مقدمه
يكي از امتيازات اساسي و بر جسته مذهب «شيعه» و پيروان مكتب اهل بيت(ع)، اجتهاد و مرجعيت ديني است. اجتهاد عنصر فعال و موتور محرك در جامعه اي اسلامي است كه به وسيله آن در همه شرايط و فارغ ازمحدوديت هاي زماني و مكاني، آموزه هاي دين، از منابع معتبر (قرآن كريم، سنت، عقل واجماع) استخراج واستنباط گرديده ، دراختيار مسلمانان، متدينين و تمام كساني كه در جستجوي حق وحقيقت هستند قرار داده مي شود. بدين سان است كه فقه شيعه، يك فقه پويا وماندگار است و مي تواند پاسخ گوي مطالبات جامعه ديني و نسل هاي جديد باشد. در واقع عنصر اجتهاد باعث مي شود كه هيچگاه مطالبات و سؤالات شرعي وديني مردم مسلمان بدون پاسخ نماند. احكام و دستورات ديني طبق مقتضيات زمان در جامعه اسلامي عرضه شود.
با نگاهي به تاريخ وسير تحول اجتهاد به دست مي آيد كه در عصر ائمه(ع) اجتهاد و جود داشته و برخي از صحابه به دستور معصوم عصر خويش فتوا مي دادند ومرجع ديني مردم بودند. بعد از امامان معصوم(عليهم السلام) و سپري شدن دوران نواب اربع? حضرت ولي عصر(عج)؛ فقهاي پرهيزگار و عالمان بزرگوار، در جاي جاي سر زمين هاي اسلامي مرجعيت ديني مردم را به عهده داشتند و عمدتاً از دو مركز مهم علمي جهان تشيع حوزه علميه «نجف» و «قم». شخصيتهاي بزرگي قد بر افراشتند ومسئوليت خطير «مرجعيت» را به عهده گرفتند. مردم مسلمان ازسراسرجهان تشيع، به يكي از مراجع بزرگوار مراجعه نموده و به عنوان «مقلد» به دستورات واحكام دين عمل مي كنند.
شيعيان افغانستان با وجود تمام محروميت ها و محدوديت هاي كه داشته ودارند، همواره مردمان صادق و مؤمن در اين مسير بوده با تقليد از مراجع عظام، و جو هات شرعي شان را به آنها تحويل داده وبه دستورات ديني پايدار و استوار بوده و هستند و هيچگاه ذره اي كوتاهي در اين كار نكردند. علاوه بر اين در طول ساليان دراز فرزندان شان را به مدارس ديني وحوزههاي علميه فرستادند، با اين اميد و آرزو كه از اين جامعه نيز شخصي به مرحله اجتهاد برسد و به عنوان مرجع ديني درجهان تشيع نقش ايفا نمايد. اما كه به خاطر محروميت ها ومحدوديت هاي كه شيعيان افغانستان داشته و دارند و نا بسا ماني هاي حاكم بر اين سر زمين و ده ها عامل ديگر، نهال آرزوي شان به ثمر نرسيد وچه استعدا دهاي درخشاني خشكيد و چه تلاشهاي خستگي ناپذير فرزندان اين جامعه محروم، بي حاصل ماند.
تا اينكه در پرتو عنايات خداوند متعال و در سايه الطاف ائمه اطهار(ع) و به بركت دعا و توسل چندين نسل مردم مظلوم، آرزوي بزرگي برآورده شد. از ميان مردمان مؤمن و صادق، شيعيان مخلص و فداكار افغانستان شخصيت بزرگي علمي و ديني ظهور نمود به قله هاي رفيع اجتهاد و مرجعيت رسيد. اوكسي نيست جز حضرت آيت الله العظمي محقق كابلي(مد ظله العالي). با رسيدن ايشان به مرحله اجتهاد و مرجعيت ، بذر اميد در دلهاي مردمش به ثمر نشست. حس اعتماد به نفس، خود باوري در وجود آنان شكوفا شد. در پرتو مرجعيت معظم له به صدها سؤال و پرسش هاي ديني پاسخ داده شده و مي شود. و صدها مشكل اجتماعي، مسائل حقوقي، و فقهي حل گرديد.
اين نوشتار گذر كوتاهي است بر زندگي پر خير و بركت آيت الله العظمي محقق كابلي(مد ظله العالي) بديهي است كه پرداختن به تمام ابعاد و زواياي زندگي معظم له به آساني امكان پذير نيست بلكه فرصت و مجال بيشتري مي طلبد.