زمين هموار و بي مانع است بايد در هر طرف به اندازه مسافت دو تير جستجو كند، ولي هر طرفي كه يقين دارد آب نيست جستجو لازم ندارد و هرگاه بعضي از چهار طرف هموار و بعضي پست و بلند است بايد در هر طرف طبق دستور خودش عمل نمايد.

مسأله 614ـ هرگاه اطمينان دارد كه آب در محلي دورتر از اين مقدار، موجود است و وقت نماز نيز تنگ نشده، بايد به سراغ آن برود، مگر اين كه مشقّت



ــــــــــــــــــــــــــــ

1. مرحوم علاّمه مجلسي در شرح «من لا يحضره الفقيه» مقدار پرتاب تير را دويست گام معيّن كرده است و ظاهر اين است كه تيرانداز متعارف از اين مقدار تجاوز نمي كند.

[120]

فوق العاده اي داشته باشد، ولي اگر احتمال دهد يا گمان داشته باشد كه آب در فاصله دورتر است جستجو لازم نيست.

مسأله 615ـ انسان مي تواند شخص ديگري را كه مورد اطمينان اوست به جستجوي آب بفرستد و نيز اگر يك نفر از طرف چند نفر برود كافي است.

مسأله 616ـ هرگاه قبل از وقت نماز جستجو كند و آب پيدا نكند چنانچه تا وقت نماز در همان جا بماند لازم نيست دوباره به جستجوي آب برود مگر اين كه تغييري در اوضاع محل پيدا شده باشد و همچنين اگر براي يك نماز جستجو كند براي نمازهاي ديگر تا تغييري پيدا نشده جستجو لازم نيست.

مسأله 617ـ هرگاه وقت نماز تنگ است و اگر جستجوي آب كند وقت مي گذرد و يا خطري وجود دارد، جستجو لازم نيست، ولي اگر بتواند مقداري جستجو كند همان مقدار لازم است.

مسأله 618ـ اگر عمداً به جستجوي آب نرود تا وقت نماز تنگ شود گناه كرده، ولي نمازش با تيمّم صحيح است.

مسأله 619ـ كسي كه يقين دارد آب پيدا نمي كند و به جستجوي آب نرود و با تيمّم نماز بخواند بعد از نماز بفهمدكه اگر جستجو مي كرد آب پيدا مي شد نمازش باطل است، همچنين اگر بعد از جستجو، تيمّم كرده و نماز خوانده و بعداً بفهمد آب در آن جا وجود داشته بنابر احتياط واجب نماز را اعاده كند و اگر وقت گذشته قضا نمايد.

مسأله 620ـ كسي كه وضو دارد و مي داند اگر وضوي خود را باطل كند نمي تواند وضو بگيرد، چنانچه ضرر يا مشقّت فوق العاده اي ندارد بايد وضوي خود را براي نماز نگه دارد، حتّي اگر احتمال قابل توجّهي بدهد كه آب براي وضو پيدا نخواهد كرد و يا اين كه قبل از وقت نماز وضو دارد و مي داند بعداً دسترسي به آب ندارد، احتياط واجب آن است كه وضوي خود را نگه دارد.

مسأله 621ـ هرگاه فقط به مقدار وضو يا غسل آب دارد و مي داند اگر آن را بريزد

[121]

آب پيدا نمي كند، چنانچه وقت نماز داخل شده باشد ريختن آن حرام است و احتياط واجب آن است كه پيش از وقت نماز هم اين كار را نكند، همچنين اگر احتمال عقلايي مي دهد كه اگر آب را بريزد آب ديگري به دستش نمي رسد احتياط واجب آن است كه آب را نگه دارد و در تمام اين صورتها اگر آب را بريزد كار خلافي كرده امّا نماز او با تيمّم صحيح است.