اذان و اقامه

مسأله 925 - براي مرد و زن مستحب است پيش از نمازهاي واجب يوميه اذان و اقامه بگويند ، و براي نمازهاي ديگر واجب يا مستحب مشروع نيست ، ولي پيش از نماز عيد فطر و قربان ، در صورتي كه به جماعت خوانده شود مستحب است سه مرتبه ندا داده شود - الصلاة - و در غير اين دو مانند نماز آيات - در صورت جماعت - رجاء گفته شود .

مسأله 926 - مستحب است بچه اي كه به دنيا مي آيد ، در گوش راست او اذان و در گوش چپش اقامه بگويند ، و بهتر آن است كه روز اول ولادت باشد .

مسأله 927 - اذان هيجده جمله است : - الله اكبر - چهار مرتبه - اشهد ان لا إله الا الله ، اشهد ان محمدا رسول الله ، حي علي الصلاة ، حي علي الفلاح ، حي علي خير العمل ، الله اكبر ، لا إله الا الله - هر يك دو مرتبه . و اقامه هفده جمله است : يعني دو مرتبه - الله اكبر - از اول اذان ، و يك مرتبه - لا إله الا الله - از آخر آن كم مي شود ، و بعد از گفتن - حي علي خير العمل - بايد دو مرتبه - قد قامت الصلاة - اضافه نمود .

مسأله 928 - اشهد ان عليا ولي الله - جزء اذان و اقامه نيست ، ولي چون ولايت آن حضرت مكمل دين است ، شهادت به آن در هر حال و از جمله بعد از - اشهد ان محمدا رسول الله - از أفضل قربات است . ترجمهء اذان و اقامه - الله اكبر - يعني الله بزرگتر از آن است كه وصف شود - اشهد ان لا إله الا الله - يعني شهادت مي دهم كه نيست خدايي - معبودي - به غير از الله - اشهد ان محمدا رسول الله - يعني شهادت مي دهم كه حضرت محمد بن عبد الله ( صلي الله عليه وآله و سلم ) فرستاده ء خداست - حي علي الصلاة - يعني بشتاب براي نماز - حي علي الفلاح - يعني بشتاب براي رستگاري - حي علي خير العمل - يعني بشتاب براي بهترين كارها - قد قامت الصلاة - يعني به تحقيق كه نماز بر پا شد ( لا إله الا الله ) يعني نيست معبودي مگر الله .

مسأله 929 - بين جمله هاي اذان و اقامه بايد خيلي فاصله نشود ، و اگر بين آنها بيشتر از معمول فاصله بيندازد بايد دوباره آن را از سر بگيرد .

مسأله 930 - اگر در اذان و اقامه صدا در گلو بيندازد ، چنانچه غنا شود - يعني به طور آواز خواني كه در مجلس لهو معمول است اذان و اقامه را بگويد - حرام است ، و اگر غنا نشود مكروه است . مسأله 931 - در دو نماز اذان مشروع نيست :

( اول ) نماز عصر روز عرفه - كه روز نهم ذي حجه است - در عرفات .

( دوم ) نماز عشاء شب عيد قربان براي كسي كه در مشعر الحرام باشد ، و در اين دو نماز در صورتي اذان مشروع نيست كه با نماز قبلي هيچ فاصله نشود ، يا بين آنها كمي فاصله شود كه عرفا بگويند دو نماز را با هم خوانده است .

مسأله 932 - اگر براي نماز جماعتي اذان و اقامه گفته باشند ، كسي كه با آن جماعت نماز مي خواند ، نبايد براي نماز خود اذان و اقامه بگويد .

مسأله 933 - اگر براي خواندن نماز جماعت به مسجد رود و ببيند جماعت تمام شده ، تا وقتي كه صفها به هم نخورده و جمعيت متفرق نشده با شرايطي كه در مسألهء بعد مي آيد ، نمي تواند براي نماز خود اذان و اقامه بگويد .

مسأله 934 - در جايي كه عده اي مشغول نماز جماعتند ، يا نماز آنها تازه تمام شده و صفها به هم نخورده است ، اگر انسان بخواهد فرادي يا با جماعت ديگري كه بر پا مي شود نماز بخواند ، با شش شرط اذان و اقامه از او ساقط مي شود . ( و اين سقوط به نحو عزيمت است يعني نبايد اذان و اقامه بگويد . )

( اول ) آن كه نماز جماعت در مسجد باشد ، پس اگر در مسجد نباشد اذان و اقامه ساقط نيست . ( دوم ) آن كه براي آن نماز ، اذان و اقامه گفته باشند .

( سوم ) آن كه نماز جماعت باطل نباشد .

( چهارم ) آن كه نماز او و نماز جماعت در يك مكان باشد ، پس اگر مثلا نماز جماعت داخل مسجد باشد و او بخواهد بر بام مسجد نماز بخواند ، اذان و اقامه ساقط نيست .

( پنجم ) آن كه نماز او و نماز جماعت هر دو ادا باشند .

( ششم ) آن كه وقت نماز او و نماز جماعت مشترك باشد ، مثلا هر دو نماز ظهر يا هر دو نماز عصر بخوانند ، يا نماز جماعت نماز ظهر باشد و او نماز عصر بخواند ، يا او نماز ظهر بخواند و نماز جماعت نماز عصر باشد .

مسأله 935 - اگر در شرط سوم از شرطهايي كه در مسألهء پيش ذكر شد شك كند ، يعني شك كند كه نماز جماعت صحيح بوده يا نه ، اذان و اقامه از او ساقط است ، ولي اگر در به هم خوردن صفها يا تحقق بقيهء شرايط شك كند ، چنانچه حالت سابقه معلوم باشد ، بايد بر طبق حالت سابقه عمل كند ، مثلا اگر در اثر تاريكي شب ، شك كند كه آيا صفوف متفرق شده يا نه ، بنا بگذارد بر اين كه متفرق نشده و اذان و اقامه را نگويد ، و اگر شك كند كه آيا براي آن جماعت اذان و اقامه گفته شده يا نه ، بنا بگذارد بر اين كه گفته نشده ، و اذان و اقامه را استحبابا بگويد ، و در صورتي كه حالت سابقه معلوم نيست اذان و اقامه را رجاء بگويد .

مسأله 936 - كسي كه اذان ديگري را مي شنود مستحب است هر قسمتي را كه مي شنود بگويد ، و اما نسبت به اقامه ، از - حي علي الصلاة - تا - قد قامت الصلاة - را رجاء بگويد ، و مستحب است بقيه را به قصد ذكر بگويد .

مسأله 937 - كسي كه اذان و اقامهء ديگري را شنيده باشد - چه با او گفته باشد يا نه - در صورتي كه بين آن اذان و اقامه و نمازي كه مي خواهد بخواند زياد فاصله نشده باشد ، مي تواند براي نماز خود اذان و اقامه نگويد .

مسأله 938 - اگر مرد اذان زن را بشنود ، اذان از او ساقط نمي شود ، چه شنيدن با قصد لذت باشد و چه بدون قصد لذت .

مسأله 939 - اذان و اقامهء نماز جماعت را بايد مرد بگويد ، ولي در نماز جماعت زنان اگر زن اذان و اقامه بگويد كافيست .

مسأله 940 - اقامه بايد بعد از اذان گفته شود ، و اگر قبل از اذان گفته شود صحيح نيست ، و نيز در اقامه معتبر است كه در حال ايستادن و طهارت از حدث ( با وضو يا غسل يا تيمم ) باشد . مسأله 941 - اگر جمله هاي اذان و اقامه را بدون ترتيب بگويد ، مثلا - حي علي الفلاح - را پيش از - حي علي الصلاة - بگويد ، بايد از جايي كه ترتيب به هم خورده دوباره بگويد .

مسأله 942 - بايد بين اذان و اقامه فاصله ندهد ، و اگر بين آنها به قدري فاصله دهد كه اذاني را كه گفته اذان اين اقامه حساب نشود ، مستحب است دوباره اذان و اقامه را بگويد ، و نيز اگر بين اذان و اقامه و بين نماز به قدري فاصله دهد كه اذان و اقامهء آن نماز حساب نشود ، مستحب است دوباره براي آن نماز اذان و اقامه بگويد .

مسأله 943 - اذان و اقامه بايد به عربي صحيح گفته شود ، پس اگر به عربي غلط بگويد ، يا به جاي حرفي حرف ديگر بگويد ، يا مثلا ترجمهء آنها را به فارسي بگويد ، صحيح نيست .

مسأله 944 - اذان و اقامه بايد بعد از داخل شدن وقت نماز گفته شود ، و اگر عمدا يا از روي فراموشي پيش از وقت بگويد باطل است .

مسأله 945 - اگر پيش از گفتن اقامه شك كند كه اذان گفته يا نه ، بايد اذان را بگويد ، ولي اگر مشغول اقامه شود و شك كند كه اذان گفته يا نه ، گفتن اذان لازم نيست .

مسأله 946 - اگر در بين اذان يا اقامه پيش از آن كه قسمتي را بگويد شك كند كه قسمت پيش از آن را گفته يا نه ، بايد قسمتي را كه در گفتن آن شك كرده بگويد ، ولي اگر در حال گفتن قسمتي از اذان يا اقامه شك كند كه آنچه پيش از آن است گفته يا نه ، گفتن آن لازم نيست .

مسأله 947 - مستحب است انسان در موقع اذان گفتن رو به قبله بايستد - و اين استحباب در تشهد اذان مؤكد است - و با وضو يا غسل باشد ، و دو انگشت را در دو گوش بگذارد ، و صدا را بلند نمايد و بكشد ، و بين جمله هاي اذان كمي فاصله دهد ، و بين آنها حرف نزند .

مسأله 948 - مستحب است بدن انسان در موقع گفتن اقامه آرام باشد ، و آن را از اذان آهسته تر بگويد ، و جمله هاي آن را به هم نچسباند ، ولي به اندازه اي كه بين جمله هاي اذان فاصله مي دهد ، بين جمله هاي اقامه فاصله ندهد .

مسأله 949 - مستحب است بين اذان و اقامه فاصله بيندازد به نشستن ، يا دو ركعت نماز ، يا تكلم ، يا تسبيح ، ولي حرف زدن بين اذان و اقامهء نماز صبح مكروه است .

مسأله 950 - مستحب است كسي را كه براي گفتن اذان اعلامي معين مي كنند ، عادل و وقت شناس و صدايش بلند باشد ، و اذان را در جاي بلند بگويد .