چيزي كه سجده بر آن صحيح است

مسأله 965ـ هنگام سجده بايد پيشاني بر زمين يا چيزهايي كه از زمين مي رويد
[181]

مانند چوب و برگ درختان باشد، ولي سجده بر چيزهاي خوراكي و پوشاكي هرچند از زمين برويد جايز نيست و همچنين سجده كردن بر فلزّات مانند طلا و نقره باطل است، امّا سجده بر سنگهاي معدني مانند سنگ مرمر و سنگهاي سفيدوسياه و حتّي عقيق اشكال ندارد.

مسأله 966ـ احتياط واجب آن است كه بر برگ درخت مو كه بعضي آن را در غذا مصرف مي كنند سجده نكند.

مسأله 967ـ سجده بر علف و كاه و مانند اينها كه از زمين مي رويد و خوراك حيوان است اشكال ندارد و همچنين سجده بر گلهايي كه خوراكي انسان نيستند، امّا گلها و گياهاني كه از قبيل داروي خوراكي هستند مانند گل بنفشه و گل گاو زبان بنا بر احتياط، سجده بر آنها صحيح نيست، همچنين سجده بر گياهاني كه در بعضي از شهرها خوراكي است و در بعضي از شهرها خوراكي نيست.

مسأله 968ـ سجده بر سنگ آهك و سنگ گچ چه قبل از پخته شدن و چه بعد از آن صحيح است، همچنين بر آجر و سفال و سيمان نيز جايز است.

مسأله 969ـ سجده بر كاغذ جايز است مگر آن كه يقين داشته باشيم از پنبه يا چيزهايي ساخته شده كه سجده بر آنها شرعاً جايز نيست و از آنجا كه غالب كاغذها را در حال حاضر از چوب مي سازند و يا حدّاقل شك داريم از چه مي سازند سجده بر آنها جايز است.

مسأله 970ـ بهتر از هر چيز براي سجده خاك مخصوصاً «تربت حضرت سيّد الشّهداء(عليه السلام)» است كه يادآور خونهاي شهيدان مي باشد.

مسأله 971ـ هرگاه چيزي كه سجده بر آن صحيح است در اختيار ندارد، يا به واسطه گرمي و سردي زياد نمي تواند بر آن سجده كند، بايد بر لباسش اگر از كتان يا پنبه است سجده كند و اگر از چيز ديگر است (مثلاً از پشم است) بر همان يا بر فرش سجده نمايد و اگر آن هم ممكن نيست بر فلزّات و اشياء معدني سجده كند و اگر مطلقا چيزي پيدا نمي كند كه بتوان بر آن سجده كرد بر پشت دست خود سجده



[182]

مي كند، بنابر اين پشت دست آخرين چيزي است كه مي توان بر آن سجده كرد.

مسأله 972ـ هرگاه در سجده اوّل مهر به پيشاني بچسبد بايد آن را براي سجده دوم از پيشاني جدا كند و اگر به همان حال به سجده دوم رود اشكال دارد.

مسأله 973ـ هرگاه در اثناء نماز چيزي را كه سجده بر آن صحيح است از دست بدهد، مثلاً بچّه اي آن را بردارد، چنانچه وقت نماز باقي است نماز را تمام كرده و بنابر احتياط دوباره مي خواند و اگر وقت تنگ است قضا ندارد، در هر دو صورت به ترتيبي كه در دو مسأله قبل گفته شد عمل نمايد.

مسأله 974ـ هرگاه در حال سجده متوجّه شود پيشاني را بر چيزي گذارده كه سجده بر آن جايز نيست، اگر ممكن است و منافات با صورت نماز گزار ندارد پيشاني را به روي چيزي كه سجده بر آن صحيح است بكشد و اگر دسترسي ندارد و وقت تنگ است به دستور مسأله پيش عمل كند.

مسأله 975ـ هرگاه بعد از نماز يابعد از سجده متوجّه شود بر چيزي سجده كرده كه سجده بر آن جايز نبوده، نمازش صحيح است.

مسأله 976ـ سجده كردن براي غير خداوند متعال حرام است و بعضي از مردم عوام كه در مقابل قبر امامان(عليهم السلام) پيشاني را بر زمين مي گذارند اگر به قصد سجده براي امام(عليه السلام) باشد فعل حرام است و اگر براي شكر خدا باشد اشكالي ندارد، ولي اگر در نظر بينندگان چنين نشان دهد كه سجده براي امام(عليه السلام) است يا بهانه به دست دشمنان دهد اشكال دارد.