نماز جماعت
نماز جماعت
س 551: امام جماعت در نماز بايد چه نيتي بكند؟ آيا نيت جماعت بايد بكند يا نيت فرادي؟
ج: اگر بخواهد فضيلت نماز جماعت را درك كند، بايد قصد امامت و جماعت كند، و اگر بدون قصد امامت نماز، مشغول آن شود، نماز وي و اقتداي ديگران به او اشكال ندارد.
س 552: در اماكن نظامي هنگام بر پائي نماز جماعت كه در وقت اداري است، تعدادي از نظاميان به خاطر شرايط كاري در آن شركت نمي كنند، با آنكه انجام آن كارها بعد از وقت اداري و يا در روز بعد ممكن است. آيا اين عمل سبك شمردن نماز است؟
ج: بهتر است براي درك فضيلت نماز اول وقت و جماعت، كارهاي اداري به گونه اي تنظيم شود كه آنها بتوانند اين فريضه الهي را به صورت جماعت و در كمترين مدت بخوانند.
س 553: نظر جنابعالي درباره انجام كارهاي مستحبي مثل نماز مستحب يا دعاي توسل و يإ؛زز ساير دعاهاي طولاني كه قبل يا بعد از نماز جماعت و يا در اثناي آن در نماز خانه ادارات دولتي برگزار مي شود و بيشتر از نماز جماعت طول مي كشد، چيست؟
ج: دعاها و اعمال مستحبي زائد بر فريضه الهي نماز جماعت كه از شعائر اسلامي است، اگر منجر به تضييع وقت اداري و تأخير در انجام كارهاي واجب شود، اشكال دارد.
س 554: آيا اقامه نماز جماعت دوم در نزديكي مكاني كه نماز جماعت در آن جا با حضور تعداد زيادي از نمازگزاران اقامه مي شود، و صداي اذان و اقامه آن شنيده مي شود، صحيح است؟
ج: اقامه نماز جماعت دوم اشكال ندارد، ولي مناسب است كه مؤمنين در يك مكان اجتماع كرده و همگي در يك نماز جماعت شركت كنند تا بر عظمت مراسم ديني نماز جماعت افزوده شود.
س 555: بعضي از اشخاص هنگام برپائي نماز جماعت، اقدام به خواندن نماز فرادي مي كنند، اين كار چه حكمي دارد؟
ج: اين عمل اگر تضعيف نماز جماعت و اهانت و بي احترامي به امام جماعتي كه مردم اعتماد به عدالت او دارند، محسوب شود، جايز نيست.
س 556: در محله اي چند مسجد وجود دارد كه در همه آنها نماز جماعت اقامه مي شود، خانه اي بين دو مسجد واقع شده كه فاصله آن از يك مسجد ده خانه و از ديگري دو خانه است، در اين خانه هم نماز جماعت اقامه مي شود، اين نماز جماعت چه حكمي دارد؟
ج: سزاوار است كه اقامه نماز جماعت وسيله وحدت و انس باشد، نه اينكه باعث ايجاد جو اختلاف و تفرقه گردد، در هر صورت اقامه نماز جماعت در خانه مجاور مسجد، اگر باعث اختلاف و پراكندگي نگردد، اشكال ندارد.
س 557: آيا جايز است شخصي بدون اجازه امام جماعت راتب مسجد كه مورد تأئيد مركز اداره امور مساجد است، در آن مسجد نماز جماعت اقامه كند؟
ج: اقامه نماز جماعت متوقف بر اجازه امام جماعت راتب مسجد نيست، ولي بهتر است كسي مزاحم امام جماعت راتب مسجد هنگام حضور وي در آن مسجد براي اقامه نماز جماعت نشود، و حتي اگر ايجاد مزاحمت براي او موجب برانگيخته شدن فتنه و مانند آن شود، حرام است.
س 558: اگر گاهي امام جماعت سخني بگويد و يا مزاحي كند كه خوشايند و مناسب شأن عالم ديني نباشد، آيا با اين كار از عدالت ساقط مي شود؟
ج: اگر مخالف شرع نباشد، ضرري به عدالت نمي زند.
س 559: آيا اقتدا به امام جماعت بدون شناخت واقعي او جايز است؟
ج: اگر عدالت او نزد مأموم به هر طريقي ثابت باشد، اقتدا به او جايز و نماز جماعت صحيح است.
س 560: اگر شخصي اعتقاد به عدالت و تقواي فردي داشته باشد و در همان زمان معتقد باشد كه شخص مزبور در مواردي به او ظلم كرده است، آيا مي تواند او را به طور كلي عادل بداند؟
ج: تا براي او احراز نشود كه عمل آن امام جماعت كه او آن را ظلم مي شمارد، با علم و اختيار و بدون مجوز شرعي بوده، مجاز نيست كه حكم به فسق او نمايد.
س 561: آيا اقتدا به امام جماعتي كه مي تواند امر به معروف و نهي از منكر كند، ولي انجام نمي دهد، جايز است؟
ج: مجرد ترك امر به معروف و نهي از منكر كه ممكن است بر اثر عذر مقبولي نزد مكلّف باشد، به عدالت ضرر نمي زند و مانع اقتدا به او نيست.
س 562: به نظر شما معناي عدالت چيست؟
ج: عدالت عبارت از حالت نفساني است كه باعث مي شود انسان هميشه تقوائي داشته باشد كه مانع از ترك واجبات يا انجام محرمات شرعي است، و براي احراز آن، حسن ظاهر، كافي است.
س 563: ما تعدادي جوان هستيم كه در تكيه ها و حسينيه ها دور هم جمع مي شويم و هنگام رسيدن وقت نماز فرد عادلي را مقدم كرده و براي نماز به او اقتدا مي كنيم. ولي بعضي از برادران به اين كار اشكال نموده و مي گويند امام راحل «قدس سره» خواندن نماز پشت سر غير عالم ديني را حرام مي داند، وظيفه ما چيست؟
ج: با دسترسي به روحاني، به غير روحاني اقتداء نكنند.
س 564: آيا دو نفر مي توانند نماز جماعت اقامه كنند؟
ج: اگر مراد تشكيل نماز جماعتي است كه مركب از امام و يك مأموم باشد، اشكال ندارد.
س 565: اگر مأموم در نماز جماعت ظهر و عصر حمد و سوره را براي تمركز ذهن قرائت كند با اينكه بر او واجب نيست، نماز او چه حكمي دارد؟
ج: در نمازي كه بايد آهسته خوانده شود، مثل نماز ظهر و عصر، قرائت براي او جايز نيست حتي اگر براي تمركز ذهن باشد.
س 566: اگر امام جماعت با دوچرخه براي اقامه نماز جماعت برود و همه قوانين عبور و مرور را رعايت كند، چه حكمي دارد؟
ج: اين كار به عدالت و صحت امامت جماعت ضرر نمي زند.
س 567: اگر انسان نماز جماعت را به طور كامل درك نكند و به آخر آن برسد و براي درك ثواب آن، تكبيرة الاحرام را گفته و به حالت تجافي بنشيند و تشهد را با امام بخواند و بعد از سلام او برخيزد و ركعت اول را بخواند، آيا اين كار را در تشهد ركعت دوم نمازهاي چهار ركعتي هم مي تواند انجام دهد؟
ج: اين طريق مختص تشهد آخر نماز جماعت و براي درك ثواب جماعت است.
س 568: آيا جايز است امام جماعت براي نماز اجرت بگيرد؟
ج: جايز نيست، مگر آنكه براي مقدمات حضور در جماعت باشد.
س 569: آيا جايز است امام جماعت در يك زمان عهده دار امامت دو نماز (دو نماز عيد يا هر نمازي) گردد؟
ج: تكرار نماز جماعت براي يكبار به خاطر مأمومين ديگر در نمازهاي يوميه جايز و بلكه مستحب است. ولي جواز آن در نماز عيد مشكل است.
س 570: اگر امام جماعت در ركعت سوم يا چهارم نماز عشاء باشد و مأموم در ركعت دوم، آيا بلند قرائت كردن حمد و سوره بر مأموم واجب است؟
ج: در فرض سؤال واجب است كه حمد و سوره را آهسته بخواند.
س 571: در نماز جماعت بعد از سلام ابتدا آيه صلوات بر پيامبر تلاوت مي شود و نمازگزاران سه مرتبه صلوات بر محمد و آل محمد «صلي الله عليهم اجمعين» مي فرستند، بعد از آن سه بار تكبير مي گويند و سپس شعارهاي سياسي به صورت دعا و برائت توسط مؤمنين با صداي بلند داده مي شود، آيا اين كار اشكال دارد؟
ج: قرائت آيه و ذكر صلوات بر پيامبر و آل او «صلي الله عليهم اجمعين» نه تنها اشكال ندارد بلكه مطلوب بوده و ثواب دارد، و مواظبت بر شعارهاي اسلامي و شعار انقلاب اسلامي (تكبير و ملحقات آن) كه يادآور رسالت و اهداف بلند انقلاب اسلامي است، هم مطلوب است.
س 572: اگر شخصي در ركعت دوم نماز جماعت به مسجد برسد و بر اثر جهل به مسأله، تشهد و قنوت را كه بايد در ركعت بعد بجا آورد، انجام ندهد، آيا نماز وي صحيح است؟
ج: نماز صحيح است. ولي قضاي تشهد و دو سجده سهو، براي ترك تشهد بر او واجب است.
س 573: آيا رضايت كسي كه در نماز به او اقتدا مي شود، شرط است؟ آيا اقتدا به مأموم صحيح است؟
ج: رضايت امام جماعت شرط صحت اقتدا نيست، و اقتدا به مأموم تا وقتي كه نمازش را به جماعت ادامه مي دهد، صحيح نيست.
س 574: دو نفر كه يكي امام است و ديگري مأموم، اقامه نماز جماعت كرده اند. شخص سومي به تصور اينكه فرد دوم امام است، به او اقتدا مي كند و بعد از نماز مي فهمد كه وي مأموم بوده نه امام، نماز شخص سوم چه حكمي دارد؟
ج: اقتدا به مأموم صحيح نيست، ولي زماني كه انسان نداند و به او اقتدا كند، اگر در ركوع و سجود به وظيفه نمازگزار منفرد عمل كرده، بدين معني كه ركني را عمدا و يا سهوا كم يا زياد نكرده باشد، نمازش صحيح است.
س 575: كسي كه قصدِ خواندن نماز عشاء را دارد، آيا مي تواند به كسي كه نماز مغرب مي خواند، اقتدا نمايد؟
ج: اشكال ندارد.
س 576: آيا عدم رعايت ارتفاع محل نماز امام نسبت به مأمومين، موجب بطلان نماز آنها مي شود يا خير؟
ج: اگر بلندي جايگاه امام نسبت به جايگاه مأمومين، بيشتر از حدي باشد كه شرعا مجاز است، موجب بطلان نماز جماعت است.
س 577: اگر يكي از صفهاي نماز جماعت به طور كامل از افرادي تشكيل شده باشد كه نماز شان قصراست و نماز همه افراد صف بعدي تمام باشد، اگر افراد صف جلو بعد از خواندن دو ركعت نماز فورا براي خواندن دو ركعت بعدي اقتدا كنند، آيا نماز كساني كه در صف پشت سر آنها هستند، نسبت به دو ركعت آخر نماز، جماعت باقي مي ماند يا فرادي مي شود؟
ج: با اين فرض كه نماز همه افراد صف جلو قصر است، صحت نماز جماعت صفهاي بعدي محل اشكال است. احوط اين است كه صفهاي بعدي، بعد از اينكه افراد صف اول براي سلام نماز نشستند، نماز خود را به صورت فرادي بخوانند.
س 578: اگر مأموم در آخر يكي از دو طرف صف اول نماز ايستاده باشد، آيا مي تواند قبل از مأموميني كه بين او و امام ايستاده اند، وارد نماز جماعت شود؟
ج: اگر مأموميني كه بين او و امام ايستاده اند، بعد از اينكه امام جماعت شروع به نماز كرد، به طور كامل آماده اقتدا نمودن باشند، مي تواند به نيت جماعت وارد نماز شود.
س 579: كسي كه به ركعت سوم نماز جماعت برسد و به خيال اينكه امام در ركعت اول است، چيزي نخواند، آيا اعاده نماز بر او واجب است؟
ج: اگر قبل از ركوع متوجه شود قرائت واجب است، ولي اگر بعد از اينكه داخل ركوع شد متوجه شود، نماز او صحيح است و چيزي بر او واجب نيست؛ هر چند احتياط مستحب اين است كه دو سجده سهو براي ترك سهوي قرائت بجا آورد.
س 580: براي برگزاري نماز جماعت در اداره هاي دولتي و دبيرستانها نياز شديدي به امام جماعت وجود دارد، و چون غير از من عالم ديگري در منطقه وجود ندارد، مجبور هستم يك نماز را در مكان هاي مختلف براي سه يا چهار بار به عنوان امام جماعت اقامه كنم و چون همه مراجع نماز جماعت دوم را اجازه مي هند، آيا در بيشتر از آن نيت نماز قضاي احتياطي جايز است؟
ج: امامت به نيت نماز قضاي احتياطي صحيح نيست.
س 581: يكي از دانشگاهها اقدام به برگزاري نماز جماعت براي كارمندان خود در يكي از ساختمان هاي مربوط به دانشگاه كه در مجاورت يكي از مساجد شهر قرار دارد، كرده است، با توجه به اينكه در همان زمان در آن مسجد نماز جماعت اقامه مي شود، شركت در نماز جماعت دانشگاه چه حكمي دارد؟
ج: شركت در نماز جماعتي كه از نظر مأموم واجد شرايط اقتدا و جماعت است، اشكال ندارد، هر چند نزديك مسجدي باشد كه در همان زمان در آن نماز جماعت برگزار مي شود.
س 582: آيا نماز خواندن پشت سر امام جماعتي كه شغل قضاوت دارد، ولي مجتهد نيست، صحيح است؟
ج: اگر شغل قضاوت او بعد از نصب وي توسط كسي كه صلاحيت نصب را دارد، باشد، مانع اقتدا به او در نماز نيست.
س 583: آيا كسي كه در نماز مسافر مقلد امام خميني «قدس سره» است، مي تواند به امام جماعتي كه درآن مساله مقلد مرجع ديگري است، بخصوص در نماز جمعه، اقتدانمايد؟
ج: اختلاف در تقليد مانع از صحت اقتدا نيست، ولي اقتدا در نمازي كه طبق فتواي مرجع تقليدِ مأموم، قصر است و طبق فتواي مرجع تقليدِ امام جماعت، تمام است، يا بالعكس صحيح نيست.
س 584: اگرامام جماعت سهوا بعدازتكبيرةالاحرام به ركوع برود، وظيفه مأموم چيست؟
ج: اگر مأموم بعد از داخل شدن در نماز جماعت و پيش از رفتن به ركوع متوجه شود واجب است كه نيت فرادي نموده و حمد و سوره را قرائت كند.
س 585: اگر تعدادي از دانش آموزان غير بالغ مدارس بعد از صف سوم يا چهارم نماز جماعت ايستاده باشند و بعد از آنها تعدادي از افراد مكلّف ايستاده باشند، نماز مكلفين صفهاي بعدي چه حكمي دارد؟
ج: در فرض مذكور اشكال ندارد.
س 586: آيا تيمم بدل از غسل نسبت به امام جماعتي كه معذور است، براي اقامه نماز جماعت كافي است؟
ج: اگر شرعا معذور باشد، مي تواند با تيمم بدل از غسل، امام جماعت شود و اقتدا به او اشكال ندارد.