احكام اذان و اقامه
929 - بـين جمله هاي اذان و اقامه بايد خيلي فاصله نشود و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بيندازد , بايد دوباره آن را از سر بگيرد.
930 - اگر در اذان و اقامه صدا در گلو بيندازد , چنانچه غنا شود , يعني به طور آواز خواني كه در مجلس لهو و بازيگري معمول است اذان و اقامه را بگويد , حرام است , و اگر غنا نشود مكروه مي باشد.
931 - در هـمـه مـواردي كـه نمازگزار دو نماز را پشت سر هم مي خواند , اگر براي نماز اول اذان گفته بـاشد , اذان براي نماز بعدي ساقط است , خواه جمع ميان دو نماز بهتر نباشد يا آنكه بهتر باشد , مثل جمع بـين نماز ظهر و عصر در روز عرفه كه روز نهم ماه ذيحجه است , و جمع بين نماز مغرب و عشا عيد قربان براي كسي كه در مشعرالحرام باشد , و ساقط شدن اذان در اين موارد مشروط به آن است كه هيچ فاصله اي ميان دو نماز نباشد يا فاصله بسيار كم باشد ولي فاصله شدن نافله و تعقيب ضرر ندارد و احتياط واجب آن اسـت كـه در اين موارد اذان را به قصد مشروعيت نياورد , بلكه مناسب نيست آوردن اذان در دو مورد آخر هر چند بدون قصد مشروعيت باشد.
932 - اگر براي نماز جماعتي اذان و اقامه گفته باشند , كسي كه با آن جماعت نماز مي خواند , نبايد براي نماز خود اذان و اقامه بگويد.
933 - اگـر بـراي خـواندن نماز به مسجد رود و ببيند جماعت تمام شده تا وقتي كه صفها بهم نخورده و جمعيت متفرق نشده , مي تواند براي نماز خود اذان و اقامه نگويد يعني گفتن آن دو مستحب مؤكد نيست , بـلـكه اگر مي خواهد اذان بگويد بهتر آن است كه آن را بسيار آهسته بگويد , و اگر بخواهد نماز جماعت ديگري اقامه كند نبايد اذان و اقامه بگويد.
934 - در جـايـي كـه نـمـاز جماعت عده اي تازه تمام شده و صفها بهم نخورده است , اگر انسان بخواهد فـرادي يا با جماعت ديگري كه بر پا مي شود نماز بخواند , با شش شرط اذان و اقامه از او ساقط مي شود اول آنكه نماز جماعت در مسجد باشد و اگر در مسجد نباشد , ساقط شدن اذان و اقامه معلوم نيست .
دوم آنكه براي آن نماز , اذان و اقامه گفته باشند.
سوم آنكه نماز جماعت باطل نباشد.
چـهـارم آنكه نماز او و نماز جماعت در يك جا باشد , پس اگر نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد در بام مسجد نماز بخواند , مستحب است اذان و اقامه بگويد.
پنجم آنكه نماز جماعت ادا باشد ولي شرط نيست كه نماز خود او هم ادا باشد.
شـشم آنكه وقت نماز او و نماز جماعت مشترك باشد , مثلا هر دو نماز ظهر يا هر دو نماز عصر بخوانند , يا نـمـازي كه به جماعت خوانده مي شود نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند , يا او نماز ظهر بخواند و نماز جـمـاعـت نـمـاز عصر باشد , و اما اگر نماز جماعت عصر باشد , در آخر وقت او بخواهد نماز مغرب ادايي بخواند اذان و اقامه ساقط نمي شوند.
935 - اگـر در شـرط سـوم از شرطهايي كه در مساله پيش گفته شد شك كند , يعني شك كند كه نماز جماعت صحيح بوده يا نه , اذان و اقامه از او ساقط است .
ولي اگر در يكي از پنج شرط ديگر شك كند بهتر است به رجاء مطلوبيت اذان و اقامه بگويد.
936 - كـسـي كـه اذان ديـگـري را كه براي اعلام يا براي نماز جماعت مي گويد بشنود مستحب است هر قسمتي را كه مي شنود آهسته بگويد.
937 - كسي كه اذان و اقامه ديگري را شنيده باشد , چه با او گفته باشد يا نه , در صورتي كه بين آن اذان و اقامه و نمازي كه مي خواهد بخواند زياد فاصله نشده باشد , مي تواند براي نماز خود اذان و اقامه نگويد.
938 - اگـر مـرد اذان زن را با قصد لذت بشنود , اذان او ساقط نمي شود , بلكه اگر قصد لذت هم نداشته باشد , ساقط شدن اذان اشكال دارد.
939 - اذان و اقـامـه نماز جماعت را بايد مرد بگويد , ولي در نماز جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگويد كافي است .
940 - اقامه بايد بعد از اذان گفته شود و نيز در اقامه معتبر است كه در حال ايستادن و طهارت از حدث با وضو يا غسل يا تيمم باشد.
941 - اگـر كـلـمـات اذان و اقـامه را بدون ترتيب بگويد , مثلا حي علي الفلاح را پيش از حي علي الصلاة بگويد , بايد از جايي كه ترتيب بهم خورده دوباره بگويد.
942 - بـايـد بين اذان و اقامه فاصله ندهد , و اگر بين آنها به قدري فاصله دهد كه اذاني را كه گفته اذان اين اقامه حساب نشود , مستحب است دوباره اذان را بگويد.
و نيز اگر بين اذان و اقامه و نماز به قدري فاصله دهد كه اذان و اقامه آن نماز حساب نشود , مستحب است دوباره براي آن نماز اذان و اقامه بگويد.
943 - اذان و اقـامه بايد به عربي صحيح گفته شود , پس اگر به عربي غلط بگويد يا به جاي حرفي حرف ديگر بگويد , يا مثلا ترجمه آن را به فارسي بگويد صحيح نيست .
944 - اذان و اقـامـه بـايد بعد از داخل وقت نماز گفته شود و اگر عمدا يا از روي فراموشي پيش از وقت بگويد باطل است مگر در صورتي كه وقت در ميان نماز داخل شود , حكم به صحت آن نماز مي شود كه در مساله ( 752 ) بيان آن گذشت .
945 - اگـر پـيـش از گفتن اقامه شك كند كه اذان گفته يا نه بايد اذان را بگويد ولي اگر مشغول اقامه شود و شك كند كه اذان گفته يا نه , گفتن اذان لازم نيست .
946 - اگر در بين اذان يا اقامه پيش از آنكه قسمتي را بگويد شك كند كه قسمت پيش از آن را گفته يا نه , بـايد قسمتي را كه در گفتن آن شك كرده بگويد , ولي اگر در حال گفتن قسمتي از اذان يا اقامه شك كند كه آنچه پيش از آن است گفته يا نه , گفتن آن لازم نيست .
947 - مـستحب است انسان در موقع اذان گفتن , رو به قبله بايستد و با وضو يا غسل باشد , و دستها را به گوش بگذارد و صدا را بلند نمايد و بكشد و بين جمله هاي اذان كمي فاصله دهد و بين آنها حرف نزند.
948 - مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد و آن را از اذان آهسته تر بگويد و جمله هاي آن را بـهـم نـچسباند , ولي به اندازه اي كه بين جمله هاي اذان فاصله مي دهد بين جمله هاي اقامه فاصله ندهد.
949 - مـسـتحب است بين اذان و اقامه يك قدم بر دارد , يا قدري بنشيند يا سجده كند يا ذكر بگويد يا دعا بـخـواند يا قدري ساكت باشد يا حرفي بزند يا دو ركعت نماز بخواند , ولي حرف زدن بين اذان و اقامه نماز صبح و نماز خواندن بين اذان و اقامه نماز مغرب مستحب نيست .
950 - مستحب است كسي را كه براي گفتن اذان معين مي كنند عادل و وقت شناس و صدايش بلند باشد و اذان را در جاي بلند بگويد.