نماز جماعت

مسأله 1407 - مستحب است نمازهاي واجب ، خصوصا نمازهاي يوميه را با جماعت بخوانند ، و در نماز صبح و عشاء ، و براي همسايهء مسجد ، و كسي كه صداي اذان را مي شنود بيشتر سفارش شده است ، و همچنين به حسب بعضي از روايات در نماز مغرب .

مسأله 1408 - نماز با جماعت افضل است از نماز فرادي به بيست و چهار درجه و برابر است با بيست و پنج نماز ، و در بعضي از روايات قريب به اين مضمون وارد شده است ، كه رسول خدا ( صلي الله عليه وآله و سلم ) فرمود : كسي كه به مسجدي برود به طلب نماز جماعت ، براي او به هر قدمي هفتاد هزار حسنه است ، و مثل آن از درجات ، پس اگر بميرد و او بر اين حال باشد خداوند موكل مي كند بر او هفتاد هزار ملك را كه به قبر او بروند و بشارت به او بدهند و در تنهايي قبر مونس او باشند و استغفار كنند براي او تا روزي كه مبعوث مي شود .

مسأله 1409 - حاضر نشدن به نماز جماعت از روي بي اعتنايي جايز نيست ، و سزاوار نيست كه انسان بدون عذر نماز جماعت را ترك كند .

مسأله 1410 - مستحب است انسان صبر كند كه نماز را با جماعت بخواند ، و نماز جماعت از نماز اول وقت كه فرادي خوانده شود بهتر است تا وقتي كه وقت فضيلت فوت نشود ، و نيز جماعتي را كه مختصر بخوانند از نماز فرادايي كه آن را طول بدهند افضل است .

مسأله 1411 - وقتي كه جماعت بر پا مي شود مستحب است كسي كه نمازش را فرادي خوانده دوباره با جماعت بخواند ، و اگر بعد بفهمد كه نماز اولش باطل بوده ، نماز دوم او كافيست . مسأله 1412 - اگر امام يا مأموم بخواهد نمازي را كه با جماعت خوانده دوباره با جماعت بخواند ، چنانچه احتمال فساد آن نماز را ندهد جايز نيست ، مگر اين كه در نماز دوم امام باشد و در مأمومين كسي باشد كه نماز واجب را نخوانده باشد ،كه در اين صورت اعاده مستحب است .

مسأله 1413 - كسي كه در نماز به حدي وسواس دارد كه موجب بطلان نمازش مي شود و فقط در صورتي كه نماز را با جماعت بخواند از وسواس راحت مي شود ، بايد نماز را با جماعت بخواند ، و همچنين بنابر احتياط واجب در صورتي كه موجب بطلان نمازش نشود .

مسأله 1414 - اگر پدر يا مادر به فرزند خود امر كنند كه نماز را با جماعت بخواند ، در صورتي كه ترك آن موجب ايذاء آنها شود ، مخالفت آنها حرام است .

مسأله 1415 - نماز مستحب را نمي شود با جماعت خواند ، مگر نماز استسقاء كه براي آمدن باران مي خوانند ، و نمازي كه واجب بوده و به جهتي مستحب شده است ، مانند نماز عيد فطر و قربان كه در زمان حضور امام ( عليه السلام ) واجب بوده و به واسطهء غايب شدن ايشان مستحب مي باشد .

مسأله 1416 - موقعي كه امام جماعت نماز يوميه مي خواند ، هر كدام از نمازهاي يوميه را مي شود به او اقتدا كرد .

مسأله 1417 - اگر امام جماعت قضاي نماز يوميهء خود يا شخص ديگري را مي خواند ، در صورتي كه فوت نماز يقيني باشد مي شود به او اقتدا كرد ، ولي اگر احتياطا قضا مي كند ، اقتدا به او جايز نيست ، مگر در صورتي كه نماز مأموم نيز احتياطي باشد و منشأ احتياط هر دو يكي باشد . مسأله 1418 - اگر انسان نداند نمازي را كه كسي مي خواند نماز واجب يوميه است يا نماز مستحب ، نمي تواند به او اقتدا كند .

مسأله 1419 - در صحت جماعت شرط است كه بين امام و مأموم ، و همچنين بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطهء بين مأموم و امام است حايلي نباشد كه مانع از ديدن شود ، مانند پرده يا ديوار و امثال اينها ، پس اگر در تمام احوال نماز يا بعض آن بين امام و مأموم يا بين مأموم و مأموم ديگر كه واسطهء اتصال است چنين حايلي باشد ، جماعت باطل است ، و زن از اين حكم مستثني است ، چنان كه خواهد آمد .

مسأله 1420 - اگر به واسطهء درازي صف اول ، كساني كه دو طرف صف ايستاده اند امام را نبينند ، مي توانند اقتدا كنند ، و نيز اگر به واسطهء درازي يكي از صفهاي ديگر ، كساني كه دو طرف آن ايستاده اند صف جلوي خود را نبينند ، مي توانند اقتدا نمايند .

مسأله 1421 - اگر صفهاي جماعت تا در مسجد برسد ، كسي كه مقابل در پشت صف ايستاده نمازش صحيح است ، و همچنين نماز كساني كه پشت سر او اقتدا مي كنند صحيح مي باشد ، بلكه نماز كساني كه در دو طرف ايستاده اند و اتصال به جماعت دارند ، نيز صحيح است .

مسأله 1422 - كسي كه پشت ستون ايستاده ، اگر از طرف راست يا چپ به واسطهء مأموم ديگر به امام متصل نباشد ، نمي تواند اقتدا كند .

مسأله 1423 - جاي ايستادن امام بايد از جاي مأموم بلندتر نباشد ، ولي اگر به مقدار كمي مانند كمتر از يك وجب بلندتر باشد ، اشكال ندارد ، و نيز اگر زمين سراشيب باشد و امام در طرفي كه بلندتر است بايستد ، در صورتي كه سراشيبي آن زياد نباشد و طوري باشد كه به آن زمين مسطح بگويند ، مانعي ندارد .

مسأله 1424 - اگر جاي مأموم بلندتر از جاي امام باشد اشكال ندارد ، ولي اگر به قدري بلندتر باشد كه صدق جماعت مشكوك باشد ، نمي تواند قصد جماعت كند .

مسأله 1425 - اگر بين كساني كه در يك صف ايستاده اند ، يك نفر كه نمازش باطل است يا بچهء مميزي كه ندانند نماز او صحيح است فاصله شود ، در صورتي كه از جهت مأموم ديگر اتصال به جماعت نباشد - بنابر احتياط واجب - نمي شود اقتدا كرد .

مسأله 1426 - بعد از تكبير امام ، اگر صف جلو آماده ء نماز و تكبير گفتن باشد ، كسي كه در صف بعد ايستاده مي تواند تكبير بگويد ، ولي احتياط مستحب آن است كه صبر كند تا كسي يا كساني كه از صف جلو واسطهء اتصال او هستند تكبير بگويند .

مسأله 1427 - اگر بداند نماز يك صف از صفهاي جلو باطل است در صفهاي بعد نمي تواند اقتدا كند ، ولي اگر نداند نماز آنان صحيح است يا نه ، مي تواند اقتدا نمايد .

مسأله 1428 - هرگاه بداند نماز امام باطل است ، مثلا بداند امام وضو ندارد ، اگر چه خود امام ملتفت نباشد ، نمي تواند به او اقتدا كند .

مسأله 1429 - اگر مأموم بعد از نماز بفهمد كه امام عادل نبوده ، و يا كافر بوده ، و يا به جهتي نمازش باطل بوده - مثلا بي وضو نماز خوانده - نمازش صحيح است در صورتي كه كاري كه نماز فرادي را اگر چه سهوا باطل مي كند - مثل زياد كردن ركوع - انجام نداده باشد .

مسأله 1430 - اگر در بين نماز شك كند كه اقتدا كرده يا نه بايد نماز را فرادي تمام نمايد ، مگر اين كه از جهت قرايني اطمينان كند كه نيت جماعت كرده است .

مسأله 1431 - عدول از جماعت به فرادي در حال تشهد قبل از سلام امام در صورتي كه از اول قصد عدول نداشته اشكال ندارد ، و همچنين است قبل از تشهد در صورتي كه معذور باشد ، و در غير اين دو صورت محل اشكال است ، چه از اول نيت عدول داشته باشد يا در اثناء قصد عدول كند ، ولي اگر به وظيفهء منفرد عمل كرده نمازش صحيح است ، و همچنين اگر بعد از گذشتن محل قرائت عدول كرده و از اول قصد انفراد نداشته نمازش از جهت ترك قرائت صحيح است . مسأله 1432 - اگر مأموم پيش از تمام شدن حمد و سوره ء امام نيت فرادي نمايد ، واجب است حمد و سوره را بخواند ، هر چند مقداري از آن را امام خوانده باشد ، و همچنين - بنابر احتياط واجب - اگر بعد از حمد و سوره ء امام - پيش از ركوع - نيت فرادي كند .

مسأله 1433 - اگر در بين نماز جماعت نيت فرادي نمايد ، نمي تواند دوباره نيت جماعت كند ، ولي اگر مردد شود كه نيت فرادي كند يا نه ، هر چند بعد تصميم بگيرد كه نماز را با جماعت تمام كند ، جماعت او محل اشكال است .

مسأله 1434 - اگر شك كند كه در بين نماز نيت فرادي كرده يا نه ، بايد بنا بگذارد كه نيت فرادي نكرده است .

مسأله 1435 - اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و به ركوع امام برسد ، اگر چه ذكر امام تمام شده باشد نماز و جماعتش صحيح است ، و يك ركعت حساب مي شود ، اما اگر به مقدار ركوع خم شود و به ركوع امام نرسد ، نمازش باطل است .

مسأله 1436 - اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند و به مقدار ركوع خم شود و شك كند كه به ركوع امام رسيده يا نه ، نمازش باطل است .

مسأله 1437 - اگر موقعي كه امام در ركوع است اقتدا كند ، و پيش از آن كه به اندازه ء ركوع خم شود امام سر از ركوع بردارد ، بايد با امام به سجده برود و ركعت بعد امام را ركعت اول خود قرار دهد ، و بنابر احتياط واجب بعد از متابعت امام بايستد ، و تكبير را به قصد قربت مطلقه - اعم از تكبيرة الاحرام و ذكر - بگويد .

مسأله 1438 - اگر اول نماز يا اثناي حمد و سوره اقتدا كند و پيش از آن كه به ركوع رود امام سر از ركوع بردارد ، در صورتي كه در تأخير معذور باشد ، نماز و جماعت او صحيح است .

مسأله 1439 - اگر موقعي برسد كه امام مشغول خواندن تشهد آخر نماز است ، چنانچه بخواهد به ثواب جماعت برسد ، بايد بعد از نيت اقتدا و گفتن تكبيرة الاحرام بنشيند و تشهد را بنابر احتياط واجب به نيت قربت مطلقه - اعم از وجوب و شهادت مستحب - با امام بخواند ، ولي سلام را نگويد و صبر كند تا امام سلام نماز را بدهد ، بعد بايستد و بدون آن كه دوباره نيت كند و تكبير بگويد حمد و سوره را بخواند ، و آن را ركعت اول نماز خود حساب كند .

مسأله 1440 - مأموم نبايد جلوتر از امام بايستد ، و بنابر احتياط واجب اگر مأموم يك مرد باشد در طرف راست امام بايستد ، و لازم نيست عقب تر از امام باشد ، مگر در صورتي كه قد او بلندتر از امام باشد ، كه بنابر احتياط واجب بايد طوري بايستد كه در ركوع و سجود جلوتر از امام نباشد ، و اگر مأموم متعدد باشد ، حكم آن در مسألهء " 1488 " بيان شده است .

مسأله 1441 - اگر امام مرد و مأموم زن باشد ، چنانچه بين آن زن و امام ، يا بين آن زن و مأموم ديگري كه مرد است و زن به واسطهء او به امام متصل شده است پرده و مانند آن فاصله باشد ، اشكال ندارد .

مسأله 1442 - اگر بعد از شروع به نماز جماعت بين مأموم و امام ، يا بين مأموم و كسي كه مأموم به واسطهء او متصل به امام است پرده يا چيز ديگري حايل شود ، جماعت باطل و نمازش فرادي مي شود ، و بايد به وظيفهء منفرد عمل نمايد .

مسأله 1443 - اقوي آن است كه بين جاي سجده ء مأموم و جاي ايستادن امام بيش از اندازه اي كه به يك قدم بلند طي مي شود فاصله نباشد ، و همچنين است اگر انسان به واسطه مأمومي كه جلوي او ايستاده به امام متصل باشد ، و احتياط مستحب آن است كه جاي سجده ء مأموم با جاي كسي كه جلوي او ايستاده فاصله نداشته باشد .

مسأله 1444 - اگر مأموم به واسطهء كسي كه طرف راست يا چپ او اقتدا كرده به امام متصل باشد ، و از جلو به امام متصل نباشد ، بنابر احتياط واجب بايد با كسي كه در طرف راست يا چپ او اقتدا كرده بيشتر از اندازه اي كه به يك قدم بلند طي مي شود فاصله نداشته باشد .

مسأله 1445 - اگر در نماز بين مأموم و امام ، يا بين مأموم و مأمومي كه جلوي او ايستاده بيشتر از اندازه اي كه به يك قدم بلند طي مي شود فاصله پيدا شود جماعت باطل ، و بايد قصد انفراد كند ، و نماز را فرادي بخواند ، و همچنين است بنابر احتياط واجب اگر بين مأموم و مأمومي كه از طرف راست يا چپ واسطهء اتصال است اين فاصله پيدا بشود .

مسأله 1446 - اگر نماز همهء كساني كه در صف جلو هستند تمام شود ، چنانچه فاصلهء بين كساني كه در صف بعد هستند با كساني كه در صف جلوتر از كساني كه نمازشان تمام شده ، كمتر يا به اندازه اي كه به يك قدم بلند طي مي شود باشد و فورا صفي كه نمازشان تمام شده براي نماز ديگري به امام اقتدا كنند ، جماعت صف بعد صحيح است ، و اگر فاصله بيشتر از اين حد باشد ، جماعت صف بعد باطل و نماز آنها فرادي مي شود .

مسأله 1447 - اگر در ركعت دوم اقتدا كند ، حمد و سوره از او ساقط است و قبل از امام نبايد به ركوع برود و قبل از تشهد امام هم نبايد برخيزد ، و مي تواند قنوت و تشهد را با امام بخواند ، و احتياط واجب آن است كه موقع تشهد امام ، انگشتان دست و سينهء پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند كند ، و بايد با امام برخيزد و حمد و سوره را بخواند ، و اگر براي سوره وقت ندارد حمد را تمام كند و در ركوع خود را به امام برساند ، و اگر در ركوع به امام نرسد - بنابر احتياط واجب - قصد انفراد نمايد

. مسأله 1448 - اگر موقعي كه امام در ركعت دوم نماز چهار ركعتي است اقتدا كند ، بايد در ركعت دوم نمازش كه ركعت سوم امام است ، بعد از دو سجده بنشيند و تشهد را به مقدار واجب بخواند و برخيزد ، و چنانچه براي گفتن سه مرتبه تسبيحات وقت ندارد يك مرتبه بگويد و در ركوع خود را به امام برساند ، و اگر در ركوع به امام نرسيد - بنابر احتياط واجب - قصد انفراد نمايد .

مسأله 1449 - اگر امام در ركعت سوم يا چهارم باشد ، و مأموم بداند - بلكه چنانچه احتمال هم بدهد - كه اگر اقتدا كند و حمد را بخواند به ركوع امام نمي رسد ، بنابر احتياط واجب بايد صبر كند تا امام به ركوع رود ، بعد اقتدا نمايد .

مسأله 1450 - اگر در حال قيام ركعت سوم يا چهارم امام اقتدا كند ، بايد حمد و سوره را بخواند ، و اگر براي سوره وقت ندارد بايد حمد را تمام كند و در ركوع خود را به امام برساند ، و اگر در ركوع به امام نرسد - بنابر احتياط واجب - قصد انفراد كند .


مسأله 1451 - كسي كه مي داند اگر سوره يا قنوت را تمام كند به ركوع امام نمي رسد ، چنانچه عمدا سوره يا قنوت را بخواند و به ركوع نرسد ، نمازش صحيح است و بايد به وظيفهء منفرد عمل نمايد .

مسأله 1452 - كسي كه اطمينان دارد كه اگر سوره را شروع كند يا تمام نمايد به ركوع امام مي رسد ، احتياط واجب آن است كه سوره را شروع كند يا اگر شروع كرده تمام نمايد ، ولي اگر موجب آن شود كه به ركوع امام نرسد ، چنانچه شروع كرده تمام ننمايد .

مسأله 1453 - كسي كه يقين دارد اگر سوره را بخواند به ركوع امام مي رسد ، چنانچه سوره را بخواند و به ركوع نرسد ، جماعتش صحيح است .

مسأله 1454 - اگر امام ايستاده باشد و مأموم نداند كه در كدام ركعت است ، مي تواند اقتدا كند ، ولي بنابر احتياط واجب حمد و سوره را به قصد اعم از جزئيت نماز و قرائت قرآن بخواند ، اگر چه بعد بفهمد كه امام در ركعت اول يا دوم بوده است .

مسأله 1455 - اگر به خيال اين كه امام در ركعت اول يا دوم است ، حمد و سوره را نخواند و بعد از ركوع بفهمد كه در ركعت سوم يا چهارم بوده ، نمازش صحيح است ، ولي اگر پيش از ركوع بفهمد بايد حمد و سوره را بخواند ، و اگر وقت ندارد فقط حمد را بخواند و در ركوع خود را به امام برساند ، و اگر به مقدار حمد هم وقت ندارد ، بنابر احتياط واجب قصد انفراد نمايد .
مسأله 1456 - اگر به خيال اين كه امام در ركعت سوم يا چهارم است ، حمد و سوره بخواند و پيش از ركوع يا بعد از آن بفهمد كه در ركعت اول يا دوم بوده ، نمازش صحيح است ، و اگر در بين حمد و سوره بفهمد بايد بقيه را نخواند .

مسأله 1457 - اگر موقعي كه مشغول نماز مستحبي است جماعت برپا شود ، چنانچه اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت مي رسد ، مستحب است نماز را رها كند و مشغول نماز جماعت شود ، بلكه اگر اطمينان نداشته باشد كه به ركعت اول برسد ، مستحب است به همين دستور رفتار نمايد .

مسأله 1458 - اگر موقعي كه مشغول نماز سه ركعتي يا چهار ركعتي است ، جماعت برپا شود ، چنانچه به ركوع ركعت سوم نرفته و اطمينان ندارد كه اگر نماز را تمام كند به جماعت مي رسد ، مستحب است به نيت نماز مستحبي نماز را دو ركعتي تمام كند و خود را به جماعت برساند .

مسأله 1459 - اگر نماز امام تمام شود و مأموم مشغول تشهد يا سلام اول باشد ، لازم نيست نيت فرادي كند .

مسأله 1460 - كسي كه يك ركعت از امام عقب مانده ، وقتي امام تشهد ركعت آخر را مي خواند اگر قصد انفراد نكند ، بنابر احتياط واجب انگشتان دست و سينهء پا را به زمين بگذارد و زانوها را بلند نگه دارد و صبر كند تا امام سلام نماز را بگويد و بعد برخيزد ، و اگر در همان جا بخواهد قصد انفراد نمايد مانعي ندارد ، ولي چنانچه از اول قصد انفراد داشته محل اشكال است . شرايط امام جماعت

مسأله 1461 - امام جماعت بايد بالغ و عاقل و شيعهء دوازده امامي و عادل و حلال زاده باشد و قرائت نمازش صحيح باشد در صورتي كه اقتدا در دو ركعت اول و دوم باشد و قرائت مأموم هم صحيح باشد ، و همچنين بنابر احتياط واجب در غير اين صورت ، و نيز اگر مأموم مرد است امام او هم بايد مرد باشد ، و امامت زن براي زن در غير نماز ميت كراهت دارد ، و در نماز ميت در صورتي كه سزاوارتر از او به ميت نباشد ، كراهت ندارد ، و اقتدا كردن بچهء مميز كه خوب و بد را مي فهمد به بچهء مميز ديگر مانعي ندارد ، و ترتيب آثار جماعت خالي از وجه نيست ولي احوط عدم ترتيب است .

مسأله 1462 - امامي را كه عادل مي دانسته ، اگر شك كند كه به عدالت خود باقي است يا نه ، مي تواند به او اقتدا نمايد .

مسأله 1463 - كسي كه ايستاده نماز مي خواند ، نمي تواند به كسي كه نشسته يا خوابيده نماز مي خواند اقتدا كند ، و كسي كه نشسته نماز مي خواند ، نمي تواند به كسي كه خوابيده نماز مي خواند اقتدا نمايد .

مسأله 1464 - كسي كه نشسته نماز مي خواند ، مي تواند به كسي كه نشسته نماز مي خواند اقتدا كند ، و همچنين كسي كه خوابيده به كسي كه خوابيده مي تواند اقتدا كند ، و كسي كه نشسته به كسي كه ايستاده مي تواند اقتدا كند ، ولي كسي كه خوابيده به كسي كه نشسته نمي تواند اقتدا كند .

مسأله 1465 - اگر امام جماعت به واسطهء عذري با لباس نجس يا با تيمم يا با وضوي جبيره اي نماز بخواند ، مي شود به او اقتدا كرد .

مسأله 1466 - اگر امام مرضي دارد كه نمي تواند از بيرون آمدن بول و غائط خودداري كند ، مي شود به او اقتدا كرد ، و نيز زني كه مستحاضه نيست مي تواند به زن مستحاضه اقتدا نمايد .

مسأله 1467 - نماز جماعت خواندن با امامي كه مرض خوره يا پيسي دارد مكروه است ، و به كسي كه حد شرعي بر او جاري شده اقتدا جايز نيست . احكام جماعت

مسأله 1468 - موقعي كه مأموم نيت مي كند بايد امام را معين نمايد ، ولي دانستن اسم او لازم نيست ، مثلا اگر نيت كند اقتدا مي كنم به امام حاضر ، نمازش صحيح است .

مسأله 1469 - مأموم بايد غير از حمد و سوره ، همهء چيزهاي نماز را خودش بخواند ، ولي اگر ركعت اول يا دوم مأموم ركعت سوم يا چهارم امام باشد ، بايد حمد و سوره را بخواند .
مسأله 1470 - اگر مأموم در ركعت اول و دوم نماز صبح و مغرب و عشاء ، صداي حمد و سوره ء امام را بشنود ، اگر چه كلمات را تشخيص ندهد بايد حمد و سوره را نخواند ، و اگر صداي امام را نشنود مستحب است حمد و سوره را بخواند ، ولي قصد جزئيت نماز نكند ، و بايد آهسته بخواند، و چنانچه سهوا بلند بخواند اشكال ندارد . مسأله 1471 - اگر مأموم بعضي از كلمات حمد و سورهء امام را بشنود ، مي تواند آنچه را نمي شنود بخواند ، ولي احتياط مستحب آن است كه حمد و سوره را نخواند .

مسأله 1472 - اگر مأموم سهوا حمد و سوره را بخواند ، يا خيال كند صدايي را كه مي شنود صداي امام نيست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صداي امام بوده ، نمازش صحيح است .
مسأله 1473 - اگر شك كند كه صداي امام را مي شنود يا نه ، يا صدايي بشنود و نداند كه صداي امام است يا صداي كس ديگر ، مي تواند حمد و سوره را بخواند .

مسأله 1474 - مأموم در ركعت اول و دوم نماز ظهر و عصر نبايد حمد و سوره را بخواند ، و مستحب است به جاي آن ذكر بگويد .

مسأله 1475 - مأموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد ، بلكه احتياط واجب آن است كه تا تكبير امام تمام نشده تكبير نگويد .

مسأله 1476 - اگر مأموم سهوا پيش از امام سلام دهد ، نمازش صحيح است ، بلكه اگر عمدا هم پيش از امام سلام دهد در صورتي كه از اول قصد عدول نداشته ، نمازش اشكال ندارد .

مسأله 1477 - اگر مأموم غير از تكبيرة الاحرام ، چيزهاي ديگر نماز را پيش از امام بگويد ، اشكال ندارد، ولي اگر آنها را بشنود يا بداند امام چه وقت مي گويد ، احتياط مستحب آن است كه پيش از امام نگويد .

مسأله 1478 - مأموم بايد غير از آنچه در نماز خوانده مي شود ، كارهاي ديگر آن را مانند ركوع و سجود با امام يا كمي بعد از امام به جا آورد ، و اگر عمدا پيش از امام يا مدتي بعد از امام انجام دهد ، جماعتش باطل مي شود ، ولي اگر به وظيفهء منفرد عمل نموده نمازش صحيح است .
مسأله 1479 - اگر سهوا پيش از امام سر از ركوع بردارد ، چنانچه امام در ركوع باشد بايد به ركوع برگردد و با امام سر بردارد ، و در اين صورت زياد شدن ركوع نماز را باطل نمي كند ، ولي اگر به ركوع برگردد و پيش از آن كه به ركوع امام برسد امام سر بردارد ، نمازش باطل است .

مسأله 1480 - اگر اشتباها سر بردارد و ببيند امام در سجده است ، بايد به سجده برگردد ، و چنانچه در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد ، براي زياد شدن دو سجده نماز باطل نمي شود .

مسأله 1481 - كسي كه اشتباها پيش از امام سر از سجده برداشته ، هرگاه به سجده برگردد و هنوز به سجده نرسيده امام سر بردارد ، نمازش صحيح است ، ولي اگر در هر دو سجده اين اتفاق بيفتد ، نمازش باطل است .

مسأله 1482 - اگر اشتباها سر از ركوع يا سجده بردارد ، و سهوا يا به خيال اين كه به امام نمي رسد به ركوع يا سجده نرود ، جماعت و نمازش صحيح است .

مسأله 1483 - اگر سر از سجده بردارد و ببيند امام در سجده است ، چنانچه به خيال اين كه سجدهء اول امام است ، به قصد اين كه با امام سجده كند ، به سجده رود و بفهمد سجده ء دوم امام بوده ، سجده ء دوم او حساب مي شود ، و اگر به خيال اين كه سجده ء دوم امام است به سجده رود و بفهمد سجده ء اول امام بوده ، بايد به قصد اين كه با امام سجده كند تمام كند ، و دوباره با امام به سجده رود ، و در هر دو صورت احتياط مستحب آن است كه بعد از تمام كردن نماز به جماعت دوباره هم بخواند .

مسأله 1484 - اگر سهوا پيش از امام به ركوع رود و طوري باشد كه اگر سر بردارد به مقداري از قرائت امام مي رسد ، چنانچه سر بردارد و با امام به ركوع رود نماز و جماعتش صحيح است ، و اگر عمدا برنگردد ، صحت نمازش محل اشكال است .

مسأله 1485 - - اگر سهوا پيش از امام به ركوع رود و طوري باشد كه اگر برگردد به چيزي از قرائت امام نمي رسد ، اگر به قصد متابعت امام سر بردارد و با امام به ركوع رود ، جماعت و نمازش صحيح است ، و اگر صبر كند تا امام به او برسد ، نمازش صحيح و جماعتش محل اشكال است .

مسأله 1486 - اگر سهوا پيش از امام به سجده رود و به قصد متابعت امام سر بردارد و با امام به سجده رود ، جماعت و نمازش صحيح است ، و اگر صبر كند تا امام به او برسد نمازش صحيح و جماعتش محل اشكال است .

مسأله 1487 - اگر امام در ركعتي كه قنوت ندارد اشتباها قنوت بخواند ، يا در ركعتي كه تشهد ندارد اشتباها مشغول خواندن تشهد شود ، مأموم نبايد قنوت و تشهد را بخواند ، ولي نمي تواند پيش از امام به ركوع رود يا پيش از امام قيام كند ، بلكه بايد صبر كند تا قنوت و تشهد امام تمام شود و بقيهء نماز را با او بخواند .