نماز قضاي پدر و مادر



س 539: پدرم سكته مغزي نموده و مدت دو سال مريض بود و بر اثر سكته قادر به تشخيص خوب و بد نبود، يعني قدرت تفكر و تعقل از او سلب شده بود. در اين دو سال نماز و روزه خود را انجام نداده است. آيا قضاي نماز و روزه او بر من كه پسر بزرگ خانواده هستم، واجب است؟ البته مي دانم كه اگر وي بيماريهاي مذكور را نداشت، قضاي نماز و روزه هاي او بر من واجب بود. اميدوارم مرا در اين مسأله راهنمائي فرمائيد.

ج: اگر ضعف عقلي وي به حدي كه عنوان جنون بر آن صدق كند، نرسيده و در تمام اوقات نماز در حال اغماء نبوده است، قضاي نمازها و روزه هاي فوت شده او بر شما واجب است، و گرنه چيزي از بابت آن بر شما نيست.

س 540: اگر شخصي فوت كند، چه كسي بايد كفاره روزه او را بپردازد؟ آيا بر پسران و دختران وي دادن كفاره واجب است يا شخص ديگري هم مي تواند آن را بدهد؟

ج: كفاره روزه كه بر پدر واجب است، اگر به نحو تخييري بوده است، يعني وي هم توانائي روزه گرفتن را داشته و هم اطعام را، در اين صورت اگر بتوان آن را از تَرَكه خارج كرد، از آن برداشت مي شود و در غير اين صورت بر پسر بزرگتر واجب است كه روزه را بگيرد.

س 541: مرد بزرگسالي به دلايل مشخصي از خانواده اش جدا شده و برقراري ارتباط با آنها براي او مقدور نيست. وي فرزند بزرگ خانواده هم هست و پدرش در اين مدت فوت كرده است و نمي داند چه مقدار نماز قضا و غير آن بر عهده پدرش است و مال كافي هم براي اجير گرفتن در اختيار ندارد و خودش هم به علت سن زياد نمي تواند آنها را بجا آورد، وظيفه وي چيست؟

ج: قضاي نمازهاي پدر واجب نيست، مگر آن مقداري كه پسر بزرگتر يقين به فوت آن دارد و بر پسر بزرگتر واجب است كه نمازهاي پدرش را به هر صورتي كه امكان دارد، قضا نمايد و اگر از انجام آن حتي از اجير گرفتن براي انجام آن هم عاجز باشد، معذور است.

س 542: اگر فرزند بزرگ ميّت دختر و فرزند دوم او پسر باشد، آيا قضاي نمازها و روزه هاي پدر و مادر بر اين پسر واجب است؟

ج: ملاك واجب بودن قضاي نماز و روزه پدر و مادر اين است كه فرزند مذّكر از ديگر اولاد ذكور ميّت - اگر ميّت اولاد ذكور داشته باشد - بزرگتر باشد، و در فرض سؤال قضاي نماز و روزه پدر بر پسر كه فرزند دوم پدر است، واجب است و قضاي نماز و روزه اي كه از مادر فوت شده، نيز واجب است.

س 543: اگر پسر بزرگ چه بالغ باشد يا غير بالغ، قبل از پدر فوت كند. آيا قضاي نمازهاي پدر از فرزندان ديگر ساقط مي شود؟

ج: تكليف قضاي نماز و روزه پدر بر پسر بزرگي واجب است كه هنگام وفات پدر زنده باشد، هر چند فرزند اول يا پسر اول پدر نباشد.

س 544: من پسر بزرگ خانواده هستم. آيا واجب است براي خواندن نمازهاي قضاي پدرم، تا زنده است از او تحقيق كنم يا اين كه بر او واجب است مرا از مقدار آن آگاه نمايد؟ در صورتي كه مرا مطلع نكند، تكليف من چيست؟

ج: تفحص و سؤال بر شما واجب نيست، ولي بر پدر واجب است تا فرصت دارد خودش بخواند و اگر نتوانست وصيت نمايد. به هرحال پسر بزرگ مكلّف است كه بعد از فوت پدرش، آن مقدار از نماز و روزه هائي را كه يقين دارد از پدرش فوت شده است، قضا نمايد.

س 545: اگر شخصي فوت كند و همه دارائي او خانه اي باشد كه فرزندانش در آن سكونت دارند، و نماز و روزه بر ذمه او باشد و پسر بزرگ او هم به علت كارهاي روزانه قادر به قضاي آن نباشد، آيا واجب است كه اين خانه را بفروشند و نماز و روزه او را قضا نمايند؟

ج: در فرض مرقوم، فروش خانه واجب نيست، ولي قضاي نماز و روزه اي كه به عهده پدر است، در هر حالي بر پسر بزرگتر واجب است، مگر در صورتي كه ميّت وصيت به اجير گرفتن از ثلث تركه اش كرده باشد و ثلث تركه هم براي انجام همه نماز و روزه هاي او كفايت كند كه در اين صورت ثلث تركه بايد براي آن مصرف شود.

س 546: آيا اگر پسر بزرگ كه قضاي نماز پدر بر عهده اوست، فوت نمايد، انجام آنها بر ذمه وارث پسر بزرگ است يا اين كه به پسر بعديِ پدر (برادرِ پسر بزرگ) منتقل مي شود؟

ج: قضاي نماز و روزه پدر كه بر پسر بزرگ واجب است، با فوت وي پس از فوت پدرش، بر پسر و يا برادر او واجب نمي شود.

س 547: اگر پدري اصلا نماز نخوانده باشد، آيا همه نمازهاي او قضا دارد و انجام آنها بر پسر بزرگ او واجب است؟

ج: بنا بر احتياط در اين صورت هم قضاي آنها واجب است.

س 548: پدري كه همه اعمال عبادي خود را عمدا انجام نداده است، آيا بر پسر بزرگ قضاي همه نمازها و روزه هائي را كه پدرش انجام نداده و به پنجاه سال مي رسد، واجب است؟

ج: اگر ترك نماز و روزه بر اثر طغيان باشد، قضاي آنها بر پسر بزرگ واجب نيست. ولي در اين صورت هم احتياط در قضاي آنها ترك نشود.

س 549: اگر قضاي نماز و روزه بر عهده پسر بزرگ باشد و قضاي نماز و روزه پدر هم برآن اضافه گردد، كدام يك مقدم است؟

ج: در اين صورت مخيّر است و شروع به انجام هر كدام كند، صحيح است.

س 550: پدرم مقداري نماز قضا دارد، ولي قدرت انجام آن را ندارد. آيا بر من كه پسر بزرگ خانواده هستم، جايز است در زمان حيات پدرم نمازهاي فوت شده او را قضا نمايم و يا شخصي را اجير كنم تا آن را انجام دهد؟

ج: نيابت از شخص زنده براي انجام نماز و روزه قضا صحيح نيست.