مسائل متفرّقه شكّيّات

مسأله 1078ـ هرگاه يكي از شكهاي صحيح براي انسان پيش آيد نمي تواند نماز را بشكند، بلكه بايد به دستورهاي بالا عمل كند و در مورد تمام شكها بايد قبلاً كمي فكر كند اگر يقين به هيچ طرف حاصل نشد و يا گمان در مواردي كه معتبر است بر هيچ طرف قرار نگرفت، چنانچه از شكهاي باطل باشد نماز را رها مي كند و اگر از شكهاي صحيح باشد به دستور آن عمل مي نمايد.

مسأله 1079ـ ظن و گمان در ركعات نماز در حكم يقين است، يعني بايد بنابر گمان بگذارد و نماز را ادامه دهد، ولي اگر در ركعت اوّل و دوم باشد احتياط واجب اين است كه نماز را بعداً نيز اعاده كند.

مسأله 1080ـ هرگاه در ابتدا گمانش به يك طرف قرار گرفت و بعد هر دو مساوي شد و حالت شك پيدا كرد، بايد به دستور شك عمل كند و بعكس اگر نخست حالت شك داشت و بعد گمانش بيشتر به يك طرف شد، بايد مطابق گمان عمل كند، ولي اگر شك از شكهايي است كه نماز را باطل مي كند و پا برجا شد بايد نماز را از سر گيرد و مبدّل شدن آن به ظن اثري ندارد.

مسأله 1081ـ كسي كه نمي داند حالتي كه براي او پيدا شده است شك است يا ظن بايد به احكام شك عمل كند.

مسأله 1082ـ هرگاه مشغول تشهّد است، يا وارد ركعت بعد شده و شك كند آيا دو



[206]

سجده را به جا آورده يا نه و در همان موقع يكي از شكهايي كه اگر بعد از تمام شدن دو سجده اتّفاق بيفتد صحيح است براي او پيش آيد (مثلاً شك ميان دو و سه) بايد بنا بگذارد كه سجده ها را به جا آورده و به دستور شك عمل كند و نمازش صحيح است، ولي اگر قبل از گذشتن از محلّ سجده شك كند نمازش باطل است.

مسأله 1083ـ هرگاه شكّ او از بين برود و شكّ ديگري به جاي آن پيدا شود، بايد به شكّ دوم عمل كند، مثلاً اگر شك در ميان دو و سه بود، بعد يقين كرد سه ركعت را خوانده و شكّ ميان سه و چهار كرد، بايد به دستور شكّ سه و چهار عمل كند.

مسأله 1084ـ هرگاه مي داند در وسط نماز شكّ كرده، امّا نمي داند مثلاً شكّ دو و سه بوده، يا دو و چهار، احتياط واجب آن است كه به دستور هر دو عمل كند و نماز را نيز اعاده نمايد.

مسأله 1085ـ كسي كه نشسته نماز مي خواند اگر شكّي كند كه بايد براي آن يك ركعت نماز احتياط ايستاده، يا دوركعت نشسته بخواند، بايد يك ركعت نماز نشسته به جا آورد و اگر شكّي كند كه بايد براي آن دو ركعت نماز احتياط ايستاده بخواند بايد دو ركعت نشسته به جا آورد، همچنين در ساير شكها.

مسأله 1086ـ كسي كه نماز ايستاده مي خواند اگر موقع خواندن نماز احتياط از ايستادن عاجز شود، بايد مثل كسي كه نماز را نشسته مي خواند و حكم آن در مسأله قبل گذشت نماز احتياط را به جا آورد و بعكس كسي كه نماز نشسته مي خواند اگر موقع خواندن نماز احتياط بتواند بايستد بايد به وظيفه كسي كه نماز را ايستاده مي خواند عمل كند.