شرايط امام جماعت

مسأله 1267ـ امام جماعت بايد «بالغ» و «عاقل» و «عادل» و «حلال زاده» و «شيعه



[237]

دوازده امامي» باشد و قرائت را صحيح بخواند و اگر مأموم مرد است امام هم بايد مرد باشد، ولي امامت زن براي زن مانعي ندارد و هر انساني حلال زاده است خواه مسلمان يا غير مسلمان، مگر اين كه خلاف آن ثابت شود.

مسأله 1268ـ «عدالت» يك حالت خداترسي باطني است كه انسان را از انجام گناه كبيره و تكرار گناه صغيره باز مي دارد و همين اندازه كه با كسي معاشرت داشته باشيم و گناهي از او نبينيم نشانه وجود عدالت است و اين را حسن ظاهر كه حاكي از ملكه باطن است مي گويند.

مسأله 1269ـ كسي كه سابقاً عادل بوده هرگاه شك شود كه بر عدالت باقي مانده است يا نه بايد گفت عادل است، مگر اين كه يقين به خلاف پيدا شود.

مسأله 1270ـ كسي كه ايستاده نماز مي خواند نمي تواند به كسي كه نشسته يا خوابيده نماز مي خواند اقتداكند و كسي كه نشسته نماز مي خواند نمي تواند به كسي كه خوابيده نماز مي خواند اقتدا كند.

مسأله 1271ـ اگر امام جماعت با تيمّم يا وضوي جبيره اي نماز مي خواند مي توان به او اقتدا كرد، ولي اگر به واسطه عذري با لباس نجس از روي ناچاري نماز مي خواند بنابر احتياط واجب نبايد به او اقتدا كرد، همچنين كسي كه نمي تواند از بيرون آمدن بول و غائط خودداري كند و همچنين زن مستحاضه و بطور كلّي هر كس نماز خود را به سبب عذري ناقص مي خواند حق ندارد امام جماعت براي ديگران شود (بنابر احتياط واجب) مگر آنچه در بالا درباره تيمّم يا وضوي جبيره اي گفته شد.

مسأله 1272ـ كسي كه بيماري جذام (خوره) يا برص (پيسي) دارد بنابر احتياط نمي تواند امام جماعت شود حتّي براي مثل خودش.



ادامه احكام جماعت

مسأله 1273ـ مأموم بايد امام را در نيّت خود معيّن كند، ولي دانستن اسم او لازم



[238]

نيست، مثلاً همين اندازه كه نيّت كند اقتدا به امام حاضر مي كنم و عدالت و ساير جهات در او جمع باشد كافي است.

مسأله 1274ـ ماموم بايد غير از حمد و سوره همه چيز نماز را خودش بخواند و حمد و سوره در صورتي از او ساقط است كه در ركعت اوّل و دوم با امام نماز بخواند، امّا اگر در ركعت سوم و چهارم در حال قيام امام، اقتدا كند بايد حمد و سوره را خودش بخواند.

مسأله 1275ـ اگر مأموم صداي قرائت امام را در نمازهاي صبح و مغرب و عشاء بشنود بايد حمد و سوره را ترك كند و اگر صداي امام را نشنود جايز است حمد و سوره را بخواند، ولي بايد آهسته بخواند، امّا در نمازهاي ظهر و عصر احتياط واجب آن است كه هميشه حمد و سوره را ترك نمايد، امّا ذكر گفتن بطور آهسته جايز، بلكه مستحبّ است.

مسأله 1276ـ هرگاه مأموم بعضي از كلمات حمد و سوره امام، يا صداي همهمه او را بشنود احتياط واجب ترك حمد و سوره است.

مسأله 1277ـ اگر مأموم سهواً حمد و سوره را بخواند، يا گمان كند صدايي را كه مي شنود صداي امام نيست و حمد و سوره را بخواند و بعد بفهمد صداي امام بوده نمازش صحيح است و هرگاه شك كند صداي امام است يا صداي كس ديگر بنابر احتياط حمد و سوره را نخواند.

مسأله 1278ـ مأموم نبايد تكبيرة الاحرام را پيش از امام بگويد، ولي در ذكرهاي ديگر مانع ندارد، هرچند احتياط مستحب آن است كه اگر صداي امام را بشنود پيش از او نگويد.

مسأله 1279ـ مأموم بايد كارهاي نماز را مانند ركوع و سجود جلوتر از امام انجام ندهد، بلكه همراه امام يا كمي بعد از او به جا آورد و اگر سهوا پيش از امام سر از ركوع بردارد بايد دوباره به ركوع برود و با امام سربردارد و زيادي ركوع در اينجا نماز را باطل نمي كند، ولي اگر به ركوع برگردد و پيش از آن كه به ركوع برسد امام سر



[239]

بردارد نمازش باطل است.

مسأله 1280ـ هرگاه مأموم خيال مي كرد امام سر از سجده برداشته، او هم سر از سجده برداشت، بايد دوباره به سجده برود و اگر اين كار در هر دو سجده واقع شود زيادي دو سجده كه ركن است نماز را در اينجا باطل نمي كند، امّا اگر به سجده برگردد در حالي كه در همان لحظه امام سر از سجده برداشته است، اگر در يك سجده چنين اتفاق افتد نمازش صحيح است و اگر در دو سجده باهم باشد نمازش باطل مي شود.

مسأله 1281ـ اگر اشتباهاً سر از ركوع يا سجده بردارد و سهواً يا به خيال اين كه به امام نمي رسد به ركوع يا سجده نرود نمازش صحيح است.

مسأله 1282ـ هرگاه مأموم سهواً قبل از امام به ركوع رود و طوري باشد كه اگر سر بردارد به مقداري از قرائت امام مي رسد بايد برگردد و قرائت امام را درك كند و با او به ركوع رود و هرگاه مي داند به چيزي از قرائت امام نمي رسد احتياط واجب آن است كه سر بردارد و با امام نماز را تمام كند و نماز را دوباره بخواند.

مسأله 1283ـ در تمام مواردي كه مأموم بايد برگردد اگر عمداً برنگردد نمازش اشكال دارد.

مسأله 1284ـ اگر امام در ركعتي كه تشهّد ندارد اشتباهاً تشهّد بخواند، يا در ركعتي كه قنوت ندارد اشتباهاً قنوت بخواند، مأموم نبايد تشهّد و قنوت را بخواند، ولي نمي تواند پيش از امام برخيزد، يا پيش از امام به ركوع رود، بلكه بايد مطلب را با علامت و اشاره اي به او حالي كند، و اگر نشد صبر كند تا امام تشهّد و قنوت را تمام كند و بقيّه نماز را با او بخواند.