وقت نماز



س 345: دليل مذهب شيعه در مورد وقت نمازهاي روزانه چيست؟ همانگونه كه مي دانيد اهل سنت، با داخل شدن وقت نماز عشاء، نماز مغرب را قضا مي دانند و همچنين در مورد نماز ظهر و عصر هم به همين ترتيب است. لذا معتقدند كه وقتي وقت نماز عشاء داخل شد و امام جماعت براي خواندن آن بپاخاست، مأموم نمي تواند همراه او، نماز مغرب را بخواند و نماز مغرب و عشاء را در يك زمان بجا آورد.

ج: دليل شيعه، اطلاق آيات قرآني و سنّت شريف است، به اضافه رواياتي كه بخصوص دلالت بر جواز جمع دارند. نزد اهل سنت هم رواياتي وجود دارد كه دلالت بر جواز جمع بين دو نماز در وقت يكي از آن دو مي كند.

س 346: با توجه به اين كه آخر وقت نماز عصر، مغرب است و آخر وقت نماز ظهر نزديك مغرب است به مقداري كه براي خواندن نماز عصر به آن نياز است، مي خواهم سؤال كنم كه منظور از مغرب چيست؟ آيا مراد زمان غروب خورشيد است يا زماني كه اذان مغرب طبق افق هر مكاني گفته مي شود؟

ج: وقت نماز عصر تا غروب آفتاب است.

س 347: فاصله زماني بين غروب خورشيد و اذان مغرب چند دقيقه است؟

ج: ظاهر اين است كه با اختلاف فصل هاي سال تفاوت مي كند.

س 348: من تا دير وقت سر كارم هستم، بطوري كه ساعت يازده شب به منزل بر مي گردم و در هنگام كارهم بخاطر كثرت مراجعه كنندگان وقت خواندن نماز مغرب و عشاء را ندارم. آيا خواندن نماز مغرب و عشاء بعد از ساعت يازده شب صحيح است؟

ج: اگر از نصف شب به تأخير نيفتد، اشكال ندارد، ولي تلاش كنيد كه از ساعت يازده شب به تأخير نيفتد بلكه تا مي توانيد نماز را در اول وقت آن بخوانيد.

س 349: چه مقدار از نماز اگر در وقت اداء واقع شود، نيت اداء صحيح است؟ در صورت شك در اين كه اين مقدار، داخل وقت واقع شده يا خير، وظيفه چيست؟

ج: وقوع يك ركعت نماز در داخل وقت براي اين كه نماز، اداء محسوب شود، كافي است و در صورت شك در اين كه وقت لااقل به مقدار يك ركعت باقي است يا خير، نماز را به قصد مافي الذمّه بخوانيد.

س 350: سفارتخانه ها و كنسولگري هاي جمهوري اسلامي ايران در خارج، جدول هاي زماني براي تعيين اوقات شرعي پايتخت ها و شهرهاي بزرگ تهيه مي كنند. سؤال اين است كه تا چه مقدار مي توان به اين جدولها اعتماد كرد؟

ج: معيار در احراز دخول وقت، حصول اطمينان براي مكلّف است، و اگر براي او اطمينان به مطابقت اين جدولها با واقع حاصل نشود، بايد احتياط نموده و صبر كند تا يقين به داخل شدن وقت شرعي نمايد.

س 351: نظر شما درباره فجر صادق و كاذب چيست؟ و نمازگزار در اين مورد چه تكليفي دارد؟

ج: معيار شرعي در مورد وقت نماز و روزه، فجر صادق است و احراز آن موكول به تشخيص مكلّف است.

س 352: مسئولين يكي از دبيرستان هاي تمام وقت، نماز جماعت ظهر و عصر را ساعت دو بعد از ظهر، كمي قبل از شروع درسهاي شيفت عصر اقامه مي كنند. علت تأخير، اين است كه درسهاي شيفت صبح، چهل و پنج دقيقه قبل از ظهر شرعي تعطيل مي شود و نگهداشتن دانش آموزان تا ظهر شرعي مشكل است. با توجه به اهميت اقامه نماز در اول وقت، نظر شريف خود را در اين باره بيان فرمائيد.

ج: تأخير نماز جماعت براي اين كه نمازگزاران در نماز حاضر شوند، با اين فرض كه در اول وقت در مدرسه نيستند، اشكال ندارد.

س 353: آيا بايد نماز ظهر بعد از اذان ظهر و نماز عصر بعد از دخول وقت آن خوانده شود؟ و همچنين آيا نماز مغرب و عشاء هم بايد هر كدام در وقت خود خوانده شوند؟

ج: بعد از داخل شدن وقت دو نماز، مكلّف در خواندن هر دو نماز پشت سر هم به صورت جمع و يا خواندن هر يك در وقت فضيلت خود مخيّر است.

س 354: با توجه به اين كه امروزه با فراواني ساعت، يقين به طلوع فجر ممكن است، آيا بايد در شبهاي مهتابي براي خواندن نماز صبح به مدت پانزده تا بيست دقيقه صبر كرد؟

ج: فرقي بين شبهاي مهتابي و غير مهتابي در طلوع فجر، وقت فريضه صبح و وجوب امساك براي روزه گرفتن نيست، هر چند احتياط در اين زمينه خوب است.

س 355: آيا مقدار اختلاف اوقات شرعي ميان استان ها كه بر اثر اختلاف افقهاي آنها به وجود مي آيد، در اوقات سه گانه نمازهاي يوميه به يك اندازه است؟ مثلا بين دو استان در وقت ظهر بيست و پنج دقيقه تفاوت است، آيا در بقيه وقت هاي نماز هم اين اختلاف وجود دارد و به همين مقدار است؟ يا اين كه مقدار آن در وقت نماز صبح و مغرب و عشاء تفاوت مي كند؟

ج: مجرّد يكي بودن مقدار تفاوت بين دو منطقه در طلوع فجر يا زوال آفتاب يا غروب خورشيد، مستلزم اتحاد در ساير اوقات نيست، بلكه غالبا مقدار اختلاف بين شهرها در اوقات سه گانه با هم تفاوت دارد.

س 356: اهل سنّت نماز مغرب را قبل از غروب شرعي مي خوانند، آيا جايز است در ايام حج و غير آن به آنها اقتدا كرده و به همان نماز اكتفا كنيم؟

ج: معلوم نيست كه نماز آنها قبل ازداخل شدن وقت باشد و شركت در نماز جماعت آنها و اقتدا به آنان اشكال ندارد و مجزي است، ولي درك وقت نماز ضروري است، مگر اين كه خود وقت هم از موارد تقيه باشد.

س 357: خورشيد در دانمارك و نروژ ساعت هفت صبح طلوع نموده و تا عصر در آسمان به مقدار دوازده ساعت مي درخشد، در حالي كه در كشورهاي ديگر شب است، تكليف من درباره نماز و روزه چيست؟

ج: مكلف بايد در مورد اوقات نمازهاي يوميه و روزه همان افق محل سكونت خود را رعايت كند، ولي اگر روزه گرفتن بر اثر طولاني بودن روز، غير مقدور يا حرجي باشد، اداي آن ساقط و قضاي آن واجب است.

س 358: رسيدن نور خورشيد به زمين تقريبا هفت دقيقه طول مي كشد. آيا ملاك پايان وقت نماز صبح، طلوع خورشيد است يا رسيدن نور آن به زمين؟

ج: ملاكِ طلوع خورشيد، ديدن آن در افق مكان نمازگزار است.

س 359: رسانه هاي گروهي اوقات شرعي هر روز را يك روز قبل از آن اعلام مي كنند، آيا اعتماد بر آن و بنا گذاشتن بر دخول وقت نماز بعد از پخش اذان از راديو و تلويزون جايز است؟

ج: اگر براي مكلّف اطمينان به دخول وقت از طريق مذكور حاصل شود، مي تواند بر آن اعتماد كند.

س 360: آيا وقت نماز به مجرد شروع اذان آغاز مي شود؟ يا اين كه بايد صبر نمود تا اذان تمام شود و سپس شروع به خواندن نماز كرد؟ آيا روزه دار جايز است به مجرد شروع اذان افطار نمايد يا اين كه بايد صبر كند تا اذان تمام شود؟

ج: اگر اطمينان حاصل شود كه اذان از هنگام داخل شدن وقت شروع شده، صبر كردن تا پايان اذان لازم نيست.

س 361: آيا نماز كسي كه نماز دوم را بر اوّلي مقدّم داشته، مثلا نماز عشاء را جلوتر از مغرب خوانده، صحيح است؟

ج: اگر بر اثر اشتباه يا غفلت نماز دوم را مقدّم داشته و بعد از تمام شدن نماز متوجه شده، نماز او صحيح است. ولي اگر عمدي بوده، باطل است.

س 362: با عرض سلام و تحيت، در آستانه ماه شريف و مبارك رمضان و با توجه به توسعه شهرها وعدم امكان تشخيص دقيق لحظه طلوع فجر، خواهشمند است نظر شريف خود را در مورد زمان امساك براي روزه و اقامه نماز صبح اعلام فرمائيد.

ج: مقتضي است كه مومنين محترم ايّدهم اللّه تعالي جهت رعايت احتياط در مورد امساك روزه ووقت نماز صبح همزمان با شروع اذان صبح از رسانه ها براي روزه امساك نمايند و حدود پنج الي شش دقيقه بعد از اذان شروع به اداي فريضه صبح نمايند.

س 363: وقت نماز عصر تا اذان مغرب است يا تا هنگام غروب آفتاب؟ نيمه شب شرعي براي نماز عشاء و بيتوته در مني چه وقت است؟

ج: آخر وقت نماز عصر تا غروب آفتاب است، و احتياط آن است كه براي نماز مغرب و عشاء و مانند اينها شب را از اول غروب تا اذان صبح حساب كنند، بنابراين تقريبا يازده ساعت و يك ربع بعد از ظهر شرعي آخر وقت نماز مغرب و عشاء است، ولكن براي بيتوته در مني از غروب تا طلوع آفتاب حساب كنند.

س 364: اگر كسي در بين نماز عصر متوجه شود كه نماز ظهر را نخوانده است، چه تكليفي دارد؟

ج: اگر به خيال اين كه نماز ظهر را خوانده است به نيت نماز عصر مشغول نماز شود و در بين نماز بفهمد كه قبلا نماز ظهر را نخوانده است، در صورتي كه در وقت مشترك نماز ظهر و عصر است، بايد بلافاصله نيت خود را به نماز ظهر برگرداند و نماز را تمام كند و پس از آن، نماز عصر را بجا آورد، و اگر اين اتفاق در وقت مخصوص به نماز ظهر افتاده باشد، احتياط واجب آن است كه نيت را به نماز ظهر برگرداند و نماز را {. P وقت مخصوص نماز ظهر از اول ظهر است تا وقتي كه از ظهر به اندازه خواندن نماز ظهر بگذرد كه براي غير مسافر چهار ركعت و براي مسافر دو ركعت است. P} تمام كند ولي بعدا هر دو نماز (ظهر و عصر) را به ترتيب بجا آورد، و همين تكليف در مورد نماز مغرب و عشاء نيز هست.