احكام نمازجمعه


(مسأله 41 ) كسي كه نماز جمعه را به امامي اقتداء كرده مي تواند نماز عصر را نيز به همان امام اقتداء كند ، ولي اگر بخواهد احتياطاً نماز ظهر را هم بخواند بايد پس ازپايان نماز جماعت مجدداً نماز ظهر وعصر را بطور فُرادي بجا آورد مگر اينكه امام هم بعد از خواندن نماز جمعه احتياطاً نماز ظهر را بجا آورده باشد كه در اين صورت اگرمأموم نيز همينطور عمل كرده لازم نيست نماز عصر را تكرار كند .

(مسأله42 ) اگر امام و مأموم بخواهند پس از نماز جمعه نماز ظهر را احتياطاً بجا آورند ، مي توانند آن را به جماعت برگزار كنند ،ولي مأمومي كه در نماز جمعه شركت نكرده اگر به اين نماز احتياطي اقتداء كند از نماز ظهر او مُجْزي نيست وبايد آن را اعاده نمايد .

(مسأله43 ) اگر مأمومي كه ركوع ركعت اوّل امام جمعه را را درك كرده به عِلَّتْ كثرت جمعيّت يا غير آن نتواند در سجده ها با امام همراهي كند در اين صورت اگر بتواند ( پس از قيام امام براي ركعت دوّم ) سجده ها را خود بجا آورده وقبل از ركوع يا در حين آن به امام ملحق شود ، نمازش صحيح است ، وَاِلاّ بايد به حال خود باقي بماند تاامام به سجده هاي ركعت دوّم برسد ، آنگاه دو سجده را به نيّت سجده هاي ركعت اوّل نماز خود همراه امام بجا آورد وسپس ركعت دوّم را فرادي بخواند ونمازش صحيح است ، ولي اگر آنها را به نيّت سجده هاي ركعت دوّم ويا به نيّت متابعت امام انجام دهد ، احتياط واجب آن است كه از آن دو سجده صرف نظر كرده ودو سجده ديگر به نيّت سجده هاي ركعت اوّل بجا آورد وسپس به ركعت دوّم بپردازد وپس از اتمام نماز ، نماز ظهر را بجا آورد .

(مسأله 44 )اگر مأموم به قصد اِتِّصال به نماز ، در ركوع ركعت دوّم تكبير بگويد و به ركوع برود ولي شك كند كه ركوع امام را درك كرده يا نه، نماز جمعة او مُحَقَّقْ نمي شودواحتياط واجب آن است كه آن نماز را به نيّت نماز ظهر به پايان برساند وسپس نماز ظهر را اعاده كند .

(مسأله45 ) اگر مأمومين پس از اتمام خطبه ها وشروع نماز امام ، از اقتداء به او خودداري كنند وامام را تنها بگذارند نماز جمعه مُنْعَقِدْ نشده وباطل است وامام مي تواند آن نماز را رها نموده وبه نماز ظهر بپردازد ، ولي احتياط مستحبّ آن است كه نيّت خود را به ظهر برگرداند وپس از اتمام آن مُجَدَّداً نماز ظهر را بخواند واحتياط بيشتر در آن است كه نماز را با همان نيّت نماز جمعه تمام كند وسپس نماز ظهر را بجا آورد .

(مسأله 46 ) اگر نماز جمعه با عدد كامل ( حدّاقل 4 نفر به اضافة امام ) منعقد شود ولو اينكه فقط تكبير آن را گفته باشند وسپس متفرق شوند، نماز باطل مي شود چه همة مأمومين يا بعضي از آنها متفرّق شوند وامام باقي بماند وچه برعكس چه يك ركعت كامل نماز را خوانده باشند وچه كمتر ، ولي احتياط مستحبّ آن است كه باقيمانده ها نماز جمعه را تمام كنند وسپس نماز ظهر را هم بجا آورند ، اما اگر بعضي از آنها در اواخر ركعت دوّم بلكه بعد از ركوع ركعت دوّم متفرق شوند نماز جمعه صحيح است واحتياط مستحبّ آن است كه پس از آن نماز ظهر را هم بجا آورند .

(مسأله47 ) اگر عدد مأمومين بيش ار حد لازم –4نفر- براي نماز جمعه باشد پراكندگي عدّه اي از آنها مطلقاً ضررندارد بشرط آنكه افراد باقيماند از –4نفر- كمتر نباشد .

(مسأله48 ) اگر –5نفر – (يا بيشتر ) ، براي نماز جمعه مهّيا شوند ولي در اَثْناء خطبه ها يا بعد از آنها وقبل از اقامة نماز متفرق شوند وبر نگردند بطوري كه كمتر از –5 نفر- باقي مانده باشند ، وظيفة افراد باقيمانده نماز ظهر است .

(مسأله 49 ) در صورتي كه قبل از انجام مسمّاي واجب در خطبه ( يعني حدّاَقَلّي از واجبات خطبه ها كه بتوان آنها را خطبه ناميد ) عدّه اي از مأمومين متفرّق شوند وكمتر از –4 نفر- بماند وپس از مدّت كوتاهي برگردند ( بطوريكه عدد لازم –5نفر- كامل شود ) اگرامام در اين فاصله سكوت كرده باشد ، پس ازمراجعت مأمومين بايد از نقطه اي كه خطبه ها را قطع نموده ، ادامه دهد ولي اگر ( با وجود تقليل مأمومين از حدّ نصاب لازم ) خطبه را ادامه داده وجريان امر بصورتي بوده كه افراد پراكنده صداي او را نشنيده اند ، بايد پس از مراجعت آنها وتكميل عددلازم ، آن قسمت را كه در غياب آنها خوانده ، اعاده كند . واگر زمان بازگشت مأمومين طولاني باشد بطوري كه عرفاً به يك پارچگي خطبه لَطْمه بزندبايد امام خطبه را اعاده كند . چنانچه اگربا ورود مأمومين جديد هم عدد لازم –5نفر – كامل بشود ، اعادة خطبه ضروري است .

(مسأله50 ) اگر مأمومين بعد از خطبه يا در اَثْناي آن متفرّق شوند ( بطوري كه كمتر از 5 نفر باقي بمانند) وسپس برگردند تا عدد لازم كامل شود د رصورتي كه مسمّاي خطبه مُحَقَّقْ شده باشد اعادة خطبه واجب نيست ، گر چه مدّت تَفَرُّقْ طولاني باشد ودر صورتي كه مُسَمّاي خطبه مُحَقَّقْ نشده باشد ، اگر علّت تفرّق ، انصراف مأمومين از نماز جمعه بوده احتياط واجب آن است كه پس از بازگشت آنها ، امام خطبه ها ا از نو بخواند ( ولو اينكه مدّت تفرّق كم باشد ) واگر علّت تفرّق وپراكندگي امري نظير باران وغيره بوده ، در اين صورت اگر مدّت آ ن بقدري طولاني شود كه عُرفاَ به يك پارچگي خطبه لطمه بزند واجب است خطبه هارا از نو بخواند وَاِلاّ خطبة قبلي را ادامه مي دهد وصحيح است .

(مسأله51 ) اگر در جائي نماز جمعه برگزار شد نبايد در فاصله اي كمتر از يك فرسخي آن نماز جمعة ديگري منعقد شود ، پس اكر با فاصلة يك فرسخ دو نماز جمعه اقامه شود هر دو صحيح است ، لازم به تذكّر است ميزان در مسافت مَحلِّ نماز جمعه است نه شهري كه در آن نماز جمعه تشكيل شده است . بنابراين در شهرهاي بزرگي كه طول آن چند فرسخ است مي توان چند نماز جمعه تشكيل داد.

(مسأله 52 ) احتياط مستحّب آن است كه قبل از اقامه نماز جمعه مطمئن شويد كه در كمتر از حَدِّ مقرَر نماز جمعة ديگري قبل از آنها و يا مقارن آنها برگزار نشده و نمي شود .

( مسأله 53 ) اگر دو نماز جمعه در يك زمان و با فاصلة كمتر از حدّ معيّن ( يك فرسخ ) تشكيل شود هر دو باطل است . ولي اگر يكي از آنها قبلاً شروع شده و لو فقط تَكْبيره اَلْاِحْرام را گفته باشد ، ديگري باطل است . چه نماز گزاران بدانند كه قبل از آنها يا بعد از آنها نماز جمعة ديگري در فاصلة كمتر برقرار شده و يا مي شود و چه نداند . و ميزان در صِحَّت ، تقدّم در نماز است نه در خطبه ها . بنابر اين اگر يكي از دو نماز جمعه در خطبه ها مقدّم بوده امّا نماز دوّم در شروع نماز تَقَدُّم داشته نماز دوّم صحيح و اًوَّلي باطل خواهد بود .

(مسأله 54 ) اگر يقين دارند كه در فاصله كمتر از حدّ لازم ( يك فرسخ ) نماز جمعه بر پا شده ولي شك دارند آن نماز قبلاً برگزار شده يا نه ، و يا شك دارند كه آن نماز مُقارن با آنها برگزار مي شود يا نه ، در هر دو صورت مي توانند خود نماز جمعه اي تشكيل دهند و همچنين است در صورتي كه نسبت به اصل انعقاد نماز جمعة ديگر اطْمينان نداشته باشند .

( مسأله 55 ) اگر پس از پايان نماز جمعه مُتوجّه شوند كه نماز جمة ديگري در كمتر از حدّ مُقَرَّر تشكيل شده و هر يك از دو گروه احتمال دهد كه قبل از ديگري به اقامة جمعه پرداخته ، بر هيچ يك اعاده جمعه و نيز نماز ظهر واجب نيست . گرچه قول به وجوب اعاده ، مطابق احتياط است ولي اگرگروه سوّمي خواسته باشند در همان محدوده اقامه جمعه ديگري بنمايند ، بايد يقين داشته باشند كه آن دو نماز جمعه باطل است و اگر احتمال صحّت يكي از آن دو را بدهند نمي توانند اقامة جمعة ديگري بنمايند .

( مسأله 56 ) در زمان غيبت ولّي عَصْر ( عج ) كه نماز جمعه واجب تَعْييني نيست ، خريد و فروش و ساير معاملات ، پس از اذان جمعه حرام نيست .