1 - شك در چيزي كه محل آن گذشته است

مسأله 1176 - اگر در بين نماز شك كند كه يكي از كارهاي واجب آن را انجام داده يا نه - مثلا شك كند كه حمد خوانده يا نه - چنانچه مشغول كاري كه بعد از آن واجب است نشده ، بايد آنچه را كه در انجام آن شك كرده به جا آورد ، و اگر به كاري كه بعد از آن است مشغول شده - مثلا در حال خواندن سوره شك كند كه حمد را خوانده يا نه - به شك خود اعتنا نكند .

مسأله 1177 - اگر در بين خواندن آيه اي شك كند كه آيهء پيش را خوانده يا نه ، يا وقتي كه آخر آيه را مي خواند شك كند كه اول آن را خوانده يا نه ، بايد به شك خود اعتنا نكند .

مسأله 1178 - اگر بعد از ركوع يا سجود شك كند كه كارهاي واجب آن ، مانند ذكر و آرام بودن بدن را انجام داده يا نه بايد به شك خود اعتنا نكند .

مسأله 1179 - اگر در حالي كه به سجده مي رود شك كند كه ركوع كرده يا نه بنابر احتياط واجب برگردد و بايستد و ركوع را به جا آورد و نماز را تمام كند و دوباره بخواند ، و اگر شك كند كه بعد از ركوع ايستاده يا نه ، بايد برگردد و بايستد و بعد به سجده رفته و نماز را تمام كند . مسأله 1180 - اگر در حال برخاستن شك كند كه سجده يا تشهد را به جا آورده يا نه ، بايد برگردد و به جا آورد .

مسأله 1181 - كسي كه نشسته يا خوابيده نماز مي خواند ، اگر موقعي كه حمد يا تسبيحات مي خواند شك كند كه سجده يا تشهد را به جا آورده يا نه ، بايد به شك خود اعتنا نكند ، و اگر پيش از آن كه مشغول حمد يا تسبيحات شود شك كند كه سجده يا تشهد را به جا آورده يا نه ، چنانچه نداند آن حالت - مثلا نشستن - آيا نشستن بدل از قيام است يا نه ، بايد برگردد و مشكوك را به جا آورد ، و اگر بداند كه بدل از قيام است ، چنانچه شك در تشهد باشد بنابر احتياط واجب آن را به قصد قربت مطلقه - اعم از وجوب و استحباب - بياورد و نمازش صحيح است ، و اگر شك در سجده است ، بنابر احتياط واجب نماز را تمام كند و دوباره به جا آورد .

مسأله 1182 - اگر شك كند كه يكي از ركنهاي نماز را به جا آورده يا نه ، چنانچه مشغول كاري كه بعد از آن است نشده ، بايد آن را به جا آورد ، مثلا اگر پيش از خواندن تشهد شك كند كه دو سجده را به جا آورده يا نه ، بايد به جا آورد ، و چنانچه بعد يادش بيايد كه آن ركن را به جا آورده ، در صورتي كه آن ركن ركوع يا دو سجده باشد نمازش باطل است

. مسأله 1183 - اگر شك كند عملي را كه ركن نيست به جا آورده يا نه ، چنانچه مشغول كاري كه بعد از آن است نشده بايد آن را به جا آورد ، مثلا اگر پيش از خواندن سوره شك كند كه حمد را خوانده يا نه ، بايد حمد را بخواند ، و اگر بعد از انجام آن يادش بيايد كه آن را به جا آورده ، نمازش صحيح است .

مسأله 1184 - اگر شك كند كه ركني را به جا آورده يا نه ، چنانچه مشغول كاري كه بعد از آن است شده بايد به شك خود اعتنا نكند ، مثلا موقعي كه مشغول خواندن تشهد است اگر شك كند كه دو سجده را به جا آورده يا نه ، بايد به شك خود اعتنا نكند ، و اگر يادش بيايد كه آن ركن را به جا نياورده ، در صورتي كه تكبيرة الاحرام باشد ، نمازش باطل است ، چه داخل ركن بعد شده باشد يا نشده باشد ، و در غير آن چنانچه مشغول ركن بعد نشده ، بايد آن را به جا آورد ، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش باطل است ، مثلا اگر پيش از ركوع ركعت بعد يادش بيايد كه دو سجده را به جا نياورده ، بايد به جا آورد و اگر در ركوع يا بعد از آن يادش بيايد ، نمازش باطل است .

مسأله 1185 - اگر شك كند عملي را كه ركن نيست به جا آورده يا نه ، چنانچه مشغول كاري كه بعد از آن است شده بايد به شك خود اعتنا نكند ، مثلا موقعي كه مشغول خواندن سوره است ، اگر شك كند كه حمد را خوانده يا نه ، بايد به شك خود اعتنا نكند ، و اگر بعد يادش بيايد كه آن را به جا نياورده ، در صورتي كه مشغول ركن بعد نشده بايد به جا آورد ، و اگر مشغول ركن بعد شده نمازش صحيح است ، بنابراين اگر مثلا در قنوت يادش بيايد كه سوره را نخوانده ، بايد بخواند ، و اگر در ركوع يادش بيايد نمازش صحيح است .

مسأله 1186 - اگر شك كند كه سلام نماز را گفته يا نه ، چنانچه مشغول نماز ديگر شده ، يا به واسطهء انجام كاري كه صورت نماز را به هم مي زند از حال نمازگزار بيرون رفته ، بايد به شك خود اعتنا نكند ، و اگر پيش از اينها شك كند بايد سلام را بگويد اگر چه مشغول تعقيب باشد ، و اگر شك كند كه سلام را درست گفته يا نه در هر صورت به شك خود اعتنا نكند .