4 - شك كثير الشك

مسأله 1192 - كثير الشك كسي است كه عرفا بگويند زياد شك مي كند ، و كسي كه حال او به نحوي باشد كه لااقل در هر سه نماز پشت سر هم يك مرتبه شك كند مصداق كثير الشك است ، و چنانچه زياد شك كردن از غضب يا ترس يا پريشاني حواس نباشد ، به شك خود اعتنا نكند . مسأله 1193 - كثير الشك اگر در به جا آوردن چيزي از اجزاء يا شرايط نماز شك كند ، بايد بنا بگذارد كه آن را به جا آورده ، مثلا اگر شك كند كه ركوع كرده يا نه ، بايد بنا بگذارد كه ركوع كرده است ، و اگر در به جا آوردن چيزي شك كند كه نماز را باطل مي كند - مثل اين كه شك كند كه نماز صبح را دو ركعت خوانده يا سه ركعت - بنا را بر صحت بگذارد .

مسأله 1194 - كسي كه در يك چيز نماز زياد شك مي كند ، چنانچه در چيزهاي ديگر نماز شك كند بايد به دستور آن شك عمل نمايد ، مثلا كسي كه زياد شك مي كند سجده كرده يا نه ، اگر در به جا آوردن ركوع شك كند ، بايد به دستور آن رفتار نمايد ، يعني اگر به سجده نرفته ركوع را به جا آورد ، و اگر به سجده رفته اعتنا نكند .

مسأله 1195 - كسي كه در نماز مخصوصي - مثلا در نماز ظهر - زياد شك مي كند ، اگر در نماز ديگر - مثلا در نماز عصر - شك كند ، بايد به دستور شك رفتار نمايد .

مسأله 1196 - كسي كه فقط وقتي در جاي مخصوصي نماز مي خواند زياد شك مي كند ، اگر در غير آن جا نماز بخواند و شكي براي او پيش آيد ، بايد به دستور شك عمل نمايد .

مسأله 1197 - اگر انسان شك كند كه كثير الشك شده يا نه ، بايد به دستور شك عمل نمايد ، و كثير الشك تا وقتي يقين نكند كه به حال معمولي مردم برگشته ، بايد به شك خود اعتنا نكند . مسأله 1198 - كسي كه زياد شك مي كند ، اگر شك كند ركني را به جا آورده يا نه و اعتنا نكند ، بعد يادش بيايد كه آن را به جا نياورده ، در صورتي كه تكبيرة الاحرام باشد ، نمازش باطل است ، چه داخل ركن بعد شده باشد يا نشده باشد ، و در غير آن چنانچه مشغول ركن بعد نشده ، بايد آن را به جا آورد ، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش باطل است ، مثلا اگر شك كند كه ركوع كرده يا نه و اعتنا نكند ، چنانچه پيش از سجده ء دوم يادش بيايد كه ركوع نكرده است بايد بر گردد و ركوع كند ، و اگر در سجده ء دوم يادش بيايد نمازش باطل است .

مسأله 1199 - كسي كه زياد شك مي كند ، اگر شك كند چيزي را كه ركن نيست به جا آورده يا نه و اعتنا نكند و بعد يادش بيايد كه آن را به جا نياورده ، چنانچه از محل به جا آوردن آن نگذشته ، بايد آن را به جا آورد ، و اگر از محل آن گذشته نمازش صحيح است ، مثلا اگر شك كند كه حمد خوانده يا نه و اعتنا نكند ، چنانچه در قنوت يادش بيايد كه آن را نخوانده ، بايد بخواند ، و اگر در ركوع يادش بيايد نمازش صحيح است .